1397/4/27 ۱۴:۴۴
بر حق رودکی پدر و قافله‌سالار شعر پارسی است که بیش از هزار سال قبل، پایه و ارکان شعر را با زبان پارسی بنیان نهاده و همۀ سخنوران و سخن‌سرایان بعد از او بدون استثنا خود را شاگرد آدم‌الشعرا دانسته‌اند. در شعر رودکی اکثر مضامین اخلاقی، اجتماعی و عاشقانه را می‌توان مشاهده کرد.
استاد شاعران، به‌عنوان پیر خرد و جهان‌دیده به انسان‌ها اندرز نیک سگالیدن، نیک‌بودن و نکویی پروریدن را می‌دهد و تأکید می‌کند در این جهان فسوس جز نکویی نخواهد ماند. و بدون شک همۀ این معانی و مضامین در شعر و سروده‌های شعرای بعدی، از ملک‌الشعرای ادب پارسی منشأ گرفته است و این است که تا امروز به «باد جوی مولیان آید همی» تضمین می‌کنند و نظیره می‌نویسند.
شعر رودکی فراتر از مکان و زمان است و امروزیان هم که اشعار ناب و سرۀ او را مطالعه می‌کنند همان تازگی و طراوت را درمی‌یابند که زمانی امیران عالی‌مقام سامانی از آن لذت و خوشی می‌برند و این است که شعرش همه جهان بنوشت.
عبدالرحمان جامی در بهارستان می‌نویسد: «چنان ذکی و تیزفهم بود که در هشت‌سالگی قرآن را به تمام حفظ کرد و قرائت بیاموخت و شعرگفتن گرفت و به‌واسطۀ حسن صوت در مطربی افتاد و عود بیاموخت و در آن ماهی شد و نصربن احمد سامانی او را تربیت کرد».
رودکی با توجه به اینکه حافظ قرآن بود در اشعارش از مضامین و مفاهیم قرآنی به نحو احسن استفاده کرده و در غزل و قصیده، رباعی، بیت، فرد و قطعات ماندگارش از فیض این کتاب آسمانی بهرۀ تمام برده که یکی از دلایل ماندگاری و پویایی شعر او همین الفت با کلام خداست.
استاد رودکی از سوی متقدمین و متأخرین به‌عنوان پدر شعر فارسی مورد اعتراف و احترام قرار گرفته و او را سلطان‌الشعرا، آدم‌الشعرا، صاحبقران شاعری، شاعر روشن‌بین و ... یاد کرده‌اند. شعر رودکی زیبا، روان و سرشار از معانی بکر و جاودانه است که اهمیت و ارزش آنها چه در گذشته و چه در حال و آینده جایگاه و مقام خود را از دست نداده و نخواهد داد. با اینکه بیش از هزار سال از وفات این شاعر نامدار می‌گذرد ولی اشعار او طراوت و زلالی و گرمی و حرارت خود را از دست نداده و در این روزگار که ما با طوفان جدال و ستیز و درگیری و اختلافات عقیدتی و فکری مواجه هستیم، اندرزهای او بیش‌از‌بیش راه‌گشای ما خواهند بود.
یکی از دغدغه‌های مؤسسۀ فرهنگی اکو که در راستای ترویج و گسترش فرهنگ و ادب ملل منطقه گام برمی‌دارد، چاپ و نشر آثار اندیشمندان منطقه است و بر این اساس اقدام به گردآوری، برگردان و چاپ مقالات دانشمندان و فاضلان فرهیختۀ تاجیکستان با موضوع رودکی نموده است. این مطالب باب تازه‌ای در رودکی‌پژوهی محسوب می‌شوند و مطالعۀ آنها از منفعت خالی نیست و برای جامعۀ فرهنگی به‌ویژه دانشگاهیان و محققان سودمند خواهد بود.
این نوشته‌ها از منابع و مآخذ مختلف اعم از کتاب و مجله و مجموعه‌های گوناگون، در بلندی هفت سال تهیه، تدوین و برگردان شده است. در این نوشته‌ها دربارۀ زمان زندگی، وضعیت سیاسی و ادبی زمان سامانیان که استاد رودکی پروردۀ این دودمان نیک‌نام بود، انواع و اوزان شعری، صور خیال، تأثیر رودکی از شاعران پیشین و برعکس، تشابهات اشعار رودکی با شعرای عرب و غرب و موضوعات دیگر سخن می‌رود که مطالعۀ آنها برای خوانندگان فارسی‌گوی مفید و سودمند خواهد بود.
