شهرهاي ايرانشهر / شادروان دکتر حسن حبيبي - بخش سوم و پاياني

1392/11/6 ۰۸:۱۲

شهرهاي ايرانشهر / شادروان دکتر حسن حبيبي - بخش سوم و پاياني

سرانجام مردم درخواهند يافت كه چه ارتباط وثيقي ميان آنها در شرق و غرب و شمال و جنوب كشور وجود دارد. همه آنها يك قوم و تنها يك قوم هستند با آداب و رسوم و عقايد و آرا و طرز زندگي يكسان و حداكثر تفاوتهاي اندكي كه ميان افراد يك خانواده و يك محل ممكن است وجود داشته باشد و اين تفاوت هنگامي كه به صورت پراكنده در مناطق مختلف ساكن مي‌شوند و زندگي مي‌كنند، بروز و ظهور بيشتري مي‌يابد. اينها نيز به واقع نمك زندگي‌اند و آدميان را از يكنواختي و بي‌تحركي و گهگاه آسوده‌خاطري و اينكه ذهن را در اصل به كار نگيرند و در بحث و گفتگو وارد نشوند مي‌رهاند و به ‌انديشه وا مي‌دارد.

 

 

 

سرانجام مردم درخواهند يافت كه چه ارتباط وثيقي ميان آنها در شرق و غرب و شمال و جنوب كشور وجود دارد. همه آنها يك قوم و تنها يك قوم هستند با آداب و رسوم و عقايد و آرا و طرز زندگي يكسان و حداكثر تفاوتهاي اندكي كه ميان افراد يك خانواده و يك محل ممكن است وجود داشته باشد و اين تفاوت هنگامي كه به صورت پراكنده در مناطق مختلف ساكن مي‌شوند و زندگي مي‌كنند، بروز و ظهور بيشتري مي‌يابد. اينها نيز به واقع نمك زندگي‌اند و آدميان را از يكنواختي و بي‌تحركي و گهگاه آسوده‌خاطري و اينكه ذهن را در اصل به كار نگيرند و در بحث و گفتگو وارد نشوند مي‌رهاند و به ‌انديشه وا مي‌دارد.

هنگامي كه خواننده به تنوع غذاها و در عين حال به پايه و مايه يكسان آنها توجه مي‌كند، يا مراسم را در اصل و اساس يكي مي‌بيند و نام شهرها و روستاها را در سراسر كشور با بن‌مايه واحد مي‌نگرد، بيشتر و بيشتر به هويت واحد و در نتيجه هويت ملي واقف مي‌شود و بدين ترتيب به تاريخ چند هزار ساله قومي كه اين همه پيوستگي و همبستگي را ايجاد و سپس نگاهباني كرده است فخر مي‌فروشد، بي‌آنكه بر ديگران خرده بگيرد، يا آنها را دست‌كم بشمارد و اين روش و منشي است كه با تاريخ طولاني‌اش و نشيب و فرازهاي زندگاني تاريخي‌اش و همزيستي و همراهي‌اش، به ديگران ثابت كرده است، ديگراني كه خواسته‌اند با او در اين سرزمين با تفاهم زندگي كنند.

باري در اين زمينه سخنهاي كهنه و نوي بسياري با شواهد فراوان مي‌توان گفت، اما چون كتاب حاضر، خود اين همه را به روشني نشان مي‌دهد تكرار معني و مقصود نمي‌كنيم و به شيوه تدوين كتاب مي‌پردازيم.

 

شيوه تدوين

در پايان مجلدات جدولي را ارائه خواهيم كرد كه نشان مي‌دهد از نخستين تاريخي كه تعداد شهرهاي ايران در دست است، هر پنج سال يك بار چه تغييري از لحاظ مقدار اثرها به وجود آمده است. آماري كه به دست مي‌آيد، نشان مي‌دهد كه روند رو به افزايش شهرها آيا از يك نظم و حساب و كتاب معين برخوردار بوده است؟ يعني هر پنج سال مثلاً ده، بيست يا سي شهر يا بيشتر و كمتر به شهرها اضافه شده است و يا هر پنج سال براي خود مستقل است و در يك پنج سال چند برابر پنج سال قبل يا بعد تعداد شهرها افزايش يافته است.

همچنين پيشتر گفتيم كه تمامي مجلدات كتاب، اگر خدا بخواهد و نويسندگان همت كنند، از طرح واحدي پيروي مي‌كند. نكته‌هاي اصلي اين طرح را در بالا برشمرديم. كوشش شده است كه همه مسائل و مباحث، تحت عناوين يكسان عرضه شوند تا تدوين رايانه‌اي آنها براي جستجوهاي بعدي درباره هر يك از موضوعها آسان باشد. بدين ترتيب، پژوهشگران ديگر در مورد هر يك از مسائل، برخي نكات مهم را در اين گزارشها خواهند يافت، البته به طور مختصر و با برخي نشانيها كه از دشواريهاي جستجوهاي بعدي خواهد كاست.

