اخبار

محمدعلی شاه، ششمين پادشاه سلسله قاجار است. وی پسر و وليعهد مظفرالدين شاه و نوه دختری (ام‌خاقان) اميركبير بود که در زمان وليعهدی حكومت آذربايجان را داشت و از همان زمان كه به پادشاهی نشست، مخالفت خود را با مشروطه‌خواهان آغاز كرد. یکی از رویداهای مهمی که در دوره سلطنت وی رخ داد به توپ بستن مجلس شورای ملی به دستور محمدعلی شاه بود.

محسن میرزایی می‌گوید: «به نوعی می‌توان گفت که من در گذشته زندگی می‌کنم. بزرگتر که شدم به این نتیجه رسیدم که من گذشته را دوست دارم. عکس را دوست دارم. در کودکی هم، بیشتر در جمع بزرگترهای خانواده بودم تا همسن و سال‌های خودم و در جمع بزرگترها هم همیشه صحبت از تاریخ و گذشته بود.»

دومین روز تیرماه 1287 خورشیدی ساختمان مجلس شورای ملی در میدان بهارستان در حالی که نمایندگان آن اولین مجلس مشروطه را تجربه می‌کردند به دستور لیاخوف فرمانده نظامیان روسی و حمایت محمدعلی‌شاه قاجار به توپ بسته شد. بسیاری از مردم، آزادیخواهان، سیاستمداران و روزنامه‌نگاران جان خود را از دست دادند.

سواد دستخط محمدعلی شاه قاجار در سال 1327 قمری درباره ایجاد نظم و ترتیب در ادارات دولتی و ضرورت حضور نمایندگان انتخاب شده مردم در تهران

جنبش مشروطه را تهران پدید آورد ولی پیشرفت آن را تبربز بر گردن گرفت. هنگامی که مجلس شورای ملی به دستور محمدعلی شاه قاجار منحل شد، مجاهدین آزادی خواه تبریز، نخستین کسانی بودند که در مقابل این حرکت ارتجاعی ایستادند

دو سال از عمر نخستین دوره مجلس شورا، ثمره خون هزاران آزادیخواه گذشته بود. مردم ایران چند صباحی طعم آزادی و آزادگی را می‌چشیدند و بوی عدل و عدالت را از نخستین نهاد عدالتخانه تاریخ کشورشان حس می‌کردند. منتخبان مردم مشغول مشق قانونگذاری بودند و آماده می‌شدند در جهانی که سرعت ترقی‌اش شتاب گرفته بود ایران را مترقی‌تر از ممالک یوروپ و اتازونی و ژاپون و عثمانی کنند.

هنوز تیغ آفتاب سوم تیرماه ۱۲۸۷ نزده بود که خون هوای پایتخت را سرخ رنگ کرد و به روایت شاهدان عینی بهارستان را در آتش شعله‌های جنگ چند ساعته میان مشروطه‌خواهان و قزاق‌های طرفدار شاه مستبد قاجار در کابوس یوم‌التوپ غرق کرد. دوم تیرماه ۱۰۸ سال پیش، ۱۲۸۷ خورشیدی بی‌تردید یکی از خونین‌ترین روزهایی بود که تهران در تاریخ خود دیده است. روزی آن چنان غریب و سیاه که از هولش قاعده زبان عربی را در هم شکست و حرف پ را به یوم و حرف تعریف ال افزود و به یوم‌التوپ مشهور شد.

دوم تیرماه یادآور رویداد تلخ به توپ بستن مجلس شورای ملی است که با همدستی روسیه و محمدعلی شاه به وقوع پیوست، اما با ایستادگی مشروطه خواهان زمینه ی سقوط ششمین شاه قاجار فراهم آمد. ایران در دوره ی سلطنت قاجار با مشکل سیاسی و اقتصادی بسیاری رو به رو بود. آگاهی نداشتن شاهان قاجار از اهداف استعماری بیگانگان و اطلاع نداشتن آنان درباره ی مناسبات بین المللی میان کشورها، صدمات جبران ناپذیری را به استقلال ایران وارد آورد.