نوآموزي در فلسفه

1392/6/5 ۱۵:۳۱

ژيل دلوز يكي از فيلسوفان معاصر فرانسوي است كه انديشه‌هايش در سال‌هاي اخير در ميان فلسفه دوستان و علاقه‌مندان به حوزه‌هاي علوم اجتماعي و انساني در ايران مورد اقبال فراوان قرار گرفته است. دلوز خود در طريق فلسفه‌ورزي‌اش به فيلسوفان پيش از خود بي‌اعتنا نبوده است و به تعبير دقيق‌تر فلسفه‌اش را در نسبت با گروهي از فيلسوفان و با فاصله‌گيري از ايشان تعريف كرده است. البته ممكن است اين گزاره درباره هر فيلسوف ديگري نيز صادق باشد، ‌اما درباره دلوز اين تعبير از اين حيث صادق‌تر است كه دلوز همچون فيلسوفاني چون ياسپرس كتاب‌هايي مشخصا با عنوان و موضوع ديگر فيلسوفان نگاشته است مثل «برگسون»، «نيچه»، ‌«فوكو»، ‌«كانت» و «اسپينوزا».

ژيل دلوز يكي از فيلسوفان معاصر فرانسوي است كه انديشه‌هايش در سال‌هاي اخير در ميان فلسفه دوستان و علاقه‌مندان به حوزه‌هاي علوم اجتماعي و انساني در ايران مورد اقبال فراوان قرار گرفته است. دلوز خود در طريق فلسفه‌ورزي‌اش به فيلسوفان پيش از خود بي‌اعتنا نبوده است و به تعبير دقيق‌تر فلسفه‌اش را در نسبت با گروهي از فيلسوفان و با فاصله‌گيري از ايشان تعريف كرده است. البته ممكن است اين گزاره درباره هر فيلسوف ديگري نيز صادق باشد، ‌اما درباره دلوز اين تعبير از اين حيث صادق‌تر است كه دلوز همچون فيلسوفاني چون ياسپرس كتاب‌هايي مشخصا با عنوان و موضوع ديگر فيلسوفان نگاشته است مثل «برگسون»، «نيچه»، ‌«فوكو»، ‌«كانت» و «اسپينوزا». چنان كه آشكار است و سبك و سياق فيلسوفان دسته اول است، ‌دلوز در اين آثار از سطح يك شارح فراتر رفته و به تبيين قرائت خويش از اين فيلسوفان و در واقع طرح‌ريزي طريق فلسفه ورزي خاص خودش مي‌پردازد. به تازگي كتاب «ژيل دلوز: نوآموزي در فلسفه» نوشته مايكل هارت با ترجمه رضا نجف‌زاده از سوي نشر ني منتشر شده است. نويسنده در اين كتاب به نقد و بررسي خوانش دلوز از سه فيلسوف مهمي كه بيشترين تاثير را روي او گذاشته‌اند مي‌پردازد: ‌برگسون، ‌اسپينوزا و نيچه. مولف در مقدمه نكاتي روش شناختي درباب دلوز را مطرح مي‌كند. وي در فصل نخست هستي‌شناسي برگسوني را از منظر دلوز مورد واكاوي قرار مي‌دهد. فصل دوم اخلاق نيچه‌يي از ديد دلوز مطرح مي‌شود. فصل سوم نيز به تفسير دلوز از اسپينوزا اختصاص دارد. مولف در فصل چهارم به نتيجه‌گيري از خوانش‌هاي آثار اوليه دلوز مي‌پردازد.