اخبار

چنان‌که متونِ ادبی فارسی و پژوهش‌های شاهنامه‌شناسان نشان می‌دهند، نامِ «کوروش» آن‌گونه که امروز انتظار می‌رود، در شاهنامه به ‌صورتِ صریح و مستقل حضور ندارد یا جایگاهِ برجسته‌ای نیافته است. فهمِ این پدیده برای مطالعاتِ تاریخی - ادبی حائز اهمیت است، چراکه نشان‌دهنده چگونگیِ شکل‌گیریِ حافظه تاریخی، عواملِ برجسته‌سازی یا حذف شخصیت‌ها و تعامل میان اسطوره و تاریخ در متن‌های حماسی است.

در شأن نزول بخشی از سوره مبارک کهف چنین گفته‌اند که جمعی از یهودیان سؤالاتی از پیامبر اکرم(ص) کردند و از آن جمله درباره ذوالقرنین پرسیدند که آیاتی نازل شد که محور بحث نوشتار زیر است.

کامیار عبدی گفت: متأسفانه زندگی کورش به دست عده‌ای شوونیست به پاره‌ای افسانه‌ها و تخیلات آغشته شده که به دانش علمی ما در مورد کورش و دستاوردهایش آسیب می‌زند، اما خوشبختانه در مورد کورش اطلاعات کافی تاریخی و باستان‌شناختی در دست هست که بر اساس آنها بتوان تصویری متقن و مستند در مورد این شخصیت بزرگ تاریخی و دستاوردهای چشمگیرش ترسیم کرد که نیازی به گزافه‌گویی و خیال‌پردازی نیست.

یک باستان‌شناس و متخصص دوره‌ هخامنشی می‌گوید: «در متون بابلی، کوروش نه فاتحی خون‌ریز، بلکه پادشاهی دادگر و برگزیده‌ خدای مردوک معرفی شده است، که صلح و آرامش را به بابِل بازگرداند.»

هر سال با نزدیک شدن به هفتم آبان، بحث درباره جایگاه تاریخی و فرهنگی «کوروش» در فضای عمومی و شبکه‌های اجتماعی پررنگ‌تر می‌شود؛ موضوعی که در سالیان اخیر گاه با چالش‌هایی همراه بوده است. یک اسطوره‌شناس با تاکید بر پرهیز از برخوردهای هیجانی و عدم افراط و تفریط می‌گوید بزرگداشت کوروش هیچ مغایرتی با هویت اسلامی ندارد و بی‌توجهی به او اتفاق ناگواری است. او از دلایل محبوبیت کوروش نزد ایرانیان و بیگانگان می‌گوید.

پاسارگاد نخستین مرکز حکومتی هخامنشیان در دشت مرغاب در شمال استان فارس امروزی واقع شده است. بنا به نوشته مورخین یونانی از جمله هرودوت، کتزیاس، استرابون و پولیانوس، کوروش در آخرین نبردش با آستیاگ، آخرین شاه ماد، در دشت مرغاب و محل کنونی پاسارگاد پیروز می‌شود و پادشاهی ماد را از بین می‌برد.

هزاره نخست پیش از میلاد در گستره مهمی از جغرافیای پُرچین و شکن تاریخ و فرهنگ بشری ما به‌ویژه جغرافیای تاریخ و فرهنگ ایران‌زمین و جوامع مدیترانه شرقی، چنین هزاره‌ای است. هزاره خیزش‌های مدنی، معنوی، فکری، فرهنگی، سیاسی و اجتماعی عظیم و سرنوشت‌ساز.

این روزها نه‌تنها در‌ و ‌دیوار شهر، که حتی رسانه‌های رسمی از رستم و کورش و ایران باستان سخن می‌گویند. دیروز روز کورش بود و موزه ملی ایران در تدارک دومین نشست کورش هخامنشی از افسانه تا واقعیت بود. مبارک است.

رییس پژوهشگاه میراث ‌فرهنگی و گردشگری با تاکید بر اینکه با نگاه علمی و کاوش‌های باستان‌شناسی می‌توان مردم را نسبت به موضوع کوروش هخامنشی آگاه کرد، گفت: کوروش امروز یا به دست منکران‌اش و یا به دست افراطیون افتاده است. درحالی‌که کوروش سرمایه‌ای برای انسجام ملی کشور است که نباید نادیده گرفته شود.

«کوروش هخامنشی» در ۷ آبان ۵۳۹ پیش‌از میلاد بدون جنگ بر امپراطوری بابل فائق آمد و به همین علت این روز به عنوان بزرگداشت «کوروش» در تقویم کشورمان ثبت شده است، به نحوی که حکومت تمدنی کوروش به عنوان «هویت تاریخی ایران باستان» شناخته شده و «منشور کوروش» با اعتبار بین‌المللی نشان‌دهنده‌ی «فرهنگ و تمدن غنی ایرانیان» پیش از سایر تمدن‌های جهانی است که پرداختن به آن مایه «افتخار ملی» ما در سطح جهانی محسوب می‌شود.