نشست «صفویه‌شناسی از منظر نقشه‌نگاری اروپایی»

1404/2/31 ۱۲:۲۱

نشست «صفویه‌شناسی از منظر نقشه‌نگاری اروپایی؛ به همراه رونمایی از کتاب «سرحدات شرقی ایران عصر صفوی در نقشه‌نگاری اروپایی» برگزار می‌شود.

نشست «صفویه‌شناسی از منظر نقشه‌نگاری اروپایی» ؛ به همراه رونمایی از کتاب «سرحدات شرقی ایران عصر صفوی در نقشه‌نگاری اروپایی» برگزار می‌شود.

این نشست شنبه ۳ خرداد ساعت ۱۸ در سالن حافظ خانه اندیشمندان علوم انسانی با سخنرانی منصور صفت گل، مقصودعلی صادقی گندمانی و فاطمه فریدی مجید برگزار می‌شود.

سرحدات شرقی ایران عصر صفوی از منظرگاهِ نقشه‌نگاری که فرسنگ‌ها دورتر از ایران و در شهرهای اروپایی، مانند: آمستردام، پاریس، لندن و رم، چهرۀ جغرافیایی و سرحدات شرقی صفویان را ترسیم می‌کردند، شاهد یک اُلگویِ گُذار، به معنایِ «گُذر از تصوّر باستانی و کهن به آگاهی جدید» بود. بر اساس آن، نقشه‌نگاران اروپایی در هنگامۀ نخستین مواجهۀ جغرافیایی با قلمرو صفویان، متأثر از اطلاعات جغرافیایی باستانی و کهن، گسترۀ سرحدات شرقی صفویان را همانند دورۀ پیش از اسلام، تا رود سند، کوه‌های هندوکش و حتی فراتر از رود جیحون، می‌دانستند.

با عبور از نقشه‌نگاری سدۀ ۱۶م/۱۱ ش و ورود به نقشه‌نگاری سدۀ ۱۷م/۱۲ ش، اگرچه این باور جغرافیایی همچنان بر بخشی از نقشه‌نگاری اروپایی سایه انداخته بود؛ اما همزمان با آن، نقشه‌نگاری این سده، شاهد نخستین جرقه‌های آگاهی جدید مبتنی بر سرحدبودن ایالت‌های مکران و قندهار و رود جیحون شد. آگاهی‌های جدید حاصل‌شده، در سدۀ ۱۸م/۱۳ ش به مرحلۀ تثبیت رسید و نه تنها از زیر سایۀ تصورات باستانی و کهن خارج شد؛ بلکه زمینۀ توجه نقشه‌نگاران به مسائل جزئی سرحدات شرقی از جمله: راه‌ها، پراکندگی گروه‌های جمعیتی و نواحی جغرافیاییِ گمنام‌تر را فراهم ساخت.»