اخبار

میان اقوام و فرهنگ‌ها، برخی اعداد اهمیت ویژه‌ای دارند و به نظر می‌رسد که عدد چهار در فرهنگ و هنر ایران به‌ویژه هنر سفالگری، از اولویتی خاص برخوردار است. سفالگران با منقوش‌کردن سفالینه ها، از آن‌ها به عنوان جایگاهی برای بیان افکار، عواطف و تجسم باورهای خود بهره می‌گرفته‌اند. با بررسی سفالینه‌های پیش از تاریخ در ایران، به نقوشی برمی‌خوریم که بر پایۀ تقسیمات چهارگانه تصویر شده‌اند.

شناسایی 1136 سفال در مسیر انتقال آب به دریاچه ارومیه شناسایی 1136 سفال در مسیر انتقال آب به دریاچه ارومیه بررسی ۴۱ اثر تاریخی در مطالعات فرهنگی- تاریخی محور انتقال آب سد کانی سیب به دریاچه ارومیه به شناسایی ۱۱۲۶ قطعه سفال شاخص منجر شد. به گزارش ایلنا، علی صدرایی (سرپرست پژوهش باستان‌شناسی مطالعات فرهنگی- تاریخی محور انتقال آب سد کانی سیب به دریاچه ارومیه) با اعلام این خبر به تخریب گسترده و هر روزه محیط زیست و به ویژه محیط زیست‌های تاریخی – فرهنگی در چند سال اخیر اشاره کرد. این باستان‌شناس با تاکید بر اینکه در زیر هیچ سنگی در کوهستان گنجی پنهان نکرده‌اند، افزود: علاوه بر حضور عده‌ای سود جود و گنج یاب در مناطق مختلف کشور و به ویژه دشت‌های میانکوهی و کوهستان‌ها و تخریب منابع طبیعی و باستانی و افزودن به زمین‌های زراعی و کشاورزی، اقدامات توسعه طرح‌های عمرانی نیز اضافه شده و تراژدی‌های بی‌شماری را در این روز‌ها به وجود آورده است. او با ابراز تاسف از شتاب غیرقابل توصیف این روند در سال‌های اخیر هشدار داد: تدوام این روند باعث می‌شود در چند سال آینده از بسیاری زیستگاه‌های تمدنی و فرهنگی نشانی باقی نماند. صدرایی شاهد این ادعا را پژوهش باستان‌شناسی اخیر با عنوان «پژوهش باستان‌شناسی مطالعات فرهنگی- تاریخی محور انتقال آب سد کانی سیب به دریاچه ارومیه» اعلام کرد که در فاز نخست از محور بیگم قلعه در شهرستان نقده شروع می‌شود. او با اشاره به انجام این برنامه در مدت ۴۵ شبانه روز تا ریک آباد در شهرستان پیرانشهر که ورودی تونل انتقال آب محسوب می‌شود، گفت: هیات پژوهش در طول این مدت مسافتی بیش از ۹۰ کیلومتر طول مسیر و بیش از ۳۰ کیلومتر عرض مسیر را مورد بررسی باستان‌شناسی قرار داد. به گفته این باستان‌شناس، در این مدت از دره‌های طولانی و دشت‌های می‌انکوهی و قله‌های بلند و متعدد این خطه بازدید و سرانجام هیات پژوهش موفق شد داده‌های فرهنگی ۴۱ اثر تاریخی را ثبت و ضبط کند. او افزود: ماحصل این پژوهش نشان می‌دهد؛ تمدن‌های این خطه نیز همانند بسیاری از جاهای کشور در کنار رودخانه‌های دائمی و چشمه‌های پرآب و البته دائمی و خاک بسیار مناسب و حاصلخیز اطراف و چراگاه‌های کوهستانی و دشت‌های میانکوهی که همواره مورد توجه اقوام و ملل در طول تاریخ گشته استقرار یافته‌اند. صدرایی گفت: با توجه به این بررسی سکونت در این مناطق در دوران پیش از تاریخ در حداقل ۶ تپه، در دوران تاریخی در ۵ تپه و در دوران اسلامی در ۴ محوطه به صورت اختصاصی تداوم داشته و در سکونت تلفیقی ادوار در دوران پیش از تاریخ و دوران تاریخی