خواجه نظام‎الملک طوسی؛ گفتار در تداوم فرهنگی ایران

1393/5/12 ۱۲:۰۵

کتاب «خواجه نظام‎الملک طوسی؛ گفتار در تداوم فرهنگی ایران» رساله‎ کوتاهی درباره‎ برخی از وجوه تاریخ اندیشه‎ سیاسی ایران در دوره‎ اسلامی با تاکیدی بر اندیشه و عمل خواجه نظام‎الملک طوسی است.

در واقع این کتاب نظریه‎ بنیادین رساله‎ درآمدی بر تاریخ اندیشه‎ سیاسی در ایران اسن که جریان عمده‎ اندیشه‎ سیاسی ایران در دوره‎ اسلامی را دنبال می‎کند.

در صفحات اندک این رساله‎ کوتاه، نگارنده کوشیده است، در ادامه پژوهش‎هایی که از دهه‎ها پیش آغاز کرده بود، مفهوم تداوم تاریخی و فرهنگی را به عنوان یکی از مفاهیم تاریخ ایران‎زمین مطرح کند و از مجرای آن سوانح احوال خواجه و مقام سیاست‎نامه‎ او را در تاریخ اندیشه در ایران مورد بررسی قرار دهد.

سیاست‎نامه‎نویسی، به عنوان جریانی از اندیشه‎ سیاسی در ایران که در سپیده‎دم دوره‎ اسلامی ایران‎زمین و در تداوم اندیشه‎ سیاسی ایرانشهری تدوین شد، کهن‎ترین، استوارترین و تنومندترین جریانی بود که در تاریخ اندیشه‎ی سیاسی در ایران پدیدار شد و در نخستین سده‎های دوره‎ اسلامی با انتقال منابع دوره‎ساسانی، تناورده شد و به تدریج، دو جریان دیگر یعنی فلسفه‎ی سیاسی و شریعت‎نامه‎نویسی را در خود جذب و حل کرد.

و از آن‎جا که تاکنون تاریخ سیاست‎نامه‎نویسی در ایران نوشته نشده است، اهمیت این جریان از تاریخ اندیشه‎ سیاسی و معنای آن برای فهم تاریخ سیاسی، اندیشه‎ سیاسی و ادب فارسی ایران دوره‎ی اسلامی به درستی معلوم نیست و جای آن دارد که مورد توجه و بررسی جدی قرار گیرد.