اخبار

: توفیق هاشم‌پورسبحانی، استاد بازنشسته دانشگاه، مولوی‌پژوه، مصحح، مترجم و مولف برجسته زبان و ادبیات‌فارسی، آثار ارزنده‌ای از خود به‌جای گذاشته است، سبحانی آموزگار انسانیت و انسان‌دوستی، فروتنی و نیک‌منشی نیز هست او مردی متواضع و بسیار دوست‌داشتنی است، به‌دنبال سلسله گفت‌وگوهایی که با چهره‌های ماندگار ادبیات فارسی انجام داده‌ایم، این‌بار به‌سراغ توفیق سبحانی رفتیم و سرانجام قرارمان در یک روز تابستانی در خبرگزاری خانه کتاب ایران هماهنگ شد، گفت‌وگویی با این این چهره ماندگار زبان و ادبیات‌فارسی انجام داده‌ایم.

توفیق سبحانی مولوی‌پژوه و استاد دانشگاهی است که تصحیح و شرح او بر مثنوی معنوی از آثار مرجع مولاناپژوهان و مولانادوستان است. قرار است فردا در میان شایستگان تقدیر جایزه کتاب سال از این چهره برجسته تجلیل و تقدیر شود.

جلال‌الدین محمد (٦٧٢-٦٠٤ ه. ق.) فراسوی بلخ و روم، نامی جاودان در تاریخ فرهنگ و تمدن بشری است؛ اندیشمندی كه به واسطه مثنوی شریفش از قرن هفتم هجری تا سده بیست‌ویكم میلادی را در نوردیده و امروز در ینگه دنیا همان قدر مخاطب دارد كه در ایران و افغانستان و تركیه. همه ساله نیز درباره زندگی و اندیشه‌های او یا با الهام از آنها آثار تازه‌ای پدید می‌آید كه با اقبال گسترده مردم مواجه می‌شود، نمونه اخیرش رمان پرفروش «ملت عشق» اثر الیف شافاك نویسنده ترك تبار است كه ترجمه‌اش به فارسی بارهای بار تجدید چاپ شده است.

توفیق سبحانی، مولاناپژوه درباره بازنشر کتاب «نثر و شرح مثنوی» گفت: کتاب «نثر و شرح مثنوی» اثر موسی نثری کتابی است که من مثنوی‌پژوهی را با آن شروع کردم. به نظر من کسانی که به مولانا علاقه دارند اما اشعار آن برای‌شان سخت است، می‌توانند این کتاب را مطالعه کنند و به سادگی متوجه کلام مولانا شوند.

این مولاناشناس در پنل تخصصی شمس تبریزی در دومین روز کنگره بین‌المللی شمس و مولانا در خوی، با اشاره به اندیشه‌های شمس تبریزی اظهار کرد: باید تلاش شود که از دوره دبستان افکار و آثار مولانا و شمس در اختیار و دسترس فرزندان‌مان قرار گیرد تا در بزرگسالی بتوانند در برابر فرهنگ وارداتی غربی‌ها مقاومت کنند.

مجله فرهنگی هنری بخارا، شب توفیق هاشم‌پور سبحانی را چهارشنبه 23 فروردین‌ماه برگزار می‌کند.

من‌از سال 2-1341 زمانی که استاد دکتر محمدامین ریاحی مدیرکل اداره نگارش وزارت فرهنگ (بعداً وزارت آموزش و پرورش) بود، با ایشان آشنا شدم، در آن زمان از رجال محتشم در محیط‌های اداری و علمی به حساب می‌آمدند،مدتی که تصدی بنیاد شاهنامه را داشتند، افتخار پیدا کردم که به‌صلاحدید ایشان در آن بنیاد به تهیه اصل یا تصویر مقالات و کتاب‌های مربوط به فردوسی، شاهنامه و حماسه بپردازم. درآن ایام هم دکتر ریاحی همان شیوه و رفتار را داشت که در زمان مدیریت کل از ایشان دیده بودم. حوادث گوناگون پشت سر هم آمد، رنگ عوض کرد، دیگرگون شد، زمانی من نمی‌توانستم ایشان را زیارت کنم. روزی با تردید و رودربایستی و... دل‌به دریا زدم و به ایشان تلفن کردم. پاسخی که به تلفن من دادند و حال و احوالی که از من و دیگران پرسیدند، گویی من از خواب بیدار شده‌ام. به دیدارشان رفتم. همان بود که در بنیاد شاهنامه می‌دیدم یا در مجالس علمی که شرکت می‌کردم. مرتب،خندان و باصلابت.

