اخبار

من در گفت‌وگویی پیرامون «مواجهه فلسفی ایرانیان با مدرنیته» با اشاره به نبود «نمود جدّی درخوری از تأمل فلسفی در مدرنیته» در صحنه تفکر ایرانی پس از مشروطه گفته‌ام: «محمدعلی فروغی را تا حد زیادی می‌توان در جایگاهی برتر جای داد.

محمدعلی فروغی وجوه مختلفی دارد؛ فروغی سیاستمدار، فیلسوف و اندیشمند هرکدام جذابیت‌های خاص خود را دارند و از جنبه‌های گوناگون قابل بررسی و مطالعه هستند. اما کارنامه فروغی به‌عنوان یک دیپلمات نیز قابل توجه است. فروغی به‌عنوان عضو هیأت نمایندگی ایران در کنفرانس صلح پاریس و وزیر امور خارجه در کابینه‌های حسن مستوفی‌الممالک، سردارسپه و مخبر السطنه هدایت و وزیر خارجه کابینه خودش در سال‌های 1312 تا 1314 و سفیر کبیر ایران در ترکیه در سال‌های 1306 تا 1309 و نیز سه بار نخست‌وزیر نقش مهمی در سیاست خارجی ایران در برهه‌هایی حساس و تعیین‌کننده داشته است. دستاورد دیپلماتیک فروغی چندان درخشان نیست.

کارنامه شخصی محمدعلی فروغی که چه در بین موافقان و چه در بین مخالفانش به دلایل مختلفی از ویژگی‌های بارزی برخوردار و کارنامه‌ای کم نظیر است، کارنامه‌ای مهم و چندلایه است. ما در طول تاریخ بعد از مشروطیت با سه جنس افراد فرهیخته و تحصیلکرده و نخبه سر و کار داریم که سه جور در برابر وضع موجود موضعگیری کردند. فروغی این بخت را داشته که این را انتخاب کرده که در طول دوران زندگی سیاسی و اجتماعی و فرهنگی، هر سه جنس را رفتار کند. اگرچه از لحاظ زمانی یکسان نبوده است.

در سال 1288 هجری قمری ناصرالدین شاه تصمیم گرفت روزنامه‌های متعدد خود را به یک روزنامه تبدیل کند و به جای هفته‌ای یک شماره، سه شماره در هفته انتشاریابد و محمدحسن‌ خان صنیع‌الدوله (اعتمادالسلطنه بعدی) مأمور این مهم شد.

فروغی درباره تاسیس مدرسه علوم سیاسی می‌گوید: «از موادی که در مدرسه علوم سیاسی می‌بایست تدریس شود تاریخ بود که آن زمان اصلاً تدریس آن در ایران معمول نبود می‌بایست از برای تاریخ هم کتاب تهیه شود، اول کتاب تاریخی که در صدد تهیه آن برآمدند تاریخ ملل مشرق بود که اتفاقا تهیه‌ آن را به من رجوع کردند.»