اخبار

در بهار سال 1359 در نتیجه فضای ملتهب ماه‌های آغازین پس از انقلاب در دانشگاه‌ها، پس از چند ماه درگیری شدید در نهایت دانشگاه‌های ایران تعطیل شد و این تعطیلی 30 ماه به طول انجامید، تا زمانی كه در پاییز 1361 دانشگاه با چهره‌ای جدید بازگشایی شدند؛ در حالی كه بسیاری از آدم‌های پیشین دیگر حضور نداشتند و ستادی به نام انقلاب فرهنگی تشكیل شده بود كه وظیفه‌اش پیگیری اهداف انقلاب اسلامی در دانشگاه‌ها بود.

: آشنایی تحلیل گران و روشنفكران ایرانی با اقتصاد بسیار اندك است. عمده نظریه پردازان ایرانی یا فلسفه خوانده‌اند، یا علوم سیاسی یا علوم اجتماعی. عموما جامعه كتابخوان ما چندان به مباحث اقتصادی نمی‌پردازند و برای این خلأ دلایل متفاوتی می‌توان برشمرد. یكی هم قطعا این است كه كتاب‌های اقتصادی عمدتا به زبان ریاضی نگاشته شده‌اند و همین باعث شده بر خلاف سایر آثار حوزه‌های علوم انسانی كمتر كسی سراغ آثار اقتصادی برود.

سال 94 با همه فراز و نشیبی که در حوزه فکر و فرهنگ داشت رو به اتمام است، اینک فرصتی مغتنم است تا به سراغ اهالی فکر برویم و سؤال کنیم که چه موضوعی در سال گذشته دغدغه فکری‌شان شده بود؟ هدف ما در این نوشتار مرور وقایع اندیشه‌ای سال گذشته نیست بلکه صرفاً می‌کوشیم به اظهار نظر چند تن از استادان این حوزه بسنده کنیم.

بیش از شش دهه از روز دانشجو می‌گذرد، عمر جنبش دانشجویی البته بیش از اینهاست و به طول عمر نهاد مدرن آموزش عالی در ایران است. در این چند دهه دانشجو و دانشگاه فراز و نشیب‌های گوناگونی را از سرگذرانده و دچار تغییرات و تحولات گسترده‌ای شده است. دغدغه‌ها و آرمان‌های دانشجویان اما همچنان به قوت خود باقی است، اگرچه شیوه بیان و نحوه عملیاتی شدن آنها از سوی دانشجویان با تحولات جدی مواجه شده است.

در شرایط كنونی جامعه، توسعه کمی و کیفی موسسات خیریه به امری ضروری مبدل شده است. چرا كه نه‌تنها دولت‌ها به تنهایی نمی‌توانند پاسخگوی نیازهای فزاینده کشور باشند، بلكه موسسات خیریه در این بین به مثابه بازویی توانا برای دولت، یار غمخواری برای اقشار آسیب‌پذیر به حساب می‌آیند. این در حالی است كه تحولات اقتصادی و اجتماعی در عرصه‌های مختلف، امور خیرخواهی و نیکوکاری را هم تحت‌تأثیر قرار داده و جهان به سرعت به سمت تخصصی‌شدن پیش می‌رود. موسسات خیریه‌ای که با وجود محدودیت منابع و امکانات، اهداف و وظایف اجتماعی متعددی را می‌پذیرند و قصد خدمت‌رسانی دارند، چندان موفق نخواهند بود، بنابراین باید مسئولان به‌گونه‌ای برنامه‌ریزی و سازماندهی کنند تا هر موسسه خیریه در یکی دو زمینه و موضوع معین وارد عرصه خدمت‌رسانی شود. عدم وجود بانک اطلاعات منسجم و فراگیر، از چالش‌های مهم کشور در موضوع موسسات خیریه و خدمت‌رسانی آنان است. در شرایط كنونی اطلاعات صحیح و قابل اعتمادی که بتواند مبنای برنامه‌ریزی قرار گیرد وجود ندارد، به همین دلیل نمی‌توان با اطمینان کافی به آمار عملکردها و خدمت‌رسانی‌ها توجه کرد و آنها را مبنای تصمیم‌گیری قرار داد. بسیاری از كارشناسان معتقدند نگاه دستگاه‌های دولتی در مواجهه با موسسات خیریه نباید یک نگاه از بالا به پایین و کارفرمایی و فرماندهی باشد. در عین‌حال همان افراد، خدمت‌رسانی را یک امر تخصصی می‌دانند.

در میان رویدادهای سیاسی و اقتصادی ریز و درشتی كه در كشور رخ می‌دهد، توجه ما به موضوعات مثبت فرهنگی كمتر است، در حالی كه اهمیت این رویدادها از موارد سیاسی و اقتصادی اگر بیشتر نباشد، كمتر نیست. امروز «مراسم رونمایی از كتاب تاریخ جامع ایران» در مركز دایره‌المعارف بزرگ اسلامی برگزار می‌شود. هرچند هنوز از محتوا و كیفیت این كتاب ٢٠ جلدی اطلاعی نداریم ولی برحسب اعتباری كه مركز دایره‌المعارف بزرگ اسلامی دارد، پیشاپیش می‌توان گفت كه این كتاب در نوع خود اگر نگوییم بی‌نظیر، كم‌نظیر خواهد بود. آنچنان كه گفته شده تمدن و جامعه ایران تاریخ‌مند است به ناچار باید درباره این تاریخ بیطرفانه و علمی تحقیق كرد و نوشت و اجازه نداد كه برخی ترهات تاریخی به نام آموزش رسمی به خورد جوانان این مرز و بوم داده شود و آنان را از تاریخ و تمدن خود منزجر كند.

انجمن جامعه‌شناسی ایران در راستای بازخوانی و نقد و بررسی آثار نسل اول جامعه‌شناسان ایران این‌بار به كتاب «توسعه و تضاد» استاد فرامرز رفیع‌پور پرداخت. فرامرز رفیع‌پور، استاد جامعه‌شناسی دانشگاه شهیدبهشتی و عضو پیوسته فرهنگستان علوم ایران است كه كتاب «توسعه و تضاد» وی در نشستی با حضور عباس عبدی و تقی آزادارمكی در سالن انجمن جامعه‌شناسی ایران مورد نقد و بررسی قرار گرفت. بخش نخست این نشست ومتن سخنرانی عباس عبدی را در زیر می‌توانید بخوانید.