اخبار

استفاده از واژه‌ی «مدنی» امروزه با ابهامات بسیاری همراه است. در ادبیات سیاسی در زبان فارسی، «مدنی» در آرا و آثار فارابی برای نامیدن دانشی که پیش از وی ارسطو «سیاست» (politike) نامیده بود و پس از وی آکویناس با زبان لاتین «civil» (مدنی) نامیده بود، به کار رفت. برای فارابی موضوع علمِ مدنی «مدینه» بود که امروزه آن را «کشور» می‌نامیم

14 مرداد، در تقویم ما، مصادف با صدور فرمان مشروطیت است. به نظر می‌رسد که «حاکمیت قانون» و «تأسیس عدالتخانه» دست‌کم از اساسی‌ترین مطالباتی است که در جریان این نهضت طرح شد.

اندیشه سیاسی و علم سیاست در ایران بیش از اندازه اندیشه گون و در چنبره بحث از مسائل فلسفی و اندیشه‌ای گرفتار است. به تعبیر دیگر جای تفكر هنجاری در اندیشه سیاسی خالی است. این در حالی است كه اندیشه سیاسی در آغاز در چارچوب حكمت عملی دسته‌بندی می‌شد و مراد از آن چاره جویی و یافتن تدبیری برای زندگی عملی انسان در جامعه بود.

علاوه بر مکاتب و دیدگاههایی که سعی در «علت یابی» جنگ داشته اند، دیدگاه هایی نیز هستند که به رابطه جنگ با ساختار توزیع قدرت در سطح جهانی پرداخته اند و معتقدند که جنگ ها خود نیز موجب تغییرات کلان ساختاری در نظام بین الملل و توزیع قدرت گشته اند.

از عمده‌ترین مباحث بنیادینی که شهید بهشتی به آن پرداخته، یکی انسان‌شناسی قرآنی است، دیگری مبحث «عقل و نقل» است و سوم «حق و آزادی».

عمده تلاش‌های نواندیشان و روشنفكران دینی معطوف به فلسفه و كلام و الهیات بوده و كمتر از میان ایشان به دانش فقه به مثابه كاربردی‌ترین معرفت دینی در زندگی روزمره مومنان پرداخته‌اند. شاید یك دلیل آن این باشد كه با وجود آموزش‌هایی كه در زمینه فقه و فقاهت در دانشگاه صورت می‌گیرد، همچنان مهم‌ترین جایگاه آموزش و تعلیم فقه حوزه‌های سنتی هستند و همین نكته سبب می‌شود نواندیشان كه عمدتا از بسترهای دانشگاهی برمی‌خیزند، كمتر متوجه اهمیت فقه و سویه‌های گوناگون آن شوند. داود فیرحی، دانش‌آموخته حوزه و دانشگاه و استاد علوم سیاسی دانشگاه تهران البته از معدود چهره‌هایی است كه تجربه زندگی علمی در هر دو بستر حوزه و دانشگاه را داشته و در تلاش‌های فكری‌اش ذهن خود را معطوف به تحولات فقه در تعامل با دگردیسی‌های سیاسی و اجتماعی و فكری جامعه اسلامی داشته است. محصول این نگاه آثار متعددی است كه آخرین آنها دو جلد كتاب قابل توجه فقه و سیاست است.

سیاست‌نامه خواجه نظام الملك را برخی با شهریار ماكیاوللی مقایسه كرده اند. عباس منوچهری، استاد علوم سیاسی دانشگاه تربیت مدرس البته این شباهت را صرفا در ظاهر می‌داندتا در باطن. به باور او در خوانش متونی چون سیاست‌نامه مواجهه یی با زمانه نگارش این آثار صورت می گیرد.