فهرست مطالب کتاب:
مقدمه/ محمدمهدی مظاهری
پیشگفتار/ نعمت‌الله امام‌زاده
سرسخن/ شاهمنصور خواجه‌اف
قبر استاد رودکی و روستای رودک/ صدرالدین عینی
وزن آثار باقیماندۀ رودکی/ بهرام سیروس
دانشنامۀ قدرخان و اهمیت آن در آموختن آثار رودکی و میراث ادبی ما/ شریف‌جان حسین‌زاده و رحیم هاشم
رودکی و روند زندگی او/ عبدالغنی میرزایف
رودکی و تکامل رباعی/ خالق میرزازاده
رودکی و وزیر جیهانی/ احرار مختاراف
دربارۀ آرایه‌های شعر رودکی/ رسول هادی‌زاده
جند ملاحظه از روی یک دلیل/ سعدان‌شاه عمران‌اف
رودکی و قطعه‌سرائی/ محمدوفا بقایف
رودکی و بازسازی مثنوی سندبادنامۀ او/ عثمان کریم‌اف
مناسبت سندبادنامۀ ظهیری با ابیات رودکی/ جمعه‌بای عزیز قل‌اف
مباحث پیرامون رودکی در قرن 15/ اعلاخان افصح‌زاده
بیت پرنیان و یا مرام‌نامۀ رودکی/ سبحان امیر
طب و طبیبان زمان رودکی/ یوسف نورعلی‌اف
رودکی و معاصران او از نگاه محمد عوفی/ سلطان واحداف
شعر رودکی و قالب بیت ادبیات کلاسیک/ خدایی شریف‌اف
آیا ستاد رودکی را «حکیم» خواندن رواست؟/ امریزدان علی‌مردان‌اف
اصطلاحات اشعار استاد رودکی/ یوسف اکبر‌زاده
اساس یک تصویر شاعرانه/ رحیم مسلمانیان قبادیانی
حکیم ابوعبدالله رودکی و طب/ مقصود حاجی‌مت‌اف
قصیدۀ «شکایت از پیری» رودکی و شعر قصیدۀ حالیه در سدۀ دهم/ عبدالنبی ستارزاده
پیرامون چند معنی مشترک در آثار ابن‌مقفع و رودکی/ تاج‌الدین مردانی
اشعار استاد رودکی به زبان عربی/ نعیمه قهاراوا
دو بیت نو از آثار رودکی/ نورالدین شهاب‌الدین‌اف
رودکی و پترارک/ منیره شهیدی
رودکی در ممالک غرب/ پروانه جمشید
بزرگداشت انسان در اشعار رودکی/ میرزت ملااحمد
نظری تازه در تصحیح اشعار استاد رودکی/ علی محمدی خراسانی
نگاهی به تصحیح و نشر اشعار رودکی/ عبدالمنان نصرالدین
شعر صحیح رودکی/ قادر رستم
نقش استاد صدرالدین عینی در شناخت رودکی/ مظفر محمدی
سه پیراهن یوسف/ فیض‌الله بابایف
استاد رودکی و بلعمیان/ معروف عیسی‌مت‌اف
لایق و رودکی/ تاجی‌بای کلدی یاراف
بحثی پیرامون چند بیت رودکی/ حلیم‌جان زائراف
رودکی در تاریخ بیهقی/ سیف‌الله ملاجان
تجلی آیات قرآن در اشعار سلطان شاعران/ فخرالدین نصرالدین
جمعی از نویسندگان به کوشش، تهیه و برگردان شاهمنصور خواجه‌اف، یک بیت پرنیان؛ مجموعه مقالات پژوهشگران تاجیک پیرامون احوال و آثار رودکی، تهران، مؤسسۀ فرهنگی اکو، 528 صفحه، 1396.
منبع: کتابخانۀ تخصصی ادبیات
کاربر گرامی برای ثبت نظر لطفا ثبت نام کنید.
کاربر جدید هستید؟ ثبت نام در تارنما
کلمه عبور خود را فراموش کرده اید؟ بازیابی رمز عبور
کد تایید به شماره همراه شما ارسال گردید
ارسال مجدد کد
زمان با قیمانده تا فعال شدن ارسال مجدد کد.:
قبلا در تارنما ثبت نام کرده اید؟ وارد شوید
فشردن دکمه ثبت نام به معنی پذیرفتن کلیه قوانین و مقررات تارنما می باشد
کد تایید را وارد نمایید