اخبار

یکی از نظریه‌های عرصۀ دین‌پژوهی معاصر ایران پروژۀ «عقلانیت و معنویت» مصطفی ملکیان است. این نظریه با محور قرار دادن مؤلفه‌های اجتناب‌ناپذیر مدرنیته به مواجهه با دین سنتی می‌رود و ضمن مقایسۀ این مؤلفه‌ها با ویژگی‌های اصلی دین سنتی، حکم به تباین میان دین‌داری و مدرن ‌بودن می‌کند؛ فهم سنتی از دین را در جهان مدرن کارآمد نمی‌داند و فهمی جدید از دین (معنویت) را که سازگار با مؤلفه‌های مدرنیته است معرفی می‌کند.

بحث و گفتگو در موضوع رابطه میان حکمت و دیانت، و یا به تعبیر دیگر دین و تعقل در ادبیات ما سابقه‌ای دیرینه دارد. برخی ممکن است این دو را کاملا جدا از هم و مستقل و بی‌ارتباط بدانند. برخی دیگر نبوت و دیانت را مکمل عقل محاسبه می‌کنند؛ یعنی معتقد می‌شوند که انبیا آمده‌اند تا کمبودهای عقل و مواردی که عقل بشری بدان دست نمی‌یابد را تکمیل کنند.