در حال حاضر تنها صفحات ابتدا و انتهای نسخه قابل نمایش است.
از ابوالقاسم عبدالله بن علی بن محمد المورخ، به نام «سلطان المشارق و المغارب... رشیدالحق والدوله والدین عمادالاسلام والمسلمین... لازالت الایام متجملة بوزارته... به رسم خزانۀ حضرتش معنون... و نام آن رسالة الرشیدیة فی مسایل العد[دیه]نهاد. و آن مرتب است بر 1 «مقدمه» و 5 «مقاله» و 1 «خاتمه»: مقدمه در یک باب: باب در ماهیت حد و علم حساب و موضوع و اقسام و خواص آن. مقالت اول در کیفیت سیاقت ضرب حساب، و آن هشت باب است. باب 1. در معرفت ضوابط اعداد و مراتب و منازل و عقود آن، 2. تعریف سیاقت ضرب و کمیت و کیفیت اقسام وی، 3. در کیفیت معرفت ضرب اعداد مفرده، 4. در کیفیت سیاقت ضرب اعداد مرکب، 5. در ایراد طرق اختصار مشهوره، 6. کیفیت سیاقت ضرب به طریق نسبت، چند فصل، 7. کیفیت سیاقت ضرب به طریق قسمت، چند فصل، 8. معرفت موازین ضرب، مقالت دوم در معرفت سیاق ضرب کسور و مخارج و کیفیت اقسام آن سی‌ونه است، در باب‌هایی. باب 1. در معرفت مقدمات و اقسام اصول ضروب... ، 10. در کیفیت سیاقت ضروب درج و اجرای آن...، 20. در معرفت سیاقت قسمت درج و دقایق و اجرای آن... ، 39. که واپسین باب از این مقالت است. در تحصیل جذر درج و اجرای آن. مقالت سوم در معاملات است که سربند ندارد. و آغاز می‌کند با اندازه‌ها «در بیوعات عراق که مشتمل بر مثقال، دینار، دانک، طسوج، جو، حبه، ارزه... سپس باب 2. در معرفت اصول بیوعات و قوانین مقادیر اربعۀ متناسبه... 5. در معرفت کمیت رفع عیارات... ، 10. در کیفیت معرفت قسمت ترکات (ارث)، ... 15. در معرفت استخراج و کیفیت استدراک اعداد مضمرات، 16. خطاین، که واپسین باب از مقالت سوم است. مقالت چهارم در استدراک انواع مساحات، در 13 «باب». باب 1. در حد مساحت و اقسام آن و معرفت آلات مساحت، 2. در معرفت قدمات و آنج از آن مترکب شود، 3. در کیفیت معرفت مساحات انواع مثلثات و تکسر آن، چند فصل، 4. در معرفت مساحات انواع مربعات، 5. در مساحت ذی‌الاضلاع الکثیرة. که نسخه افتادگی می‌یابد، و آغاز می‌شود به جدول‌هایی در اختربینی که بایستی کتابی جدا باشد. تا به اینجا از نسخۀ دیگر آن نشانی بدست نیامد. آغاز: حمد و سپاس [..] واحدی را کی از وحدت و همی و کثرت [..] ست و اضداد و امثال... اما بعد، بر خواطر ارباب بصیرت پوشیده نماند که چون باری تعالی... این عالم مختلف و متکثر آفریده است... پس از جهت مناجح و نظم مصالح علم حساب و تحلیل و ترکیب اعداد پیدا کرد. منابع دیگر: فهرستواره، 2692/4. 1439، نسخ کهن خوش، بی‌نام نویسنده، سدۀ 8ق؟، املای واژه‌ها به روش دیرین (چ = ج، گ = ک، آنچه = آنج، که = کی ...)، در میانه و انجام افتادگی دارد، برخی برگها جابجا شیرازه‌بندی شده، بایستی دو کتاب باشد: رشیدیه (ص 1-146)، اختیارات ناشناخته (ص 147-214)، شمارۀ 1 جدولبندی دو راه، شمارۀ 2 در پنج خانه عرضی و نه خانۀ درازا. 214 ص، شمارۀ یکم 23 س، دوم چلیپا، 15×23، 21×30 سم ،فتو.شمث 251644
خرید فایل اسکن
کاربر جدید هستید؟ ثبت نام در تارنما
کلمه عبور خود را فراموش کرده اید؟ بازیابی رمز عبور
کد تایید به شماره همراه شما ارسال گردید
ارسال مجدد کد
زمان با قیمانده تا فعال شدن ارسال مجدد کد.:
قبلا در تارنما ثبت نام کرده اید؟ وارد شوید
فشردن دکمه ثبت نام به معنی پذیرفتن کلیه قوانین و مقررات تارنما می باشد
کد تایید را وارد نمایید