کتاب ابن وحشیه؛ اسرار الفلک

افزودن به علاقه‌مندی‌ها

از ابن وحشیه، ابوبکر احمد بن علی بن فیس کسدانی نبطی، سده‌های 3 و 4ق/9-10م. که کارهایی در کشاورزی، گیاه‌شناسی، ستاره‌شناسی، کیمیاگری، پزشکی و جادوگری دارد. که در نسخۀ زیر از نام وی بگونۀ روایت ابن ندیم یاد شده است (نک: سرآغاز).
این کتاب را بر زیات (نک: سرآغاز) املاء کرده است. این ابن زیات همان است که روایت همۀ یا بیشتر کارهای ابن وحشیه از اوست، تا انجا که گفته شده است ابن وحشیه شخص ساختگی ذهن او بوده باشد. از این زیات نیز آگاهی چندانی در دست نیست [دایرة‌المعارف].
گفتارهای ست در  ستاره‌شناسی و پیشگویی و در آغاز آن چند بار از «اسرار الفلک» و ترجمۀ آن بگونه‌ای یاد کرده که می‌توان آن را نام کتاب دانست. ببخشبندی نشده، نسخۀ در دست 5 بار سربند «بسمله»را دارد و شش رساله یا پنج مقاله از یک کتاب را ماند.
آغاز1:   بسمله. قال ابوبکر بن ویس الصوفی الکندی المعروف به ابن وحشیه، لابی طالب احمد بن الحسین بن علی بن احمد... الزیات اعلم ان حکماء القبط القدماء الذین کانو یسکنون اقلیم بابل و هو الذی سمی بعدهم العراق، کانوا اعلم و افضل مت جمیع انواع القبط و ه الجیل کانوا آخرهم و بقایا هم علی عهد بخت نصرو کان وزیره (ص 120-172 مجموعه).
آغاز2:   بسمله. قال روایای اعلموا معشر طالبی العلم و ابنا التعلیم ان ابانا القدماء کانوا یأخذون من افعال النیرین و الکوکبین من العالم العلوی فی العالم السفلی (ص172-190 مجموعه).
آغاز3:   بسمله. و به الاعانة. و هذا باب آخر فات (؟) الکواکب و ندل علیه من امتزاج افغالها بافعال الشمس و ان کانت اذا احتراقت صارت کالباطلة (ص190-226).
آغاز4:   بسمله. و به الاعانة قال روایای الحکیم السید اعلموا ان للزهرة و عطارد احتراقین، احدهما کان قدمانا یسمونه (ص 226-234).
آغاز5:   بسمله.و به الاعانة. قد بینا من افعال الکواکب و مقارنتها للشمس مافیه کفایة، باحتراقها و اجتماعها مع الشمس.
انجام:   معمول ریح الشاة و هو ما کان مستخرجة القدر ماء فی قدیم الدهر. تم القول علی هذه المقالة و الحمد‌لله رب‌العالمین و...
منابع دیگر:   دایرة‌المعارف بزرگ، 67/5: ابن وحشیه؛ بغدادی، هدیه، 55/1 که «اسرارالفلک» را ندارد.
(2)1912،...نستعلیق پخته، بی‌نام، و تاریخ، سدۀ 10ق (ص 120-261).
شمث‍ 251648

خرید فایل اسکن