طبقات اهالی ایران در عهد ساسانیان/ آرتور کریستنسن

1400/3/29 ۱۰:۱۷

در سلطنت جدید ساسانی تقسیم اهالی به طبقات همان تقسیم اجتماعی است که در نوشته های مذهبی دیده می شود با جزئی تغییرات. در نوشته های مذهبی اساسا از سه یا چهار طبقه مردم اسم برده شده است.

در سلطنت جدید ساسانی تقسیم اهالی به طبقات همان تقسیم اجتماعی است که در نوشته های مذهبی دیده می شود با جزئی تغییرات. در نوشته های مذهبی اساسا از سه یا چهار طبقه مردم اسم برده شده است. در خود کتاب مقدس اوستا فقط یکبار نام چهار طبقه از اهالی ذکر شده بدین قرار: 1- رؤسای دین 2- لشکریان 3- برزگران 4- ارباب حرفت. در جاهای دیگر طبقۀ سوم و چهارم را رویهم حساب کرده و نام برزگران داده اند.

در ادبیات مذهبی پهلوی، این تقسیم چهارگانه محفوظ مانده ولی حیات سیاسی و عملی یک تقسیم دیگر تولید کرده که درین تقسیم یک دستۀ جدید به نام دفترداران و یا دبیران طبقۀ سوم را تشکیل می دهد و بدین ترتیب باز چهار طبقه به عمل آمده که برزگران و ارباب حرفت چهارمین آنها می شود.

هریک ازین طبقات هم به چند درجه منقسم می شد. مثلاً طبقۀ روحانیون منقسم می شد: 1- قضات که آنها را دادور (داور) می نامیدند 2- رؤسای دین که در میان اینها پایین تر و بیشتر از همه مغ ها بودند و بعد از آنها مؤبد (مغبد – رئیس مغ) ها و هیربدها و سایر روحانیون که وظایف مختلف داشتند می آمدند. 3- نظارت کنندگان به امور مذهبی که آنها را دستور می نامیدند و وظایف آنان تقریباً شبیه به وظایف مجتهد و مفتی بود در عصر حاضر 4- آموزگاران که آنان را «مغان اندرزبد» می نامیدند.

ایرانشهر سال اول شهریور 1301 شماره 3

دریافت مقاله

منبع: پرتال جامع علوم انسانی