فقه اللغة و سر العربیة؛ سر الادب

افزودن به علاقه‌مندی‌ها

از ابومنصور عبدالملک بن محمد ثعالبی نیشابوری (350- 429ق/961-1033م). و با حدیث ساختگی «من احب الرسول احب العرب» آغاز می‌شود. و نمایۀ 30 «باب» و هر باب در چند «فصل»: الباب الاول فی الکلیات، 14 فصل، الثانی فی التنزیل و التمثیل، 5. فصل، الثالث فی الاشیاء مختلف اسماءُها و اوصافها به اختلاف احوالها، الرابع فی اوائل الاشیاء و اواخرها، 3 فصل، الخامس فی صغار الاشیاء و کبارها، 10 فصل، العاشر فی الاوصاف و الاحوال المتضاد، العشرون فی الاصوات و الحکایات، 24 فصل، الخامس و العشرون فی الآثار العلویة، 17 فصل، الثلاثون فی فنون مختلفة الترتیب من الاسماء و الافعال، 19 فصل [چاپ سلیمان البواب].
نسخۀ در دست آغاز می‌شود با همان حدیث ساختگی ولی با چاپی جدایی‌ها دارد:
قسم یکم در 30 «باب» و هر باب در چند «فصل». قسم دوم در «فصل»هایی بی‌شماره.
نشانی از نسخۀ ما: الباب الاول من القسم الاول فی الکبیات و هی ما اطلق ائمة اللغة فی تفسیر لفظه الکل. اثنی عشر فصلاً. الفصل الاول فیما نطق به القرآن.
آغاز:   بسمله. اما بعد، حمدله علی آلائه و الصلاة علی محمد و آله. فان من احب الله تعالی احب رسوله محمد الصمطفی (ص) و من احب الرسول احب العرب.
انجام:   و کان ابن عباد یقول، اذا سمع قول ابن اکثم للمأمون و قد سأله عن شیئ لا و ایده‌الله امیرالمؤمنین هذه المواد احسن من و اوات الاصداع فی حدود المراد الملاح.
منابع دیگر:   حاجی خلیفه، 980/2 «سر الادب فی ... »؛ اعلام، 406/1؛ سرکیس، معجم، 1/ 658 «سرالادب»؛ مرعشی، 133/1«فقه اللغه».
2067،   نسخ خوش، محمد مهدی، شعبان 1240؟. آغاز و انجام برابر نمونه. انجامۀ نویسنده: آخر الکتاب بحمدلله و حسن توفیقه بخط اقل العباد محمد مهدی فی شهر شعبان المعظم 1240؟. سپس «الفرق بین الریا و العجب» به همان خامه (ص 214-215). در پایان منظومۀ عربی (ص 216-258)؛ و چند نسخۀ پزشکی (ص 259).
وقفنامۀ نسخه بر گروه شیخیان کرمان نوشتۀ 3 ع 2/ 1289ق به تولیت محمدخان، با نشان مهر بیضی «ماه جبین» (ص 1) و نشان مهر بیضی «وقف کتابخانۀ مرحوم ... حاج عبدالرضا خان ابراهیمی اعلا الله مقامه» (ص 1 و 258).
214 ص، 16 س، 5/ 8×16/5، 21×30 سم‍ ، فتو.     شمث‍ 252292

2029، نسخ خوش، محمدعلی الملقب به لاله بن علی اکبر الشهیر به ده‌زیاری، 1246ق. آغاز و انجام برابر، انجامۀ نویسنده: آخر الکتاب بحمدلله و حسن توفیقه بخط اقل العباد محمدعلی الملقب به لاله بن علی اکبر الشهیر بن زیاری. سمط تحریر یافت. سپس «حاصل کتاب درة الغواص» حریری بصری (ص 200-205).
با تملک و نشان مهر چهارگوش درشت «لا اله الا الله الملک الحق المبین، عبده کریم» [کرمانی قاجار] (ص 1) و یادداشت‌های تاریخی (همانجا).
نویسندۀ نسخه کاتب بوده از آن میان «عوالم العلوم» بحرانی را نیز نوشته است.
199 ص، 15 س، 10/2×20/5، 30×21 سم‍ ، فتو.     شمث‍ 252254

خرید فایل اسکن