1394/8/16 ۰۹:۴۹
در تاریخ‌نگاری تحولات سیاسی‌ـ اجتماعی هر جامعه، موضوع بررسی و مطالعه خاطرات رجال و بازیگران نقش‌آفرین آن جامعه، اصل انکارناپذیری است. آنچه در سال‌های اخیر زمینه را برای ابهام‌زدایی این نوع تاریخ‌نگاری در ایران، بیش از هر چیز دیگری فراهم ساخت،سوای اسناد و مدارک به‌دست آمده و احیاء شده، مجموعه خاطرات و یادمانده‌های رجال بازنشسته و بازماندگان سال‌های دور بوده است. کتاب‌هایی که بعضاً به صورت دست‌نوشته و یا نوارهای صوتی و تصویری ضبط شده و هر کدام بر مبنای آنچه از خود به میراث گذاشته، می‌تواند برای تکمیل و تکوین تاریخ این سرزمین،به‌ویژه سیر تحولات و کشمکش‌های سیاسی بازیگران و کارگردانان به حساب آید.
محمود فاضلی: در تاریخ‌نگاری تحولات سیاسی‌ـ اجتماعی هر جامعه، موضوع بررسی و مطالعه خاطرات رجال و بازیگران نقش‌آفرین آن جامعه، اصل انکارناپذیری است. آنچه در سال‌های اخیر زمینه را برای ابهام‌زدایی این نوع تاریخ‌نگاری در ایران، بیش از هر چیز دیگری فراهم ساخت،سوای اسناد و مدارک به‌دست آمده و احیاء شده، مجموعه خاطرات و یادمانده‌های رجال بازنشسته و بازماندگان سال‌های دور بوده است. کتاب‌هایی که بعضاً به صورت دست‌نوشته و یا نوارهای صوتی و تصویری ضبط شده و هر کدام بر مبنای آنچه از خود به میراث گذاشته، می‌تواند برای تکمیل و تکوین تاریخ این سرزمین،به‌ویژه سیر تحولات و کشمکش‌های سیاسی بازیگران و کارگردانان به حساب آید.
کتاب 308 صفحه‌ای «سال‌های خاکستری» خاطرات دکتر هوشنگ منتصری، یکی از شخصیت‌های علمی‌ـ سیاسی و از رجال بازمانده دوره پهلوی دوم است که هم در عرصه علمی و هم در عرصه سیاست به درجات عالیه رسید. خاطرات او از آن رو دارای اهمیت است که وی از بسیاری واقعیت‌های پشت‌پرده رویدادها و تصمیم‌گیری‌های سیاسی د.ره تاریخی خویش مطلع و حتی در برخی موارد در زمره شاهدان عینی بوده است. این کتاب که با هدف ثبت گوشه‌ای از تاریخ سیاسی معاصر ایران تدوین شده، تلفیقی از مصاحبه‌ها و نیز یادداشت‌های پراکنده است و تمامی نکات مطرح شده در این اثر، نظرات و آرای نامبرده است که بدون کمترین تغییری، تدوین شده است.
منتصری نیمه نخست دوران سیاسی خود را در حزب توده تجربه کرد. او خواهرزاده دکتر رضا رادمنش دبیر کل وقت این حزب بود و مانند بسیاری دیگر از تحصیل‌کردگان و جوانان مستعد و پرشور ایران در فضای نیمه‌باز سیاسی اوایل دهه بیست به عضویت سازمان جوانان حزب توده درآمد. حزبی که به‌خاطر شرایط سخت سیاسی ایران و نفوذ روس‌ها و عوامل تبلیغاتی آن، بعد از وقایع شهریور 1320 در کوتاه‌ترین زمان به قوی‌ترین حزب سیاسی تبدیل شد. منتصری با اینکه از خویشان نزدیک رهبر حزب بود، با تعداد دیگری از یاران هم‌اندیش از حزب توده خارج شد.
