اخبار

«در صحبت از میرزابزرگ همین (موریه) می‌گوید که: وقتی در حضور او با وزیرمختار انگلیس در باب گرجستان و اینکه تملک آن برای ایران چه فایده‌ای دارد گفتوگو می‌کردیم میرزابزرگ ریش خود را در دست گرفت و گفت این ریش هیچ مورد استعمال ندارد و مفید هیچ فایده‌ای هم نیست ولی باز از محاسن است.»

برای ایرانیان، دوره سلطنت قاجارها به‌نوعی نقطه اتصال ایران از جهان سنتی و قدیم به‌دنیای مدرن و جدید محسوب می‌شود. اگر سال ١٢١٠ق/ ١١٧٤ش/ ١٧٩٦م را آغاز سلطنت قاجارها بر ایران در نظر بگیریم، كه آقامحمدخان با غلبه بر رقبا و مدعیان، سلطه تقریبا تمام و كمالی بر كشور پیدا كرد؛ و سال ١٣٤٥ق/ ١٣٠٤ش/ ١٩٢٥م را هم پایان كار قاجاریه بدانیم كه مجلس دوره پنجم شورای ملی به‌انقراض سلسله قاجاریه رای داده و موجبات انتقال سلطنت ایران به‌سلسله پهلوی را فراهم آورد، هفت پادشاه سلسله قاجاریه حدود ١٣١ سالِ شمسی و ١٣٥ سال قمری در ایران سلطنت كردند.

با برافتادن دولت زندیان، آغا محمدخان قاجار، میرزا محمدحسین فراهانی وزیر را به طهران فراخواند و از او خواست با دولت نوپای قاجار همراهی کند. با اصرار سرسلسله قاجار او به خدمت تن در نداد و به بهانه ضعف و پیری، داماد و برادرزاده‌اش میرزا عیسی‌فراهانی مشهور به میرزا بزرگ را برای خدمت معرفی کرد که مورد اجابت خان قاجار قرار گرفت.

سید ابوالقاسم قائم مقام صدر اعظم قاجار، سیاست‌مدار، ادیب، شخصیت برجسته و تأثیرگذار ایران‌زمین در عرصه حکومت و سیاست و نیز ادب و هنر نیمه اول قرن سیزدهم هجری در چنین روزی (6 تیرماه) به قتل رسید. به همین مناسبت ضمن بررسی اثر ارزشمند او «منشأت»، نگاهی نیز به منابع تاریخی انداخته‌ایم تا قتل این صدراعظم را براساس روایت مورخان هم‌عصر او بررسی کنیم.

ضمن تأکید بر لیاقت و کاردانی قائم‌مقام به صراحت اعتراف می‌کند که «یک نفر در ایران هست که با پول نمی‌توان او را خرید و آن قائم‌مقام است».

ششم تیر برابر با سالروز قتل قائم مقام فراهانی، صدراعظم قاجار و کاتب عهدنامه ترکمنچای است. صدراعظمی که تبحری خاص در نویسندگی داشت تا جایی که دشمنانش نیز این مهارت وی را ستایش و تحسین می‌کردند. ایبنا به این مناسبت مروری کوتاه بر زندگی و آثار این سیاستمدار دارد و ماجرای قتل وی را لابه‌لای منابع تاریخی بررسی می‌کند. میرزا ابوالقاسم قائم مقام (زاده ۱۱۵۸ خورشیدی در هزاوه اراک - درگذشته ۱۲۱۴ خورشیدی در تهران) صدر اعظم ایران، سیاستمدار، ادیب، شخصیت برجسته و تاثیرگذار ایران‌زمین در عرصه حکومت و سیاست و نیز ادب و هنر در نیمه اول قرن سیزدهم هجری بود. قائم مقام پیشتاز نگرش و رویکرد اصلاحات و نیز به‌نوعی زمینه‌ساز حکومتداری به شیوه میهن‌دوستانه در ایران و از پیشگامان مبارزه با استعمار نوین در عصر جدید است. شیوه‌ای که بعدها توسط افرادی مانند امیرکبیر و مصدق ادامه یافت.