اخبار

حکیم ابوالقاسم فردوسی نمونه اعلای حماسه‌سرایی نه تنها در ایران که در جهان به شمار می‌رود. شاهنامه، اثر بی‌بدیل این شاعر، گنجینه‌ای است که تاریخ و فرهنگ ملت ما را در خود حفظ کرده و ما را به ریشه‌های فرهنگی‌مان وصل کرده است. شاهنامه کتابی است که مربوط به هر روز زندگی ما است و باید در آن جاری باشد اما اینکه یک روز به نام فردوسی در تقویم ثبت می‌شود، نمادی است که ما را بیش از پیش به فردوسی و اثر گهربار او معطوف می‌کند.

چهاردهمین نشست از مجموعه درس‌گفتارهایی درباره‌ عبید زاکانی به بازخوانی پرونده‌ «موش و گربه» منسوب به عبید اختصاص داشت که با سخنرانی دکتر حسن ذوالفقاری، عضو هیات علمی دانشگاه تربیت مدرس و پژوهشگر ادبیات عامه برگزار شد.

تصویر چندان غریبی نیست روزگاری که بزرگان خانواده ها شب‌های سرد زمستانی در شب نشینی‌هایشان به شاهنامه خوانی و صحبت از افسانه‌های به یادگار مانده از نیاکانشان می‌پرداختند. همین دور هم نشینی‌ها هم راهی بود برای انتقال نسل به نسل داشته‌های ادبیات شفاهی‌مان که آثاری همچون داستان حسین کرد شبستری، امیرارسلان نامدار و حتی نوشته‌هایی نظیر افسانه‌های هزار و یک شب را می‌توان از جمله آنها دانست؛ بخشی از فرهنگمان که این روزها فراموشی در کمین آن نشسته، آنقدر که به‌ قول حسن ذوالفقاری، اگر مسئولان فرهنگی-آموزشی زودتر از خواب غفلت بیدار نشوند و تلاشی برای ثبت و حفظ این عناصر فرهنگ عامه به خرج ندهند در آینده‌ای نه چندان دور باید شاهد نابودی گنجینه‌ای مهم از داشته‌های سرزمینمان باشیم.

حسن ذوالفقاری، پژوهشگر، استاد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه تربیت مدرس و مدیر گروه آموزش زبان فارسی فرهنگستان زبان و ادبیات فارسی است؛ او به طور تخصصی در حوزۀ ادبیات عامۀ ایرانی کتاب‎ها و پژوهش‌های خلاقانه و ارزشمندی را در میان آثار خود دارد. برای مصاحبه به دفتر ایشان در فرهنگستان زبان و ادبیات فارسی رفتیم. از پنجره‌های اتاق، هوای گرفتۀ شهر و تپه‌های عباس‌آباد غبارآلود پیدا بود.

چندی پیش جناب آقای بجنوردی رئیس محترم دایره المعارف بزرگ اسلامی با انتشار اطلاعیه‌ای از مردم و اهل‌قلم و توانمندان برای ادامه انتشار دوازده دانشنامه در دست تدوین درخواست کمک کردند. این اقدام نتیجۀ رسیدن کارد به استخوان فرهنگ است. البته در بخش کتاب این کارد چندی به گرده فرهنگ رسیده است .

حسن ذوالفقاری می‌گوید: در درست‌نویسی، پلیسی وجود ندارد و مردم به این مسئله که درست‌نویسی چقدر اهمیت دارد فکر نمی‌کنند. درست نوشتن باید از جامعه شروع شود.

حسن ذوالفقاری که به تازگی فرهنگنامه «باورهای عامیانه مردم ایران» را منتشر کرده درباره تدوین این کتاب و اهمیت آن توضیح داد.

ماهنامۀ سرآمد، نشریۀ بنیاد ملی نخبگان ایران، در نوزدهمین شماره از دورۀ جدید خود (دی‌ماه 1394)، گفت‌وگویی را با دکتر حسن ذوالفقاری، مدیر گروه آموزش زبان و ادبیات فارسی و رئیس مرکز مطالعات زبان و ادبیات فارسی، دربارۀ وضعیت کنونی و ظرفیت‌های زبان فارسی ترتیب داده است. آنچه در ادامه می‌خوانید متن گفت‌وگوی مذکور است.

حسن ذوالفقاری،مدرس دانشگاه و پژوهشگر در سالگرد در گذشت عبدالحسین زرین‌کوب عنوان کرد: ایران‌زمین باید به داشتن و پروردن چنین چهره‌ای افتخار کند؛ استادی که در ادبیات، تاریخ و عرفان آثار تحقیقی منحصر‌ به‌فردی از خود به‌جای گذاشت و شاگردان بسیاری تربیت کرد. ذوالفقاری اظهار کرد: زرین‌کوب چهره‌ای چند وجهی است؛ با این‌که ادیب بود، مطالعاتش بیشتر در حوزه تاریخ اسلام و تاریخ ایران تمرکز داشت. از سوی دیگر تحقیقاتی که در زمینه عرفان و تصوف ارائه داد، او را به عنوان مورخ تاریخ تصوف و تحلیل‌گر تاریخ اجتماعی صوفیه به جامعه‌مان می‌شناساند و از این حیث کارهایش منحصر به فرد است.

حسن ذوالفقاری می‌گوید ما کاربران زبان فارسی دچار تنبلی زبانی شده‌ایم؛ به این معنا که از هر واژه‌ای که زود به ذهن‌مان می‌رسد استفاده می‌کنیم و در نتیجه فعل‌های‌مان کم و کم‌تر می‌شوند.