ساختار و تاويل متن

1395/1/14 ۱۰:۴۲

ساختار و تاويل متن

ساختار و تاويل متن عنوان كتابي بود كه دقيقا در آستانه دهه‌٧٠ خورشيدي منتشر شد؛ نوشته‌اي از بابك احمدي كه در آن مفاهيم و مضاميني نو يك جا و در قالب يك كتاب به زبان فارسي معرفي مي‌شد: هرمنوتيك، فرماليسم روسي، شالوده‌شكني و... در اين كتاب پيشگويانه اسم‌هايي آمد كه در عرض سال‌هاي بعد به كرات در آثار و مقالات و نوشته‌ها و كتاب‌ها مي‌آمد:


ساختار و تاويل متن عنوان كتابي بود كه دقيقا در آستانه دهه‌٧٠ خورشيدي منتشر شد؛ نوشته‌اي از بابك احمدي كه در آن مفاهيم و مضاميني نو يك جا و در قالب يك كتاب به زبان فارسي معرفي مي‌شد: هرمنوتيك، فرماليسم روسي، شالوده‌شكني و... در اين كتاب پيشگويانه اسم‌هايي آمد كه در عرض سال‌هاي بعد به كرات در آثار و مقالات و نوشته‌ها و كتاب‌ها مي‌آمد: ميشل فوكو، ژاك دريدا، ژيل‌دلوز، يورگن هابرماس، هانس گئورگ گادامر، پل ريكور، تزوتان تودروف، امبرتو اكو، رومن ياكوبسن، ويلهلم ديلتاي، ژرژ باتاي رولان بارت، ژوليا كريستوا و... به زودي بحث درباره متن و قرائت‌هاي آن از مرز نقد ادبي و حتي مباحث فلسفي فراتر رفت و روشنفكران ديني نيز در اين باب كتاب و مقاله نوشتند، اما بحث‌هاي كتاب مذكور كار خود را كرده بود و شمار زيادي از علاقه‌مندان و نويسندگان جوان سراغ متن‌هاي دست اول و جدي رفتند.

يك‌دهه بعد نويسنده آن كتاب، بابك احمدي كه حالا براي همه اهل فلسفه و فرهنگ نامي شناخته شده بود و در اين دهه آثار ديگري چون مدرنيته و انديشه انتقادي (١٣٧٢)، كتاب ترديد (١٣٧٤)، حقيقت و زيبايي (١٣٧٤)، چهار گزارش از تذكره‌الاولياي عطار (١٣٧٦) و... منتشر كرد. يك دهه بعد يعني در سال ١٣٨٠ كتاب كوچكي با عنوان ساختار و هرمنوتيك را با نشر گام نو منتشر كرد. كتاب حاصل درسگفتارهايي بود در دانشگاه پلي‌تكنيك (اميركبير)، تابستان آن سال‌ها دانشجويان در دانشگاه پلي‌تكنيك جلساتي برگزار مي‌كردند و در آنها از روشنفكران و انديشمندان ايراني دعوت مي‌كردند تا در زمينه‌هاي مورد علاقه‌شان درسگفتارهايي براي دانشجويان ارايه كنند. ساختار و هرمنوتيك نيز محصول يكي از اين كلاس‌ها بود. بابك احمدي خود در مقدمه‌اي كه بر اين كتاب كوچك نوشت، در توضيح درون مايه آن نوشت: «موضوع درس گفتارها دو آيين فكري مهم بودند كه در نيمه دوم سده بيستم در قلمرو سخن‌هاي فلسفي و علوم انساني پديد آمدند، رشد كردند و سرچشمه تاثيرهاي فراوان شدند. آيين نخست ساختارگرايي است كه از دهه ١٩٥٠ به طور عمده در فرانسه شكل گرفت و تا دو دهه بعد در ميان پژوهشگران و دانشگاهيان اروپايي و امريكايي اعتبار بسيار كسب كرد، و در مردم‌شناسي، فلسفه، زيبايي‌شناسي، نقادي هنري، روانكاوي و حتي پژوهش‌هاي سياسي راهگشا بود.

هنوز هم شماري از درونمايه‌هاي اصلي و معضل‌هاي نظري ساختارگرايي، به ويژه از جايي كه با انتقادهاي مشهور به نقادي پساساختارگرا روبه‌رو شد، در ميان پژوهشگران علوم انساني و فلسفه مطرح هستند. آيين دوم هرمنوتيك است كه به قول جاني واتيم سخن مشترك امروزي است در رشته‌هاي گوناگون فلسفه و علوم انساني. اين آيين به يك معنا، پيشينه‌اي دراز در تاريخ فرهنگ انساني دارد، اما مي‌توان گفت كه به شكل امروزي‌اش و چنان كه در دو دهه پاياني سده بيستم مطرح شد، داراي حرف‌هايي تازه و پايه روش‌هايي بي‌بديل شده است.» ساختار و هرمنوتيك را مي‌توان به يك تعبير خلاصه‌اي از كتاب نخست يعني ساختار و تاويل متن خواند؛ متني ساده شده به خصوص براي دانشجويان رشته‌هاي فني كه با اصطلاحات تخصصي و پيشينه اين مباحث آشنايي كافي نداشتند. حالا اين كتاب بعد از چاپ‌هاي مكرر بعد از فاصله‌اي نسبتا طولاني با چاپ پنجم دوباره چاپ شده است. در اين فاصله البته آثار متعددي از متفكراني كه نام‌شان ذكر شد، ترجمه و منتشر شد يا نوشته‌هاي متعددي در توضيح انديشه ايشان ارايه شد. اما كتاب احمدي همچنان مي‌تواند براي خوانندگان مبتدي مورد استفاده قرار گيرد و ايشان را با اصطلاحات مهم و خطوط اصلي فكري اين دو نحله فكري آشنا سازد.

منبع: اعتماد

نظر دهید
نظرات کاربران

کاربر گرامی برای ثبت نظر لطفا ثبت نام کنید.

گزارش

ورود به سایت

مرا به خاطر بسپار.

کاربر جدید هستید؟ ثبت نام در تارنما

کلمه عبور خود را فراموش کرده اید؟ بازیابی رمز عبور

کد تایید به شماره همراه شما ارسال گردید

ارسال مجدد کد

زمان با قیمانده تا فعال شدن ارسال مجدد کد.:

ثبت نام

عضویت در خبرنامه.

قبلا در تارنما ثبت نام کرده اید؟ وارد شوید

کد تایید را وارد نمایید

ارسال مجدد کد

زمان با قیمانده تا فعال شدن ارسال مجدد کد.: