اخبار

واژۀ Irony (Ironie) از اصطلاح eirōneia (یونانی) گرفته شده است که سپس از قرن هجده به بعد به واژۀ لاتین Ironia درآمده و به همین صورت تاکنون در جهان غرب (و بسیاری از کشورهای دیگر) عنوان گردیده است. «آیرونی» به‌معنای ساده و معمول آن، بیانگر اظهار تصور توأم با شوخی‌ای است که طبق آن، انسان مطلبی را برخلاف اعتقاد واقعی خود بیان می‌دارد، ولی این بیان ضمن آنکه جدی گرفته می‌شود، مع‌الوصف چونان طنز تلقی می‌گردد. به این معنا از نظر روان‌شناسی، اساس آیرونی نوعی «احساس بی‌احساسی» و حاصل «تجربۀ باطنی زیست‌شده»‌ای (Erleben) است که بیشتر در موضع‌گیری‌های اندیشه‌ای انتقادی متداول است.

آیرونی یکی از صناعات ادبی است که در چارچوب سخنی متناقض نمود و ظهور پیدا می کند. آیرونی برای بیان معنایی برجسته و دلالت بر مدلولی خاص به کار می رود و در نتیجه موجب برجستگی بخشی از کلام می شود. این صنعت به طور نهانی در قالب طنز، کنایه، مدح و ذم، در راه بیان مضمون در گسترۀ بلاغت سخن گام برمی دارد. این پژوهش درصدد است با روشی تحلیلی-توصیفی، جایگاه آیرونی را در شطحیات بجامانده از بایزید بسطامی تبیین کند.