دیباچۀ مرآت الخیال؛ خط و اقسام آن

افزودن به علاقه‌مندی‌ها

از شیر علیخان لودی به نام اورنگ‌زیب (1068-1118ق) تذکرۀ سرایندگان است که به سال 1102ق نگاشته است. نسخۀ در دست تنها دیباچۀ آن است. نثر آمیخته به نظم. 
پس از حمد و نعت و ستایش سخن و ذكری از نخستین كسانی كه سرودن را آغازیدند. به خط و خوشنویسان نامی‌می ‏پردازد. در اینجا می ‏گوید از متأخران خواجه عبدالله صیرفی، ملا یحیی شیرازی، عبدالله هروی، حافظ قوطۀ هروی، مولانا ابوبكر، شیخ محمود، خواجه عبدالله مروارید هر هفت قلم را به پایۀ اعلا رسانیدند. و ملاعلی هروی از قانون، 
استادانه تغییر و تصرفاتی نمایان بر صفحۀ گیتی گذاشت. آنگاه در بیان خط و اقسام آن، در بیان حروف و الفاظ و اعراب می‌پردازد.
آغاز:   ای ز تو بند بر زبان سخن‌سرای/ فكر تو باعث جنون عقل گره‌گشای/ گلدستۀ محمدت (38 سطر بعد). اما بعد، بر ضمایر قافله سالاران شاهراه دانشوری و صیرفیان طلای كامل عیار سخنوری.
انجام:   در ساحت امید من این كاخ مراد / بنیاد نهاده‏ای به اتمام رسان.
منابع دیگر:   نسخه ‏ها،1916/3همین نسخه‌كه ناشناخته مانده؛ مشترك، 2124/12 «مرآت الخیال» برای نسخه ‏ها و منابع آن؛ گلچین معانی، تاریخ تذكره ‏ها، 242/2 فهرست بخشهای كتاب كه هریك موضوع جداگانه‏ای را تشكیل می‏دهد؛ استوری، تذكره‏ ها، 824؛ ذریعه، 47/4 «تذكرۀ مرآت الخیال»، همانجا 245/18 «گنجینۀ تواریخ»،همانجا271/20 «مرآت الخیال»؛ اعلام، 1117/2؛ فهرستواره، 1952/3 «مرآت الخیال» او. 
(9)34،   نستعلیق تحریری پخته، (میر علی اكبر زكی ساكن طالقان، 1219ق)، (گ 91 ر ـ 96 پ) متن و سپس کناره. (عكس). 
شمث‍ 141392
نسخۀ اصلی:   ملك، ش 4341 (ملك، 359/7).
 
   
 

خرید فایل اسکن