اخبار

«زمان‌نگری و کیهان‌باوری در عصر صفویه» نوشته بهزاد کریمی را باید بیشتر محصول دغدغه اولیه مؤلف درباره کیفیت تأثیرگذاری جهان‌بینیِ مورخان در شیوه تاریخ‌نگاریِ عصر صفویه ارزیابی کرد.

تدوین و شکل بخشی روایت جدال امین و مامون عباسی پس از تحقق این رویداد توسط مورخین مسلمان در نیمه نخست قرن سوم هجری انجام شد. درک رایج از گزارش های این رویداد، بر ماهیت سیاسی آن تاکید دارد.

از جمله مشكلات اهل فرهنگ در ایران، دشواری دسترسی به متون كلاسیك عربی و خوانش آنهاست. گنجینه عظیم فرهنگ ایران در دوره تمدن اسلامی، برای كسانی كه با زبان عربی آشنا نیستند، همچون گوهری دست نیافتنی است. سنت ترجمه متون اصیل اسلامی در حوزه های مختلفی چون تاریخ، ادب، شرعیات، عقلیات و غیرها، دیرین است. بر این دیری و دوری تنها با ترجمه های موثّق و فخیم می توان غالب شد. مع الاسف، دسترسی به این متون برای فارسی زبانان همچنان آرزویی دیرین باقی مانده است. نمونه های خوبی از این نوع ترجمه ها در سالیان اخیر صورت گرفته است. ترجمه حی بن یقظان ابن طفیل، به دست توانای استاد بدیع الزمان فروزانفر و ترجمه مقدمه ابن خلدون به قلم شیوای محمد پروین گنابادی از این دست آثار ماندگاراند.

پرسش بنیادین این است که چه چیزی را باید نقد کرد و چگونه باید نقد کرد؟ در پرسش اول، خود اثر می‌گوید چه چیزی را باید نقد کرد و جواب آن تمام ادعاهای اثر است. در مورد چگونگی هم ارکان پژوهش باید مورد نقد قرار گیرد. هر اثری چهار رکن اساسی دارد. مساله، سوال، روش حل مساله و پاسخ. از نظر من دو رکن اخیر یعنی روش تحقیق و نتیجه اهمیت ندارد. اهمیت اصلی هر تحلیل به مساله و سوال برمی‌گردد. همانطور که طباطبایی خود منتقد آثار خود است معنایش این است که می‌توان به یک سوال جواب‌های مختلفی داد. روش تحقیق نیز متنوع است. نکته اصلی «مساله» است. مساله اگر درست مطرح شود اما جواب اشتباه داده شود امکان تحقیق هست اما اگر مساله اشتباه مطرح شود به بیراهه می‌رویم، همان چیزی که در دو قرن اخیر در ایران اتفاق افتاده است. پس اهمیت با مساله است.