ماریه / محمدابراهیم باستانی پاریزی

1396/8/7 ۰۹:۲۱

طی برخورد به بعضی کلمات گاهی فکر کرده ام که آیا ممکن بود کلمه ای دیگر را به جای این لفظ گذاشت یا خیر؟ مثلا تصور می شود کرد کلمه ای پیدا شود بهتر از «نرگس» که حالت این گیاه شوخ چشم را در ذهن مجسم سازد؟ یا چه اسمی غیر از «نی» برای خشک چوبی می توان به کار برد که با آهنگهای دلنواز شکایت از جدائیها را به گوش جان برساند؟

طی برخورد به بعضی کلمات گاهی فکر کرده ام که آیا ممکن بود کلمه ای دیگر را به جای این لفظ گذاشت یا خیر؟ مثلا تصور می شود کرد کلمه ای پیدا شود بهتر از «نرگس» که حالت این گیاه شوخ چشم را در ذهن مجسم سازد؟ یا چه اسمی غیر از «نی» برای خشک چوبی می توان به کار برد که با آهنگهای دلنواز شکایت از جدائیها را به گوش جان برساند؟ مثلاً فرنگی ها به جای'Rose' آیا می توانستند لغت متناسبی برای گل سرخ داشته باشند؟ شک نیست که خاطرات و حالات و کیفیاتی که از کلمۀ نرگس یا Rose و یا شبنم و غیر آن بر اعصاب وارد می آید، تأثیر لفظی کلمه نیست، بلکه تأثیر شکل و هیئت گل و شبنم است که این دو کلمه را در ذهن ما از کلمۀ زشت و ناهنجار «کمیخت» و «حنظل» - فی المثل – دقیق تر و لطیف تر جلوه داده است.

در بین اسامی خاص نیز این کلمات در هر ذهنی، خاطره ای ایجاد می کنند، چنانکه مسلماً هیچوقت کمۀ «یوسف» - آن محبوب زلیخا فریب، با کلمۀ «جاحظ» در ذهن یک اثر نمی گذارد، همان قدر که کلمۀ «هند جگر خوار» روح را سوهان می زند، نام «مریم مجدلیه» و «ماریۀ قبطیه» مهیج روح و مفرح قلب است.

یغما، سال ششم، فروردین 1332 شماره 1 (پیاپی 58)

دریافت مقاله

منبع: پرتال جامع علوم انسانی