اخبار

اسلام سیاسی و احیاء گری سلفی اندیش که بعد از الغای خلافت به تدریج در مصر و شبه قاره و جاهای دیگر و با شعار بازگشت به هویت اسلامی و به تدریج با ترویج اندیشه اجرای شریعت و یا حاکمیت الله شکل گرفت در جریان سلفی سده نوزدهم ریشه دارد که می دانیم تا اندازه زیادی متأثر از جریان محمد بن عبد الوهاب و وهابیت بود.

تكفیر و خشونت مفاهیمی است كه ظاهرا امروز به سید قطب نسبت می‌دهند و وقتی از قطبیسم سخن می‌رود ظاهرا منظور جریان‌های تكفیری است اما امتیاز كار دانشگاهی نسبت به دنیای سیاست و مطبوعات در این است كه بر دقت تاكید دارد و هر گونه دقتی پیچیدگی می‌آورد، در نتیجه از منظر دانشگاهی شاید نتوان به راحتی خشونت را به سید قطب نسبت داد و از آثار متفاوت او دریافت‌های متفاوتی به دست‌ آید و نوعی پیچیدگی و گیجی و آشفتگی حاصل می‌آید. اتفاقا از دل همین پیچیدگی و آشفتگی است كه اندیشه و حقیقت ظهور می‌كند.

هیچ کسی متعصب به دنیا نمی آید. بنابراین برای آنکه دانش آموزان دچار تعصب گرایی [سلفی] نشوند، آموزش و پرورش دائما باید شناخت را در آنها افزایش دهد و توهم زدگی را در آنها، شناسایی کند. نخستین اصل سازمان یونسکو در هنگام بنیانگزاری اش، بر آن تاکید داشت که جنگ طلبی پیش از هر کجا، در ذهن انسان ها زاده می شود و به همین دلیل این سازمان تاکید داشت آموزش را بر محور صلح توسعه دهد.

تقریبا همه این را متوجه شده‌اند، که ما مشکلی داریم؛ در واقع بیشتر از یک مشکل و به عبارت دیگر کلافی سردرگم از مشکلات. در هلند حزب آزادی[1] خیرت ویلدرز[2] نشانه‎ای برای نارضایتی گسترده از اوضاع اجتماعی، بویژه سیاست مهاجرت است. در فرانسه جبهه‎ی ملی [3]موفق شده است که حزب اصلی باشد، و در بریتانیا حزب استقلال انگلستان[4] دیگر احزاب را به ترس و وحشت می‎اندازد.

نخستین نشست از سلسله نشست های آشنایی با جریان های اسلامی معاصر با عنوان «نوگرایی یا سلفی گری در اندیشه وحدت اسلامی» با تکیه بر اندیشه های سیدجمال الدین اسدآبادی با حضور داوود فیرحی، استاد گروه علوم سیاسی و احسان شریعتی، استاد گروه فلسفه دانشگاه تهران در تالار باستانی پاریزی دانشکده ادبیات دانشگاه تهران برگزار شد. این نشست با طرح پرسش‌هایی از سوی مجری جلسه نزد این دو استاد پیش رفت. در بخش نخست این گزارش مقدماتی که توسط اساتید بیان شد ارائه گردید. قسمت دوم گزارش این نشست اختصاص دارد به پرسش و پاسخ های صورت گرفته.

سید جمال‌الدین اسدآبادی پیش‌گام راه سومی میان سنت و تجدد موسوم به رنسانس نوزایی در سرزمین‌های اسلامی و اصلاحگری دینی است. سیدجمال شخصیتی جهان‌شمول است و تنها متعلق به جهان اسلام نیست، چراکه تأثیراتی در جنبش‌های ملی و رهایی‌بخش در همه‌ی كشورها از شمال آفریقا تا هند گذاشته است. من البته سیدجمال‌شناس نیستم و تخصص اصلی‌ام فلسفه است، اما می‌دانیم كه سیدجمال بر فلسفه به‌عنوان مادر علوم بسیار تأكید كرده است و مدتی نیز در قاهره فلسفه‌ی اسلامی از ابن‌سینا و فارابی گرفته تا ابن‌خلدون و ابن‌رشد را تدریس می‌کرد. امروز هم بنا داشتم بیشتر به جنبه‌های فکری و فلسفی او بپردازم. در اینجا مناسبت دارد یادی از خانم هما ناطق، استاد تاریخ بکنیم که اخیراً از میان ما رفتند، رساله‌ی دکترایشان در سوربن پاریس به بیوگرافی سیاسی سیدجمال اختصاص داشته است که کار او هم‌سطح است با پژوهش افرادی چون نیکی کدی.

شریعتی در نشست «نوگرایی یا سلفی گری در اندیشه وحدت اسلامی» گفت: خشونت های امروز ربطی به سیدجمال الدین اسدآبادی ندارد همانطور که خشونت گروه هایی مثل داعش هم ربطی به اسلام ندارد.

دومین جلسه از سلسله جلسات سلفیه و بررسی تحولات معاصر مربوط به آن در مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی برگزار شد. به گزارش دبا حاضران در این نشست که در روز بیست و پنجم بهمن ماه سال 1393 برگزار شد، عبارت بودند از: آقایان سید کاظم موسوی بجنوردی رئیس مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی، حجت الاسلام و المسلمین دکتر علی یونسی، دکتر مجتهد شبستری، دکتر احمد پاکتچی، دکتر فتح الله مجتبایی، دکتر داود فیرحی، دکتر سید جواد طباطبایی، دکتر اسماعیل شمس، اصغر قریشی، علی موجانی ، مهندس علی اکبر رنجبرکرمانی، دکتر علی بهرامیان،حسن موسوی بجنوردی و مسعود تاره.