در ۱۰ مجموعه، سه دوره همزمان پیش از تاریخ، تاریخی و اسلامی در ۹ مجموعه و دوران تاریخی و اسلامی در ۶ اثر قابل مشاهده است. احتمال تغییر‌گاه نگاری منطقه او در ادامه تاکید کرد: این شاخصه‌ها بر مبنای مشاهدات فعلی بوده و احتمال تغییر در‌گاه نگاری منطقه با یافت شدن داده‌های جدید وجود دارد. او با اشاره به بررسی یک منظر طبیعی و یک کتیبه ناتمام از مجموعه آثار ذکر شده توسط هیات گفت: در آمار کلی مجموعه فوق، ۱۱ محوطه تاریخی ۶ تپه تاریخی، ۱۰ قلعه و ۲ تپه قلعه، ۴ تپه محوطه و تپه ۴ محوطه قبرستان و ۲ قلعه و محوطه و ۳ قبرستان تاریخی در فهرست ارائه شده است. صدرایی افزود: از لحاظ سطح ارتفاعی زیستگاه‌ها از بین ارتفاع ۱۳۰۰ تا ۱۶۰۰ متر از سطح دریا‌های آزاد، هیات ۲۱ اثر، ارتفاع بین ۱۶۰۰ تا ۲هزار متری ۱۹ اثر تاریخی و فرهنگی را به ثبت رسانده شد. او با اشاره به اینکه تنها یک اثر تاریخی به نام قلات شاه در ارتفاع بالا‌تر از ۲هزار متری قرار داشت، در توضیح علت این موضوع به شرایط آب و هوایی منطقه اشاره کرد و گفت: در شش ماه دوم سال در ارتفاع بالا‌تر از ۲هزار متری عملا امکان زیست وجود نداشته و منطقه غیر قابل سکونت است. این باستان‌شناس درباره داده‌های فرهنگی و تاریخی جمع آوری شده گفت: به طور کلی در این محوطه‌ها ۱۱۲۶ قطعه سفال شاخص جمع آوری شد که از این مجموعه با توجه به اعتبار لازم ۶۶۵ قطعه برای طراحی فنی سفال انتخاب شد. او از بین یافته‌های هیات به وجود یک قطعه ابسیدین و سه قطعه تیغه سنگی و یک عدد شی سنگی شکسته که احتمالا بخشی از پاشنه در است، اشاره کرد. وی در ادامه افزود: متاسفانه تمامی این مناطق توسط کشاورزان تبدیل به زمین‌های زراعی می‌شوند و علاوه بر آسیب فوق عده‌ای از سود جویان گنج‌های موهن نیز تمام محوطه را مانند لانه زنبور کرده و طرح‌های عمرانی و توسعه‌ای نیز به این تخریب‌ها دامن می‌زنند. صدرایی در پایان خواستار عزم ملی برای حفاظت و نگهداری از تک تک آثار نه تنها منطقه‌ای بلکه کشوری شد. پژوهش باستان‌شناسی مطالعات فرهنگی – تاریخی محور انتقال آب سدکانی سیب به دریاچه ارومیه با مجوز ریاست پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری انجام شد.

شهر باستانی اوروک (وارکا) (Uruk) جایگاه ویژه­ای را در تاریخ بین النهرین در طول هزاره 4 ق.م داشته است، هر چند شواهد گسترده­ای نیز وجود دارد که نشان می دهد این شهر از آبادانی فرهنگی و اقتصادی در هزاره اول ق.م و همزمان با حاکمیت شاهان سلوکی و جانشینان اسکندر سوم برخوردار بوده است. با آنالیز مواد فرهنگی سفالی می توان انواع گروه های سفالی بر اساس مکان پیدایش آنها بر پایه گونه های نخستین و سابق آنها را طبقه بندی کرد، وجود و یا فقدان هر یک از این انواع سفالی در سطوح و بخشهای مختلف سایت را شناسایی ، تکرار و فراوانی هر یک از این گونه ها و انواع سفالی را در آن مناطق و سطوح نیز مشخص سازیم و نیز استفاده­ های خانگی یا آیینی از سفال ها و نیز تغییرات اساسی در استقرار سفالی را که در طول دوره سلوکی اتفاق می افتد، نیز مشخص ساخت.