در اين كتاب نويسندگان متعددي دست به قلم برده‌اند. برخي از آنها يك مقاله و بيشتر آنها دو يا چندين مقاله دارند و خواهند داشت. براي آنكه خوانندگان بدانند كه براي مثال، نويسندة «الف» چند مقاله نوشته و درباره كدام شهرها قلم زده است و نويسنده «ب» صاحب چند مقاله است، دو فهرست در ابتداي كتاب آورده‌ايم: يكي فهرست نام نويسندگان است كه با نظم الفبايي تنظيم شده است و پس از نام و نشان هر يك از آنان، نام و نشان مقالاتي كه در هر جلد تحرير كرده‌اند، با شماره 1 و 2 و... خواهد آمد.

فهرست دوم فهرست الفبايي مقالاتي است كه هر يك از نويسندگان تحرير كرده‌اند. اين فهرست خواننده‌اي را كه مي‌خواهد بداند فلان مقاله را كدام نويسنده نوشته است، راهنمايي مي‌كند. تدوين دقيق‌تر اين دو فهرست حكم مي‌كند كه نام و نشان همه مقالات يك نويسنده در همه مجلدات يكجا بيايد؛ اما اين كار مستلزم آن بود كه يا همه مجلدات يكباره منتشر شوند، يا اينكه تدوين اين دو فهرست تا زماني كه آخرين مجلد منتشر مي‌شود، به تعويق افتد، اقدام اول براي ما كه مي‌خواستيم زودتر نتيجه بخشي از پژوهش را عرضه كنيم ناممكن بود و راه دوم، بيش و كم نقض غرض بود، چون قصد و غرض ما اين است كه در هر لحظه خواننده بداند فلان يا بهمان نويسنده كتابي كه در دست دارد، چه مقالاتي را نوشته است. به هر حال، روشي را كه گفتيم براي تهيه فهرست نويسندگان و مقالات برگزيديم و شايد درهم كردي از همه اين فهرستها در پايان آخرين مجلد اگر لازم دانسته شد بياوريم. و نيز در حد مقدور نشان دهيم كه تعلق شهرها به زبانها و گويشهاي مختلف چگونه است.

در كتابهايي كه روش دائره‌المعارفي دارند، رسم است كه منابع و مأخذ هر مقاله در پايان مقاله مي‌آيد. اين كار درباره مقالات متنوعي كه هر يك مآخذ و منابع مختص به خود را دارند يا كم و بيش از اين قبيل‌اند كار قابل قبول، يا شايسته‌اي است؛ اما در مورد كتاب ما چون بيشتر ارجاعها به كتابهاي فقط تاريخي و جغرافيايي و نظاير اينهاست، آوردن مآخذ و منابع در ذيل هر مقاله تكرار مكررات بيش از حد است. بنابراين درست‌‌تر ديديم كه حداقل (با همان استدلال مربوط به نام و نشان نويسندگان) مجموعه منابع و مآخذ را با نظم الفبايي و با شماره در پايان هر كتاب بياوريم و در عين حال در مقابل هر يك از مقالات شماره منابع مربوط را يادآوري كنيم تا جستجوها و پژوهشهاي ديگري كه ممكن است به ياري رايانه انجام يابد آسان‌تر صورت گيرد.

با نشر اين كتاب، چنانچه‌اندكي بر اطلاعات خوانندگان از شهرهاي ايران‌شهر، افزوده شود، خود را موفق خواهيم يافت.

 

 

نظر دهید
نظرات کاربران

کاربر گرامی برای ثبت نظر لطفا ثبت نام کنید.

گزارش

برچسب ها

اخبار مرتبط

ورود به سایت

مرا به خاطر بسپار.

کاربر جدید هستید؟ ثبت نام در تارنما

کلمه عبور خود را فراموش کرده اید؟ بازیابی رمز عبور

کد تایید به شماره همراه شما ارسال گردید

ارسال مجدد کد

زمان با قیمانده تا فعال شدن ارسال مجدد کد.:

ثبت نام

عضویت در خبرنامه.

قبلا در تارنما ثبت نام کرده اید؟ وارد شوید

کد تایید را وارد نمایید

ارسال مجدد کد

زمان با قیمانده تا فعال شدن ارسال مجدد کد.: