روزنامۀ سفر خراسان ناصرالدین شاه منتشر شد

1392/8/8 ۱۱:۳۰

کتاب " روزنامۀ سفر خراسان ناصرالدین شاه"، نوشته علینقی حکیم الممالک، به کوشش دکتر کیانوش کیانی هفت لنگ و با مقدمه استاد زنده یاد ایرج افشار، منتشر شد.

کتاب " روزنامۀ سفر خراسان ناصرالدین شاه"، نوشته علینقی حکیم الممالک، به کوشش دکتر کیانوش کیانی هفت لنگ و با مقدمه  زنده یاد استاد ایرج افشار، منتشر شد.

کتاب"روزنامۀ سفر خراسان ناصرالدین شاه" از جمله سفرنامه های منثورِ فارسی، حاصل سفر ناصرالدین شاه قاجار به خراسان است.

این کتاب  توسط انتشارات کلک سیمین در 330 صفحه منتشر شده است.

در مقدمه این کتاب به نقل از استاد ایرج افشار ضمن نام بردن از سفرنامه هایی که شرح سفرهای ناصرالدین شاه  را در بر می گیرد،  آورده است:" سفرنامه خراسان که به روزنامه حکیم الممالک هم شهرت دارد و آن شرح نخستین سفر ناصرالدین شاه است به مشهد در سال 1283 ق. آن را علینقی حکیم الممالک که از ملازمین سفر بود به رشته تحریر در آورد و در سال 1286 ق. در تهران به چاپ سنگی انتشار یافت و همین کتابی است که اکنون به همت آقای دکتر کیانی از فضلا و دوستداران منابع تاریخی ایران به چاپ رسیده و پیش روی شماست."

دکتر کیانی، کوششگر این کتاب در پیشگفتار کتاب آورده است:

این کتاب در زمره سفرنامه های حقیقی قرار می گیرد. حکیم الممالک در آن حسب الامر ملوکانه از ذکر عناوین و القاب و از آوردن سجع و آرایه های ادبی خودداری کرده و فقط به گزارشات روزانه اکتفا کرده است.

گوشه هایی از بی مسئولیتی، خوشباشی و عیاشی ناصرالین شاه که تظاهر به دینداری را فراموش نکرده و به ظاهر به منظور تشرف به آستان حضرت ثامن الائمه پایتخت را ترک می کند؛ در این روزنامه تابانده شده است.

در چهارچوب این روزنامه، شکل بی رمقی از تاریخ بیهقی و سفرنامه ناصرخسرو قبادیانی را می توان دید. علینقی حکیم الممالک در تعریف و تصنیف مجالس شاهانه از هیچ کوششی فرو گذاری نکرده و از پاره ای از الفاظ او چنین بر می آید که خود را در جایگاه بیهقی دیده و ناصرالدین شاه را مسعود غزنوی پنداشته است.

این روزنامه(سفرنامه) با جایگاه ادبی خاطره نویسی و روزنامه نگاری در ادبیات فارسی، به صورت خط نستعلیق با انشای علینقی حکیم الممالک و به خط علی اصغر نامی، خوشنویس دوره قاجار در سال1286 ه.ق. تحریر یافته است. یکبار در همان سال و بار دیگر در سال 1300 به طور افست به  چاپ رسیده است و  در سال 1356 نیز، زیر نظر دانشمند بزرگوار استاد ایرج افشار منتشر گردید.

از آنجا که کلمات و عبارات در پاره ای ناخوانا و مبهم بود و در مواردی نیز دچار ایرادات و غلط  های املایی بود و کتابت نستعلیق نیز خواندن را برای خواننده دشوار می کرد ازاین رو نسبت به برگرداندن آن به خط نسخ و حتی الامکان به ویرایش و نگارش مجدد آن اقدام گردید.