پانزده قرن با تفاسیر شیعه

1393/4/7 ۱۲:۰۷

بخش نشر مکتوب به معرفی مهمترین نگاشته های تفسیری اندیشمندان شیعه از قرن اول هجری تا دوره معاصر در بیست و دومین نمایشگاه بین المللی قرآن پرداخته است. سير تفسيرنگارى و معرفى مجموعه اطلاعات تبيينى در باب آيات و سوره هاى قرآن کریم در مكتب تشيع را، باید از كار على(ع) آغاز كرد. گفته می شود، تفسير در این مکتب از همان آغاز با نقل، تأليف و تدوين مطالب تفسيرى توسط امام على (ع) و شاگردان آن حضرت شكل گرفته است.

بخش نشر مکتوب به معرفی مهمترین نگاشته های تفسیری اندیشمندان شیعه از قرن اول هجری تا دوره معاصر در بیست و دومین نمایشگاه بین المللی قرآن پرداخته است.

سير تفسيرنگارى و معرفى مجموعه اطلاعات تبيينى در باب آيات و سوره هاى قرآن کریم در مكتب تشيع را، باید از كار على(ع) آغاز كرد. گفته می شود، تفسير در این مکتب از همان آغاز با نقل، تأليف و تدوين مطالب تفسيرى توسط امام على (ع) و شاگردان آن حضرت شكل گرفته است.

لازم به ذکر است در قرون اولیه، به ویژه قرن اول و دوم تعداد آثار نگاشته شده و مصون مانده از گزند حوادث روزگار بسیار کم بوده، اما قدم به قدم بر حجم نگاشته های تفسیر مفسران افزون شده به طوری که در قرن چهاردهم و پانزدهم شاهد انتشار تعداد کثیری از تفاسیر هستیم. در واقع قرن پانزدهم در سير تطوّر تفاسير شيعه اوج شكوفايى دانش تفسير است.

از اواخر قرن چهاردهم و با نگارش تفسير مهم الميزان نقطه عطفى در تاريخ تفسير شيعه پديد آمد و تحوّل كمّى و كيفى را به دنبال خود آورد. يكى از اين تحوّلات، تغییر نگرش از ديدگاه فردى و اخروى به ديدگاه عرفى و اجتماعى است.

ارزيابى وضعيت جهان مسلمان و طرح بازگشت به قرآن و نهضت اصلاح گرایانه، موجب طرح مقولات اجتماعى و سياسى گرديد. در اين رابطه نهضت نوخواهى و نوانديشى شكل مى گيرد و موضوعاتی همچون قرار دادن دین در متن جامعه، نيازهاى اجتماعى چون برقرارى حكومت دينى و سيستم اقتصادى، در جامعه طرح می شود و مفسران راه كارهاى اجتماعى را از لابه لاى متون دينى جستجو مى کنند. در اين ميان دو گرايش بيش از همه چشمگير است، يكى اتّكاى به عقل در فهم دين و ديگرى كوشش در وفاق دادن بين اسلام و معيارهاى جديد زندگى.

به هر روی این اواخر شاهد پُر برگ و بار شدن دانش تفسیری در میان اندیشمندان تشیع هستیم. از این منظر بررسی این آثار، منشاء فوايد متعددی است که خوانندگان می توانند با آگاهى از این روش ها به بهترين راه هدايت دست یابند. آنچه در این مختصر مورد اشاره قرار گرفت زمینه ساز معرفی مهمترین نگاشته¬های تفسیری اندیشمندان شیعه از قرن اول هجری تا دوره معاصر در بخش نمایش آثار مکتوب گردید.

پشتوانه نظری و علمی گزینش آثار در بخش نشر مکتوب بیست و دومین نمابشگاه بین المللی قرآن کریم، بر اساس مجموعه مدخلهای تفسیر از «دائرة المعارف بزرگ اسلامی»، «دائرة المعارف تشیع»، «دانشنامه جهان اسلام»، کتاب «سیر تطور تفاسیر شیعه» و «دانشنامه قرآن و قرآن پژوهی» و... می باشد.

در این حوزه ویژگیهای تفاسیر قرآنی هر قرن به صورت خلاصه عرضه شده و در هر قرن آثار شاخص معرفی می شود. ضمنا جلد نخست بیش از 130 تفسیر نیز در دسترس بازدیدکنندگان قرار می گیرد.

از آنجا که نمایش کامل این آثار در یک نمایشگاه محدود، مقدور نمی باشد، برای تکمیل اطلاعات و بهره مندی بیشتر محققان و علاقه مندان از بانکهای اطلاعاتی و نرم افزارهای موجود که حاوی متن کامل (full Text) اثر می باشند و نیز قابلیت جستجو را دارند، در همان محل بهره می بریم.

از جمله نرم افزارهای تولید شده در این موضوع «نور الانوار» اثر ارزشمند «مرکز تحقیقات علوم اسلامی قم» می باشد. این نرم افزار از قابلیت های بسیاری برخوردار است. لذا آخرین نسخه آن در چند استند مجزا در اختیار محققان قرار گرفته است. محققان می توانند علاوه بر مشاهده و جستجو در منابع اصیل، در صورت نیاز صفحاتی از موارد تحقیق خود را چاپ نموده و به تحقیقات خود عمق ببخشند.

خبرگزاری مهر