عجایب المخلوقات و غرایب الموجودات

عجایب المخلوقات و غرایب الموجودات مشاهده نسخه

در حال حاضر تنها صفحات ابتدا و انتهای نسخه قابل نمایش است.

متن از ابوعبدالله زکریا قزوینی بن محمد بن محمود کمونی (د 682ق/1283م). در 2 «مقاله»، هر یک در چند «فصل» به سال 674ق/1275م، ساخته است. پیشگفتار چاپ از دکتر جمال‌الدین الرمادی.
به گفتۀ استوری این کتاب 5 بار به فارسی ترجمه شده است (نسخه‌ها 3974/6؛ فهرستواره 234/1-235).
نسخۀ در دست ترجمه‌ای ست ناشناخته از مترجمی از سدۀ 8ق و پیش از آن. پس از نام نگارندۀ متن آمده: برای مجلس عالی خداوند صاحب عادل مؤید منصور عزالدین مخزن الاسلام ملک الصدور و سیدالاکبر [جای نام سفید مانده]... و نام عجایب المخلوقات و غرایب الموجودات نهاد، نسخه کم و بیش برابر است با چاپ تهران، نصرالله سبوحی.
مشتمل بر 4 «مقدمه» سپس 2 «مقاله»:
مقالت یکم در علویات، در مقدمه و 13 «نظر»: 1. فلک قمر، در چهار فصل... ، 5. در فلک مریخ، دو فصل ... ، 10. در ارواح سماوی، 2 فصل ... ، 13. در صول سال. مقالت دوم در سفلیات، در 5 «نظر»: 1. در دو فصل (1. حقیقت عناصر، 2. کون و فساد)، 2. در کرۀ آتش، در 2 فصل، 3. کرۀ هوا، 6. فصل، 4. کرۀ آب در 4 قول، 5. در کرۀ زمین، در 11 فصل: 1. حقیقت ارض، 5. اقالیم سبعه، 10. چشمه‌های آب و عجایب آن، به ترتیب حروف ابجد، 11. در آثار و عجایب آن، به ترتیب حروف معجم [گزیده از پیشگفتار].
آغاز:   العظمة لک و الکبریاء لجلائک، اللهم یا قائم الذات و مفیض الخیرات ... اما بعد، همی گوید اصغر العباد زکریا بن محمد بن... چون بحکم الهی مفارقت اهل وطن اتفاق افتاد، مجاست کتب اختیار کردم.
منابع دیگر:   نسخه‌ها، 434/1: بخش طبیعی، همانجا، 3974/6-3977: بخش جغرافیا؛ فهرستواره، 234/1-236: بخش جغرافیا؛ پیشگفتار چاپ متن از دکتر جمال‌الدین الرمادی
(2)2138،   نستعلیق کهن، سدۀ 9ق (گ 66 پ - 198 ر)، آغاز برابر، انجام افتاده: از جای دیگر نحل بیاید تا عسل ایشان بخورد. با املای کهن: «ک» بجای گ؛ «ج» بجای چ، «ذ» بجای د. رکاب در زیر رویه‌ها. شمث‍ 252363
1522،   نستعلیق خوش، بی‌تاریخ، سدۀ 11ق. با تصویرهایی بسیار ازانسان و جانور و گیاه و ریشه و دانه‌ها، سربندهای سرخ، جدولبندی 5 راه و 3 راه. و آغاز می‌شود با فهرستی که چندان با متن نسخه برابری نمی‌کند. همین فهرست نیز آغاز و انجامش افتاده. این فهرست با سربندهای «نظر، قسم، فصل، وصل...» است. گرچه این فهرست به ویژه در عنوان‌ها با متن برابری نمی‌کند (هر چند پی رفت مطالب تقریباً یکی ست).
برای نشانی: نظر دوم در نبات (همین سربند، در متن النوع الثانی فی النبات است، ص 203) و آن دو قسم است. قسم اول در اشجار و آن مشتمل است بر دو فصل: 1. قول کلی در عجایب اشجار، 2. در خواص اشجار مرتب به حروف. قسم دوم در گیاه‌ها، مشتمل بر دو فصل: 1. قول کلی در عجایب نبات، 2. در خاصیت هر گیاهی، مرتب به حروف. نظر سوم در حیوانات، مشتمل بر هشت نوع. اول انسان مشتمل بر هشت نظر...
نسخۀ در دست، آغاز افتاده، نخستین سربند «مقدمه سیوم در معنی غریب» (نک‍ : عجایب المخلوقات و غرایب الموجودات، زکریا قزوینی، ترجمه‌ای که برای عادلشاه (941-695) انجام گرفته که نیز دارای 4 «مقدمه» است، فهرستواره 234/1). افزون بر آنچه در عجایب و غرایب بایستی باشد. و در اینجا با تصویرهای ارزنده آورده شده، این بخش‌ها نیز در متن دیده می‌شود که از نظر جابجایی با چاپ تهران سبوحی جدایی‌ها دارد. مثلاً: الباب الثامن عشر فی اعداد الوفق (ص 403)، الباب التاسع عشر فی الطلسمات (ص 409)، فصل فی لطایف الخیل (ص 418).
نام کتاب در ص ع. به خامۀ تازه‌تر آمده، «تحفة الغرایب لللاادری» (نک‍ : نسخه‌ها 403/1 «تحفة الغرایب» محمد حسین استرآبادی، که نبایستی این باشد.
انجام: ابوریحان گوید من شنیدم که در عهد کیانیان روباه طیاری بودی و آن مبارک شمردندی، و این کتاب را به لفظ مبارک ختم کردم. والله اعلم و احکم بالصواب...
555 ص، 18 س، 12/5×23، 21×30 سم‍ ، فتو.     شمث‍ 251727

 

خرید فایل اسکن

اشتراک گذاری:

مشخصات

ورود به سایت

مرا به خاطر بسپار.

کاربر جدید هستید؟ ثبت نام در تارنما

کلمه عبور خود را فراموش کرده اید؟ بازیابی رمز عبور

کد تایید به شماره همراه شما ارسال گردید

ارسال مجدد کد

زمان با قیمانده تا فعال شدن ارسال مجدد کد.:

ثبت نام

عضویت در خبرنامه.

قبلا در تارنما ثبت نام کرده اید؟ وارد شوید

کد تایید را وارد نمایید

ارسال مجدد کد

زمان با قیمانده تا فعال شدن ارسال مجدد کد.: