دانشنامه ایران

دانشنامه «فرهنگ مردم ایران» یک دانشنامه تخصصی درباره فرهنگ مردم ایران است. و عمده ترین مباحث فرهنگ مادی و غیر مادی مردم مناطق مختلف ایران را دربرمی گیرد. مواردی مانندخوراک، پوشاک، بازی و نمایش، هنر و صنایع دستی، موسیقی، ادبیات عامه، طب عامه، باورها و اعتقادات، آداب ورسوم، نهادها و موسسات مرتبط با مردم شناسی و فرهنگ عامه، شخصیت ها و صاحب نظران تاثیرگذار در این زمینه، کتابها و متون فولکلوریک.

دومین جلسه از سلسله جلسات سلفیه و بررسی تحولات معاصر مربوط به آن در مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی برگزار شد. به گزارش دبا حاضران در این نشست که در روز بیست و پنجم بهمن ماه سال 1393 برگزار شد، عبارت بودند از: آقایان سید کاظم موسوی بجنوردی رئیس مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی، حجت الاسلام و المسلمین دکتر علی یونسی، دکتر مجتهد شبستری، دکتر احمد پاکتچی، دکتر فتح الله مجتبایی، دکتر داود فیرحی، دکتر سید جواد طباطبایی، دکتر اسماعیل شمس، اصغر قریشی، علی موجانی ، مهندس علی اکبر رنجبرکرمانی، دکتر علی بهرامیان،حسن موسوی بجنوردی و مسعود تاره.

مسعودنیلی بازهم از گشاده‌دستی روشنفکران در پیشنهاد الگوهای جدید برای توسعه‌یافتگی ایران ابراز تعجب می‌کند و محمود سریع‌القلم ناچار می‌شود کتاب «عقل و توسعه‌یافتگی» را یک بار دیگر برایمان بخواند.روشنفکران دوره ما این بار مدل اقتصاد رفاه اسکاندیناوی و سوئد سوسیال‌دموکرات را پیشنهاد کرده‌اند. محمود سریع‌القلم و مسعود نیلی مشاوران اقتصادی و سیاسی حسن روحانی مهمان ما بودند تا برایمان از نسبت توسعه و دموکراسی سخن بگویند و اینکه توسعه یک راه دارد یا چند راه. سریع‌القلم در سطح اصول به یک راه اشاره کرد و در ساحت الگو به راه‌های متفاوت توسعه. او در این گفت‌وگو به طرفداران تقدم توسعه سیاسی به توسعه اقتصادی می‌گوید: «تجربه غرب به ما نشان می‌دهد که آنجا اول بنگاه اقتصادی به وجود آمد و بعد مقدمات کار سیاسی در چارچوب تشکل سیاسی ایجاد شد.»

حاضران در این نشست که در روز یازدهم بهمن ماه سال 1393 برگزار شد، عبارت بودند از: آقایان سید کاظم موسوی بجنوردی رئیس مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی،، حجت الاسلام و المسلمین دکتر علی یونسی، دکتر مجتهد شبستری، دکتر احمد پاکتچی، دکتر فتح الله مجتبایی، دکتر داود فیرحی، دکتر سید جواد طباطبایی، دکتر اسماعیل شمس، دکتر رضا داوری اردکانی، اصغر قریشی، علی موجانی ، مهندس علی اکبر رنجبر، دکتر علی بهرامیان،حسن موسوی بجنوردی، کرمانی و مسعود تاره تشکیل شد. متن زیر گزارشی است از آنچه که در این جلسه گذشت:

به گزارش دبا، حاضران در این نشست که در روز ششم بهمن ماه 1393 برگزار شد، عبارت بودند از : آقایان سید کاظم بجنوردی، حجةالاسلام والمسلمین دکتر علی یونسی، دکتر اصغر دادبه، دکتر فتح الله مجتبائی، دکترمحمود جعفری دهقی، دکترسید جواد طباطبائی، دکترسید صادق سجادی، و آقای حسن بجنوردی.

روز دوشنبه 28 مهرماه، میزگردی با حضور جناب آقای سیدکاظم موسوی بجنوردی، حجت‌الاسلام دکتر علی یونسی، دکتر بایزید مردوخی، دکتر سیّدصادق سجادی، دکتر اسماعیل شمس و دکتر علی میرانصاری، برگزار شد. گزارش زیر، مباحثی است که در این میزگرد مطرح شد.

گفت‌وگوی زیر ماحصل نشستی با محوریت سیاست مدرن و ساخت دولت در ایران با حضور دکتر سعید حجاریان و دکتر فاطمه صادقی است. گفت‌وگو با بحث از مدرنیته در ایران آغاز شد و درنهایت به ساخت دولت مدرن در ایران رسید.دغدغه سعید حجاریان همواره فهم ساخت دولت مدرن (Making of Modern State) و سرشت دولت مدرن بوده و این‌که چگونه ما ایرانیان می‌توانیم چنین دولتی را در ایران ایجاد کنیم.

جناب آقای دکتر پاکتچی،با تشکر و امتنان بسیار برای شرکت در این گفت و گو. از سال ها پیش یکی از زمینه های تخصصی حضرت عالی موضوع خوارج بوده است. البته درباره خوارج به طور کلی کتاب و مقاله بسیار نوشته شده است، به فارسی و زبان های دیگر، ولی گمان می‌کنم هنوز زوایای قابل گفت و گو در این زمینه هست و باید به آنها دقت کرد. مثلاً در اخباری که طبری از قول ابومِخنَف در قضایای منتهی به جنگ نهروان نقل کرده است،در یک روایت دیدم که خوارج یکی دو بار خود را « اهلُ‌الحَقّ» گفته اند. به‌نظر می‌رسد که می توان این تعبیر را نوعی داوری نسبت به خودشان دانست: ما اهل حق هستیم و دیگران نیستند. عنوان «خوارج» از کجا پیدا شد و چرا به آنها می‌گویند خوارج؟

مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی میزگردی با حضور سید صادق سجادی، فتح‌الله مجتبایی و علی بهرامیان با موضوع هویت ملی برگزار کرده است که از قرار زیر است: علی بهرامیان: در خدمت استادان بزرگوار دکتر مجتبایی و دکتر سجادی هستیم در خصوص مفهوم ایران. استادان محترم! شما با تاریخ و ادب و فرهنگ و تمدن ایران عمیقاً آشنا هستید و در نظرتان بسیار غریب خواهد بود که مفهوم ایران قابل سؤال باشد،ولی در واقع،همین مسأله روشن،در روزگار مابه نظر برخی «مشکوک» است و کسانی هستند و آرائی را هم به عنوان ادلّه مطرح می کنند و می‌گویند: اساساً مرزها جعلی و جدیدند و به همین دلیل،مانند عراق و افغانستان و پاکستان و غیره،که همگی مقارن جنگ جهانی اول تشکیل و تأسیس شده اند،ایران هم کشوری است که مرزهای آن در زمان رضاشاه درست شد و کسانی هم که در ایران زندگی می‌کنند،اصالةً اهل ایران نیستند و نمی شود دست کم همه آنها را ایرانی شمرد و هر کدام فرهنگ و آداب و رسوم مخصوص به خود را دارند. می‌خواستم از استادان سؤال کنم که آیا واقعاً شما گمان می‌کنید ایران کشوری است که در عرض 70 یا 80 ساله مرزهای آن تعیین شده، یا وقتی به تاریخ و مأخذ تاریخی اصیل رجوع کنیم، نام ایران و سرزمین ایران هست؟ آیا واقعاً یک فرهنگ مستقل برای این سرزمین قابل شناسایی هست؟ آیا این فرهنگ از حیث زبانی یا محتوایی، فارغ از موضوع زبان،متشخص است یا نه؟ نام ایران اساساً از کجا پیدا شد؟ مسأله مرزها چگونه است و احیاناً چه تغییراتی کرده و آن تغیرات آیا ماهیت و مفهوم ایران را تغییر داده است یا خیر؟

حدود نه ماه از انتخابات ریاست جمهوری گذشت. هفت ماه از صدرات دکتر روحانی بر مسند ریاست جمهوری می گذرد. او اکنون بهتر از هرکسی می داند که چه چیزی تحویل گرفته است. اگرچه درباره آنچه تحویل گرفته کمتر سخن می گوید. اما آینده پیش روی او چه خواهد بود؟ ماه پیش در مرکز دایره المعارف بزرگ اسلامی میزگردی با عنوان آینده روحانی برگزار شد. ابتدا قرار بود این میزگرد به انقلاب و مبارزان اصلی آن بپردازد اما از آنجایی که دکتر حسن روحانی رییس جمهوری ایران روزهای سختی را می گذراند لازم دیدیم موضوع بحث را به روحانی و آینده او اختصاص بدهیم. این میزگرد با حضور آقایان سید کاظم موسوی بجنوردی، میرمحمد صادقی و سید جواد طباطبایی برگزار شد. دکتر طباطبایی بعد از مناظره تاکید کردند صحبت هایشان در این جلسه منتشر نشود.