ریاض الاکبر

افزودن به علاقه‌مندی‌ها

از جابر بن حیان کوفی، صوفی خراسانی تبار (سدۀ 8/2م). در دیباچه از چند کتاب خود نام می‌برد که هر یک بخشی از دانش کیمیا را دربرگرفته و هر یک به دیگری وابسته است، جز این کتاب که «ریاض الاکبر» نامیده خود قایم به خود است.
کیمیا است با سربندهای «باب» بی‌شماره: باب تصعید الاجساد، باب تصعید الرصاص، تصعید الفضة، عقد الزیبق، تصعید اجساد الحیة، تکلیس الاجساد، تکلیس الفضة.... و برخی باب‌ها با شماره: الباب السابع عشر ذکر المیاه التی فی المرتبة الثالثة... الباب العشرون فی تمامات الابواب.
و در پایانه از اینکه این کتاب و 112 کتاب دیگر خود را به نااهلان منع می‌کند.
آغاز:   الحمدلله شکراً لنعمه، و لا اله الا الله اجلالاً لعظمته. و بعد فانی قد ذکرت فی کثیر من کتبی احوال الصنعة التی تدعی الکیمیاء و صنّفت ما جعلته و صلة و معونة... کتابی هذا الذی سمیته کتاب الریاض الکبیر...
انجام:   و علیک عهدالله و میثاقه ان اعطیت کتابی هذا لاحد من السفهاء او شیئا من کتبی هذه المائة و اثنی عشر فانها مما یضن به علی من لیس من اهلی. تمت.
منابع دیگر:   ذریعه، 314/11 «الریاض الاصغر» از همو، 315 «الریاض الاکبر»؛ اعلام، 410/1؛ بغدادی، هدیه، 249/1: که این کتاب را ندارد.
(22)1786،   نسخ خوش، بی‌نام، جمعه غرۀ ع 1263/1ق (ص 437-511)، آغاز و انجام برابر.
با یادداشت‌های کیمیایی در کناره‌ها با نشانه‌های «کریم» و «محمد کریم» که به خامۀ حاج محمد کریم خان قاجار است.     شمث‍ 252011

خرید فایل اسکن