که شاید نوری بتابد

1392/6/18 ۰۹:۴۵

مروري بر كتاب «باغ من تويي» مجموعه اشعاري با انتخاب و ترجمه پرويز دوايي پارسا رياحي: اگرچه «پرویز دوایی» بیشتر به‌عنوان نویسنده و مترجم در حوزه سینما شناخته می‌شود، اما در کارنامه او آثاری درخشان در حوزه ادبیات هم دیده می‌شود که کتاب «باغ من تویی»، از جمله آخرین آنهاست. باغ من تویی مجموعه اشعاری است که با انتخاب و ترجمه دوایی و همراه با یادداشتی از «مرتضی کاخی» منتشر شده است.

مروري بر كتاب «باغ من تويي» مجموعه اشعاري با انتخاب و ترجمه پرويز دوايي

پارسا رياحي: اگرچه «پرویز دوایی» بیشتر به‌عنوان نویسنده و مترجم در حوزه سینما شناخته می‌شود، اما در کارنامه او آثاری درخشان در حوزه ادبیات هم دیده می‌شود که کتاب «باغ من تویی»، از جمله آخرین آنهاست. باغ من تویی مجموعه اشعاری است که با انتخاب و ترجمه دوایی و همراه با یادداشتی از «مرتضی کاخی» منتشر شده است.
این کتاب، دومین اثری است که در «مجموعه روشن» نشر آبی منتشر می‌شود. کتاب اول این مجموعه «تنهایی پرهیاهو» بهومیل هرابال بود که با ترجمه دوایی به فارسی چاپ شده بود.  باغ من تویی، در سه بخش با عناوین «کیستی تو، منِ کوچک من»، «قلب باید بداند. قلب اشتباه نمی‌کند...» و «بر رویاهای من به‌نرمی قدم بگذار...» به چاپ رسیده است.
دوایی در یادداشتی با عنوان «در گذر سال‌ها...» درباره شعرهای این مجموعه نوشته است: «در دیدار از کتابخانه بزرگ شهر پراگ، مجموعه‌هایی از اشعار شاعران مختلف، بیشتر انگلیسی‌زبان و در مواردی چند شاعر چک، به دست نویسنده این سطور رسید که در مرورشان بعضی از اشعار، به دلایلی که به روحیه و طبع و سلیقه هر فردی بستگی دارد، برای این بنده نویسنده مشخص شد. در این تمایز، کوتاه و بلند بودن شعر یا شهرت و عدم شهرت نسبی سراینده‌اش آنقدرها دخالت نداشته است که همان گیرایی حسی اولیه و اینکه شعر در لحظه روبه‌رو شدن با آن تا چه حد با خواننده همدل و هم‌آواز درمی‌آید و مستقیم به قلب او اصابت می‌کند... در نهایت و باز بدون توجه به شهرت و سابقه سراینده‌ها، تعدادی از اشعار مشاهیر به این مجموعه راه یافته است، کسانی نظیر یاروسلاو سایفرت (شاعر چک و برنده جایزه نوبل ادبیات)، میروسلاو هلوب و ویتسلاو نزوال (هردو چک)، رابرت فرست، دبلیو‌اچ‌اودن، سیلویا پلات، رابرت گریوز، ‌ای‌‌ای‌کامینگز، آر‌اس‌تامس، والتر دولامر (همگی انگلیسی زبان) و چند شاعر پراکنده دیگر که شاید در قیاس کمتر شناخته شده باشند، که این نقص کارشان نیست البته. بعدا آشنا می‌شویم!» دوایی همچنین سادگی و غنای این اشعار را هم از دلایل انتخاب آنها دانسته است.
او در بخشی دیگر از این یادداشت هم می‌نویسد: «مرور این اشعار امیدوارم هر خاصیت دیگری که نداشته باشد، گذر بعضی شب‌ها را قدری کوتاه‌تر کند (بعضی از شب‌ها بدجوری دیرپا هستند) تا انسان (به قول شاعری در این مجموعه) نیازی نداشته باشد از عابران بپرسد که «تا صبح چقدر راه است»، که شاید (باز به قول شاعر دیگری در همین گروه) دری را بگشاید که هوا تازه شود، که –شاید- «نوری به درون بتابد.» تعدادی از شعرهای این مجموعه پیش از این در چند نشریه از جمله «نگاه نو»، «نقد و بررسی کتاب تهران» و «کلک» منتشر شده بودند. مرتضی کاخی هم در یادداشتی در ابتدای کتاب نوشته است: «پرویز دوایی را پیش از آنکه ببینم با ترجمه کتاب راز کیهان= سال 2001 یک ادیسه فضایی، نوشته آرتور سی کلارک، چاپ 1348، کتاب‌های جیبی، می‌شناختم و ترجمه‌های درخشانش از مجلات سینمایی خارجی، از زبان انگلیسی. وقتی در همان اوان او را در پراگ ملاقات کردم و با هم آشنا و تدریجا دوست و یکرنگ و یگانه شدیم، متوجه شدم که فارسی او- به قول اخوان ثالث که می‌گفت «فارسی مثل مهریه مادری من است»- در چنین حدی است. انگلیسی‌اش تا آنجا که من می‌شناختم و می‌شناسم درخشان است.» در ادامه یکی از شعرهای این مجموعه با عنوان «پراگ»، سروده آر‌اس‌تامس را می‌خوانیم: «پراگ پر از مراسم شکوفان ازدواج ها/ اروپا سنگین بر وجدانم، / به خاطر کارهایی که نکرده‌ام. / راهم را بین ساختمان‌های یک شکل خاکستری/ گم کرده‌ام. / به یاد سرگذشتی افتادم، / که آدم چگونه می‌تواند تبدیل به حشره‌ای شود، / که بار دیگر حضور چکمه‌پوش‌ها را اقتضا کند.»