کتاب در هشت فصل با سرفصل‌های ««زادروز»، «آزادی رادمنش و آشنایی من با حزب توده»، «اولین سفر به اروپا»، «بازگشت به ایران»، «دانشگاه آریامهر»، «ریاست دانشگاه تبریز»، «انتصاب به استانداری کرمان» و «یادداشت‌های پراکنده» تنظیم شده است. منتصری در فصل نخست با عنوان «زادروز» تاریخ تولد خود و حواشی آنرا مورد توجه قرار داده است. فصل دوم با نام «آزادی رادمنش و آشنایی من با حزب توده» به مرور چگونگی پیوستن منتصری به حزب توده پرداخته است.
سپس مخالفت با اعتبارنامه سیدضیاءالدین طباطبایی در مجلس شورای ملی مورد توجه قرار گرفته که در رابطه با نقش حزب توده در این مساله آمده است «من از طرف دکتر رادمنش مأموریت یافتم که با مراجعه به کتابخانه ملی و مجلس و مطالعه مطبوعات قبل و بعد از کودتا و صورت مذاکرات مجلس از مدارک و اسنادی که توسط وی قابل طرح در مجلس باشد یادداشت بردارم. «اولین سفر به اروپا» عنوان فصل سوم کتاب است. فصل چهارم با نام «بازگشت به ایران» به تشریح وضعیت پدر منتصری و شرایط خانوادگی وی از لحاظ سیاسی اختصاص دارد. صفحاتی از کتاب به ارتباط نزدیک منتصری و سپهبد قرنی اختصاص دارد.
«دانشگاه آریامهر» در فصل پنجم کتاب مورد توجه قرار گرفته است، مولف درباره ورود یکی از رجال روشنفکر به عرصه سیاست آورده است «در آن چند سالی که من سرگرم تدریس و امور مربوط به انتشارات بودم، جهانگیر تفضلی با رهبری امیراسدالله علم به فعالیت‌های سیاسی پرداخته بود که در نتیجه، هنگام نخست‌وزیری علم در سال 1342 به مقام وزارت رسید و در صف دولتمردان طراز اول آن روزگار درآمد. فصل ششم «ریاست دانشگاه تبریز» نام دارد و به حضور منتصری در روزهای پرآشوب این دانشگاه اشاره دارد.
در فصل هفتم با نام «انتصاب به استانداری کرمان» به بررسی حضور شاه در ژنو پرداخته و درباره اتفاقی که برای محمدرضا در این کنفرانس رخ داد، را یادآور شده است. وی در این بخش درباره کناره‌گیری از پست‌های سیاسی معتقد است «دلایل پذیرفتن پست‌های اجرایی و غیرآموزشی از طرف من،دو دلیل داشت، یکی اینکه می‌خواستم خودم را ارزیابی کنم و ببینم که با داشتن چنین عقایدی،اگر روزی پست مهم اجرایی به من محول شود،چگونه گام برخواهم‌داشت؟ و آیا تحت تأثیر آن مقام قرار خواهم گرفت؟ چرا که دیده بودم خیلی از هم‌شاگردی‌های من، در دوران تحصیل در اروپا، وقتی که صاحب پست و مقام شدند، گردشی صدوهشتاد درجه داشتند و از افکار و عقاید اصلاح‌طلبانه که بسیار از آن حرف می‌زدند،دور می‌شدند. خوشبختانه در تمام مدت‌زمانی که در پست‌های اجرایی بودم،متوجه شدم که این اختیارات بر من تأثیری ندارد. «یادداشت‌های پراکنده» عنوان فصل پایانی است و به مرور به بخشی از خاطرات عضو سابق حزب توده پرداخته است.
سال‌های خاکستری
خاطرات دکتر هوشنگ منتصری
گفتگو و تدوین: علی امیری
انتشارات: ایلیا
نوبت اول: 1394
قیمت: 18 هزار تومان
کاربر گرامی برای ثبت نظر لطفا ثبت نام کنید.
کاربر جدید هستید؟ ثبت نام در تارنما
کلمه عبور خود را فراموش کرده اید؟ بازیابی رمز عبور
کد تایید به شماره همراه شما ارسال گردید
ارسال مجدد کد
زمان با قیمانده تا فعال شدن ارسال مجدد کد.:
قبلا در تارنما ثبت نام کرده اید؟ وارد شوید
فشردن دکمه ثبت نام به معنی پذیرفتن کلیه قوانین و مقررات تارنما می باشد
کد تایید را وارد نمایید