الگویی قرآنی برای سنجش دینداری در ایران بررسی شد

1395/11/19 ۱۰:۴۲

بیست و سومین شماره از دوفصلنامه علمی - پژوهشی «آموزه‌های قرآنی» ویژه بهار و تابستان 1395 از سوی دانشگاه علوم اسلامی رضوی منتشر شده است.

 
بیست و سومین شماره از دوفصلنامه علمی - پژوهشی «آموزه‌های قرآنی» ویژه بهار و تابستان 1395 از سوی دانشگاه علوم اسلامی رضوی منتشر شده است.

 
 شماره بیست و سوم از دوفصلنامه علمی - پژوهشی «آموزه‌های قرآنی» ویژه بهار و تابستان 1395 با انتشار 9 مقاله در حوزه‌های مختلف قرآنی، به مدیرمسئولی محمدباقر فرزانه و سردبیری سید محمدباقر حجتی از سوی دانشگاه علوم اسلامی رضوی منتشر شده است.
 
«فرایند شکل‌گیری نظام عمل صالح از منظر قرآن و روایات»، «تبیین حقیقت عمل در قرآن با تکیه بر دیدگاه علامه طباطبایی»، «الگویی قرآنی برای سنجش دینداری در ایران»، «نگاهی قرآنی به نقش الگو در تربیت اقتصادی فرزندان»، «معناشناسی واژه «مجنون» در قرآن کریم»، «قاعده تصویرپردازی هنری سید قطب، به تفکیک سوره‌های مکی و مدنی با محوریت سوره‌های مدثر و منافقون»، «گفتگوی خداوند با جهنم؛ واقعیت یا تمثیل» و «پیامدهای اندیشه‌های اخباریان در حوزه پژوهش‌های قرآنی» مطالب مندرج در این نشریه هستند.
 
مقاله «فرایند شکل‌گیری نظام عمل صالح از منظر قرآن و روایات» به قلم مشترک فاطمه مولودی، مرتضی ایروانی نجفی و سهیلا پیروزفر، می‌کوشد تا با رویکردی نو با استفاده از روش توصیفی و تحلیل محتوا به بررسی چگونگی فرایند شکل‌گیری عمل صالح بپردازد. این پژوهش بر آن است تا با گردآوری، ارزیابی و پردازش مجموعه این روابط متقابل، نظام و روند رخداد عمل صالح را بر پایه قرآن و روایات مبین پیدا کند. به سخن دیگر، در این مقاله، فرایند بروز عمل صالح در گذر از ساختار روانی انسان جستجو می‌شود. نتایج این پژوهش نشانگر آن است که از دیدگاه قرآن و روایات، روند رخداد عمل صالح طی مرحله پیدایش حاجت (در صدر)، طلب و دعا (در قلب)، ظهور نیت (در قلب و نفوذ آن در صدر)، علم (در فکر)، اراده عمل (در عزم)  و بروز خارجی عمل صالح (در قوه) و در گذر از اجزای گوناگون ساختار روانی انسان مومن رخ می‌دهد.
 
در صفحه 55 این دوفصلنامه در مقاله‌ای با عنوان «الگویی قرآنی برای سنجش دینداری در ایران» آمده است: «اهمیت دین در جامعه باعث شده طی سالیان گذشته، تحقیقات گوناگونی در سطوح ملی و منطقه‌ای برای ارزیابی دینداری شکل گیرد. نتایج بخشی از پژوهش‌های صورت گرفته، دینداری را رو به ضعف (ربانی خوراسگانی و قاسمی، 1381:ش3؛ شکیبا، 1379؛سراج‌زاده،1383) و بخشی آن را رو به قوت می‌دانند (خدایاری‌فرد و همکاران، 1388؛ احمدی، 1388: ش1). الگوی ارزیابی اکثر پژوهش‌های صورت گرفته در این حوزه، غیربومی و عمدتا پرورش‌یافته در بستری مسیحی و یهودی‌اند (شجاعی‌زند، 1386: ش 30/47). نگاه به این الگوها تاکنون، نگاهی عمومیت‌بخش بوده و با شرایط جامعه دینی و مبانی اسلام سازگار نشان داده شده‌اند (خدایاری‌فرد و همکاران، 1388: 5). پرسش این مقاله این است که آیا می‌توان دینداری مومن به دین اسلام را مبتنی بر معیارهایی غیر از فرهنگ آرمانی اسلام ارزیابی کرد و نتیجه‌ای درست و قابل اتکا به‌دست آورد؟»
 
همچنین در صفحه 171 در ذیل مقاله «پیامدهای اندیشه‌های اخباریان در حوزه پژوهش‌های قرآنی» می‌خوانیم: «آثار و پژوهش‌های اخباریان که اهتمام ویژه‌ای به اخبار و احادیث داشته‌اند، در حوزه علوم حدیث محدود نمی‌شود و بخش‌های دیگر علوم اسلامی مانند تفسیر و مبانی آن‌را نیز دربرمی‌گیرد. آن‌ها دارای تالیفاتی در حوزه قرآن کریم‌اند که به‌صورت مستقیم یا غیرمستقیم، اندیشه‌هایشان را منعکس می‌کنند. این اندیشه‌ها که در دو قرن یازدهم و دوازدهم، تفکر اسلامی و شیعی را با چالش‌های جدی مواجه ساخت، پیامدهایی - البته مبتنی بر مبانی خاص ایشان- دارد که گرچه خود آنان از آن یاد نکرده و به آن ملتزم نبوده‌اند، نمی‌توان از منظر علمی از این پیامدها اغماض کرد. در جستار حاضر، این آثار و پیامدها با روش تحلیلی - توصیفی بررسی شده‌اند. از پیامدهای مثبت و خدمات علمی اخباریان می‌توان به: پررنگ‌سازی نقش روایات به‌جای مانده از معصومان در شناخت دین، تدوین جوامع روایی نوین، تالیف تفاسیر گران‌سنگ روایی، تعمیق و گسترش مباحث فقهی و اصولی مبتنی بر کتاب و سنت اشاره کرد.»
 
دکتر محمدعلی مهدوی‌راد، دانشیار دانشگاه تهران - پردیس قم، دکتر جواد ایروانی، دانشیار دانشگاه علوم اسلامی رضوی، دکتر مرتضی ایروانی نجفی، دانشیار دانشگاه فردوسی مشهد، دکتر سیدمحمدباقر حجتی، استاد دانشگاه علوم اسلامی رضوی، دکتر حسن خرقانی، استادیار دانشگاه علوم اسلامی رضوی، دکتر محمدعلی رضایی اصفهانی، استاد جامة المصطفی العالمیه، دکتر محمدباقر سعیدی روشن، دانشیار پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، دکتر علی نصیری، دانشیار دانشگاه علم و صنعت ایران و دکتر حسن نقی‌زاده، استاد دانشگاه فردوسی مشهد، اعضای هیات تحریریه این نشریه هستند. 

منبع: ایبنا