دومین همایش «ابن‌سینا و حکمت مشرقی» با موضوع «بازخوانی تأثیر حکمت ایرانی بر فلسفه ابن‌سینا» روز، ۱۰ دی‌ماه، از ساعت ۸:۳۰ تا ۱۲:۳۰ در سالن همایش‌های بنیاد ایرانشناسی واقع در خیابان شیخ بهایی جنوبی، خیابان ایرانشناسی برگزار شد. به همین منظور برای اطلاع از جزئیات این همایش و اهمیتی که در پرداختن به ابن‌سینا وجود دارد با قاسم پورحسن، دبیر علمی این همایش، به گفت‌وگو پرداختیم.
همایش تخصصی «ابن سینا و فلسفه یونان» روز گذشته در موسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران برگزار شد. در ابتدای این همایش شهرام پازوکی در سخنانی با موضوع ابن سینا و حکمت یونانی اظهار کرد: باید دید مراد از این یونانی بودن به چه معناست و این مفهوم نزد مسلمین چگونه فهمیده شده و چه تأثیری در تاریخ فلسفه اسلامی و کل تفکر در عالم اسلام داشته است.
شناخت فلسفه و حتی زندگی هر حکیم دانشمند بدون تعمق در زندگی و اوضاع و احوال زمانهیی که در آن میزیسته میسر نیست. این امر درباره فلاسفۀ بزرگی که ابداعات آنها فصلی جدید در تاریخ فلسفه گشوده است، ضروریتر مینماید.
کالریج با همسان انگاشتن ذهن و طبیعت، به دنبال کشف قدرتی بود که بتواند این دو را به هم پیوند دهد. این نیرو از دیدگاه او، تخیل بود و آن را چنین تعریف می کرد: «عمل جاودانه آفرینش در “من هستم” لایتناهی و بی‌کران که در ذهن محدود تکرار می‌شود»(همان:۶۱). وی در نامه‌ای خطاب به لیچارد شارپ تخیل را نظریة کم‌رنگی از آفرینش به شمار آورد.
ابن‌سینا برای قوۀ مصوره یا خیال ویژگی و صفت حفظ صور قائل است؛ اما کارکرد دیگری نیز هست که ابن‌سینا آن را درقوه‌ای فراتر از قوه خیال، در قوه متخیله قرار می‌دهد و آن کارکرد، این است که نفس با قوه متخیله قادر است پاره‌ای از صور مخزونه در خیال را با پارۀ دیگر ترکیب و به حسب اراده، بعضی را از بعضی دیگر تفصیل دهد. ابن‌سینا این قوه را به قیاس نفس حیوانی متخیله و به قیاس نفس انسانی «متفکره» می‌نامد.
ساموئل تیلر کالریج (۱۷۷۲ـ۱۸۴۳) را یکی از بزرگترین نظریه‌پردازان مکتب رمانتیسم در ادبیات و هنر می‌دانند که تأثیرپذیری کاملی از فلاسفه آلمانی به‌ویژه ایمانوئل کانت و شلگل داشت. این شاعر فیلسوف انگلیسی که در کتاب «سیره ادبی» («خطوط کلی زندگی ادبی و دیدگاه‌های من»، ۱۸۱۵م) خودنگاشتی فلسفی از شعر و فلسفه‌اش دارد (و بدین دلیل متهم است که با فلسفه، ذوق شاعری خود را بی‌رحمانه سرکوب کرده است)، نظریه مهمی در باب تمایز میان «خیال» و «تخیل» دارد.
متافیزیک آنطور که ابن‌سینا در «شفاء» در نظر گرفته، توضیح عقلانی همه هستی است. ابن‌سینا مشتق‌شدن همه چیز از هستی، ابدیت هستی و نیز نفی شناخت آنچه مجزا از منبع هستی است را در شفا توضیح داده است. ابن‌سینا برای هر علمی، موضوعی در نظر گرفته و علوم را به دو شاخه نظری و عملی تقسیم کرده است. از نظر او، علم نظری دانشی است که موضوعش مستقل از ماست، در حالی که علم عملی برای ما کاربرد دارد.
با توجه به نوع کاربردهای این واژه در آثار ابن سینا و نظر به گستردگی و تنوع آن آثار شاید بتوان حدود معنایی این واژه را از منظر وی به دست آورد. این معنا حدود مشترکی با نفس از یک طرف و با مغز و سیستم عصبی از طرف دیگر دارد. همچنین می توان ناگفته هایی از ابن سینا را با توجه به گفته های وی استنباط کرد.
وب سایت گوگل برای تکریم فیلسوف و طبیب و دانشمند ایرانی، لوگوی خود را به ابن سینا اختصاص داد و یک نقاشی از چهره این متفکر ایرانی را بر پیشانی سایتش گذاشت؛ رویدادی که بازتاب گسترده‌ای در فضای مجازی داشت. اعلام شده بود این تصمیم گوگل به بهانه زادروز ابن سیناست، اما بر اساس روایت‌های تاریخی تولد او یکم شهریور‌ماه است و در تقویم ایران نیز این روز به پاسداشت جایگاه آن حکیم به‌عنوان روز ابن سینا و پزشک نامگذاری شده است
یونانیان موضوع اصلی مابعدالطبیعه را علت نخستین موجودات می‌دانستند؛ یعنی آن مبدئی كه منشأ و اصل هرچیزی است. چنان كه نزد افلاطون، مثال اعلی به عنوان خیر محض، زیبایی محض و وحدت محض شایسته‌ترین موجودات برای شناختن است و نزد شاگرد وی ارسطو نیز، موضوع حقیقی و محوری دانش مابعدالطبیعه، موجودات مفارق ازلی و نهایتا محرك نامتحرك اول است.
کاربر جدید هستید؟ ثبت نام در تارنما
کلمه عبور خود را فراموش کرده اید؟ بازیابی رمز عبور
کد تایید به شماره همراه شما ارسال گردید
ارسال مجدد کد
زمان با قیمانده تا فعال شدن ارسال مجدد کد.:
قبلا در تارنما ثبت نام کرده اید؟ وارد شوید
فشردن دکمه ثبت نام به معنی پذیرفتن کلیه قوانین و مقررات تارنما می باشد
کد تایید را وارد نمایید