آشنایی با فقیهان شیعه در صفحات تاریخ

1396/3/16 ۱۱:۴۳

مجموعه دو جلدی «درسهایی از تاریخ فقیهان شیعه» تالیف محمدحسن ربانی از سوی شرکت چاپ و نشر بین‌الملل منتشر شد.

 
 
مجموعه دو جلدی «درسهایی از تاریخ فقیهان شیعه» تالیف محمدحسن ربانی از سوی شرکت چاپ و نشر بین‌الملل منتشر شد.

 
محمدحسن ربانی، نویسنده کتاب «درسهایی از تاریخ فقیهان شیعه» در بخشی از مقدمه کتاب نوشته است: «در آستانه محرم‌الحرام سال 1345 هجری قمری، برای سخنرانی دوازده روز اول محرم‌الحرام، مثل سال‌های گذشته از طرف هیئت گازاریهای مقیم بیرجند دعوت شده بودم. در این فکر بودم که چه مبحثی را شروع کنم، به ذهنم رسید که فرازهائی از زندگی‌نامه عالمان و فقیهان و برجستگان علمای شیعه را به سمع شنوندگان برسانم؛ چون سالها بود که تاریخ فقه و فقها می‌گفتم و مباحث تخصصی آن‌را با عنوان‌های مکتب‌شناسی فقها، منهج‌شناسی فقهی فقها در حوزه علمیه مطرح کرده بودم که حاصل آن چهارده عنوان کتاب شده است. ولی بیان بحث‌های عمومی زندگی‌نامه فقها ضروری بود برای مردم واگو شود تا جایگاه عالمان بزرگ شناخته شود.»
 
این کتاب در دو جلد به معرفی و شرح حال 54 نفر از نامدارترین فقیهان شیعه پرداخته است. شیخ صدوق، شیخ مفید، ‌سید مرتضی، سید رضی،‌ علامه حلی، شهید اول، ‌شهید ثانی، مولی احمد اردبیلی، شیخ اعظم انصاری، ملامهدی نراقی، شیخ بهائی، شیخ عبدالله مامقانی، علامه محمدحسین طباطبائی، آیت‌الله مرعشی نجفی، آیت‌الله سید محمدهادی میلانی، آیت‌الله میرزا محمدحسن شیرازی، سید رضی‌الدین علی‌ بن طاووس، احمد بن فهد حلی، علامه امینی، خواجه نصیرالدین طوسی، علامه بحرالعلوم، آیت‌الله شیخ محمدباقر آیتی، امین‌الاسلام طبرسی، آیت‌الله حسن علی نخودکی، میرزا حسین نوری، شیخ عباس قمی و آقا بزرگ تهرانی، 27 فقیه معرفی شده در جلد نخست کتاب هستند.
 
در جلد نخست و در بخش مربوط به «شیخ بهائی» در صفحه 186 کتاب می‌خوانیم: «شیخ بهائی آدم پر سفری بود؛ سفر انسان را آزموده می‌کند. تا فلسطین و مصر و دیگر شهرها همچون عتبات و مکه و مدینه سفر کرد. قصیده‌ای درباره مصر در آن کشور به عربی سروده است که یکی از بهترین قصائد در ادبیات عرب درباره مصر است و خیلی مورد توجه مصریها است. درباره هرات شعر بسیار جالبی دارد، قصیده‌ای بسیار جالب و ادیبانه درباره امام زمان (عج) با عنوان «وسیلة الفوز و الأمان» دارد که به‌وسیله برخی بزرگان نجف شرح شده است. خلاصه شیخ بهائی به فارسی و عربی شعر می‌گفت، اشعار او را جمع‌آوری کرده‌اند.»
 
نویسنده کتاب «درسهایی از تاریخ فقیهان شیعه» در جلد دوم نیز 27 فقیه و عالِم برجسته شیعه به نام‌های خلیل بن احمد فراهیدی، آیت‌الله شیخ جعفر شوشتری، امام خمینی، علامه محمدتقی و علامه محمدباقر مجلسی، یعقوب بن سکّیت، سید اسماعیل حمیری، آیت‌الله سید محمدتقی خوانساری، ابوالقاسم جعفر بن محمد بن موسی بن قولویه قمی، ملامحسن فیض کاشانی، شیخ محمدحسن نجفی، میرزا ابوالقاسم قمی، فخرالاسلام، آیت‌الله حاج آقا حسین بروجردی، شیخ طوسی، سید محمدباقر استرآبادی (میرداماد)، شیخ محمدتقی بهلول، شیخ جعفر کاشف الغطاء، حسین بن عبدالصمد عاملی، شیخ یوسف بحرانی، حاج آقا حسین قمی، آیت‌الله سید ابوالحسن اصفهانی، سید محمدکاظم طباطبائی یزدی، آیت‌الله خامنه‌ای، شیخ محمدحسین اصفهانی، سید محمود شاهرودی، شیخ علی کنی و سید محمدباقر شفتی را معرفی کرده است.
 
در جلد دوم کتاب نیز در صفحه 60 و بخش مربوط به امام خمینی (ره) آمده است: «تالیفات فقهی ایشان از همه مهم‌تر کتاب «البیع» است که در احکام معاملات می‌باشد و هفت جلد است؛ دو جلد در مکاسب محرمه و پنج جلد در احکام بیع است. امام مبحث مهم ولایت فقیه و ادله آن‌را در این کتاب آورده است و نظریه صاحب «جواهر الکلام» مرحوم شیخ محمدحسن نجفی را پذیرفته که فقیه ولایت مطلق دارد، امام این مباحث را در نجف مطرح کرده است. یکی دیگر از نظریات مهم امام در این کتاب، حکم به عدم جواز حیله‌های شرعی در مساله ربا است، چون مشهور بین فقها آنست که فوائد پول در برخی صورتها حلال است، مثلا از طریق مضاربه و مصالحه که الان هم بانکها براساس مضاربه و مصالحه یعنی دو عقد کار می‌کنند. شما پول خود را به بانک می‌دهید که بانک با آن پروژه بزرگ را اجرا کند و این عمل مضاربه است، ولی مضاربه شرط و قوام آن به شراکت در سود و زیان است، ولی شما بعد از این عقد با بانک یک عقد دیگر امضا می‌‌کنید و آن مصالحه است، اگر سود بیشتری داشت مال بانک باشد و اگر سود کمتری داشت بانک از جیب خودش بدهد، این راه برون‌رفت از ربا است.»
 
نخستین چاپ کتاب دو جلدی «درسهایی از تاریخ فقیهان شیعه» با شمارگان 500 نسخه به بهای 65 هزار تومان از سوی شرکت چاپ و نشر بین‌الملل راهی بازار نشر شده است. جلد نسخت این کتاب در 439 صفحه و جلد دوم نیز در 411 صفحه تنظیم شده است. 

منبع: ایبنا