شاید در مراسم ختم و شرکت در آن هیچ ملتی به پای ما نرسد اما افسوس که به سبب ضعف حافظه تاریخی خیلی چیزها را خیلی زود از یاد می‌بریم. می‌خواهم درباره استاد «بدیع الزمان فروزانفر» صحبت کنم. نام او محمدحسن، سپس جلیل یا عبدالجلیل معروف به آقا محمد حسن خراسانی سپس شیخ عبدالجلیل و بالاخره یکی از والیان خراسان که استعداد و ذکاوت او را ادراک کرد در سنین طفولیت او را بدیع الزمان لقب داد و این لقب برای او ماند.

عبدالباقی گولپینارلی، مولوی‌پژوه معروف ترکیه است که بسیاری از آثارش در ایران ترجمه و منتشر شده. سهم دکتر توفیق سبحانی در ترجمه آثار گولپینارلی بیش از دیگران است. وی هم‌اکنون کتابی از این محقق ترک ترجمه کرده که تحت عنوان «تصوف، در یکصد پرسش و پاسخ» اوایل ماه آینده توسط «نشر گستره» منتشر خواهد شد.توفیق سبحانی که از نزدیک با گولپینارلی حشر و نشر داشته در مقدمه این کتاب می‌گوید: «تأسفم از این است که چرا به اتکای حافظه، نکته‌های بسیار مفیدی را که از آن مرد بزرگ می‌شنیدم، جایی ثبت و ضبط نکردم و همچنین چرا بسیاری از پرسیدنی‌ها را از آن مرد نپرسیدم.»توفیق سبحانی در ادامه می‌افزاید: «کتاب واقعاً به صورت پرسش و پاسخ است، پرسش‌ها را اگر فراموش نکرده باشم، یک طبیب ایرانی تبعه ترکیه از عبدالباقی پرسیده و او به آن پرسش‌ها پاسخ گفته است.»خود گولپینارلی هم در پیشگفتارش اشاره می‌کند: « ناآگاهی از کل اعتقاداتی که تاریخ دینی را سرشته است، بخش‌هایی از شعر کلاسیک و عامیانه ما را قوام بخشیده و حتی انسانی‌اش ساخته، در طول سده‌ها جامعه ما را تحت نفوذ خود داشته و با تأثیرهای مثبت و منفی خود رویدادهایی را به وجود آورده است، همگی حاصل ناآشنایی با تصوف است. آنچه می‌خوانید یک پرسش و یک پاسخ از آن یکصد پرسش و پاسخ است که به تعریف تصوف می‌پردازد.

کتاب «چنین گفت پیر هرات» شامل مناجات‌نامه، گفتارها، مقولات و رباعیات خواجه عبدالله انصاری به کوشش توفیق ه. سبحانی منتشر شد. در معرفی این کتاب عنوان شده است: خواجه عبدالله انصاری یک عارف و صوفی شاعر بود. نیایش‌ها و مناجات‌های او که به نثر مسجع و آهنگین نوشته شده، زبان حال یک عاشق دلسوخته و امیدوار است. مورخان و ادیبان بر این باورند که تا زمان خواجه عبدالله، چنین نثر و زبانی سابقه نداشته و نوشته نشده بود، از این‌رو «مناجات‌نامه» او را یکی از شاهکارهای ادبیات عارفانه ایران می‌دانند که در سادگی و شیوایی نظیر نداشته است.