اخبار

از پنج دهه پیش تاکنون نوروز من با تقویم «ممهور به مهر چاپی ذات‌الاضلاع نجم‌الممالک» آغاز می‌شود. از دوران کودکی‌ام انتشارات اقبال چاپ هرساله آن را برعهده داشت و نسخه‌ای از آن برایمان می‌فرستاد. هنوز هم فرزندان ایشان این لطف را به من دارند. اما فکر می‌کنم در آن سالها واژه «مهر دستی» در سرلوحه تقویم بود نه مهر چاپی با آنکه در آنجا هم از مهر دوستی نشانه نبود.

ساعت، به‌عنوان یک پدیده نو در میانه‌های دوره قاجار، تاثیری شگرف در زندگی ایرانیان داشت. مردمان این سرزمین البته از هزاران ‌سال پیش با پدیده زمان آشنایی داشتند و شیوه‌هایی گوناگون برای تعیین وقت پدید آورده بودند. ساعت اما به‌عنوان ابزاری نو، تصویری تازه به زمان بخشید. جعفر شهری در کتاب پربرگ و ارزشمند «طهران قدیم» روایتی جالب درباره آشنایی ایرانیان با «ساعت» آورده است.

"ساعت" به مثابه یک ابزار مهم در زندگی بشر متمدن نقش کلیدی دارد. این ابزار فی النفسه، ابزار تولید نیست، بلکه حسب رابطه ای که با مفهوم زمان دارد مبنایی برای انتظام بخشی به زندگی است. به عبارت دیگر ساعت تجلی ریتم زندگی و ضرباهنگ مراحل مختلف جریان اجتماعی است. دهخدا در تعریف ساعت، آورده که "دستگاهی است مصنوع که بدان تعیین گذشت زمان کنند و گذشته و مانده روز و شب دانند". در تاریخ بشر انواع مختلفی از ابزارهای زمان سنجی وجود دارد که دقت‌های مختلفی هم داشته اند.