الحدائق الناظرة فی احکام العترة الطاهرة

افزودن به علاقه‌مندی‌ها

از شیخ یوسف بن احمد بن ابراهیم بحرانی درازی (1107- 1186ق). فقهی ست استدلالی در چند مجلد، که شش مجلد آن در بخش‌های زیر به انجام رسیده است: طهارت، صلات، زکات، حج، تجارت و نکاح. پیش از آغاز به مباحث فقهی 12 «مقدمه» در مبانی احکام که واپسین آنها در فرق میان اخباری و اصلی می‌باشد نگاشته است، که این بخش مورد نقد و بررسی دیگران قرار گرفته است. 
بخش‌هایی از آن چاپ شده است. 
در پایان کتاب حج تاریخ 3 ج 2/ 1178ق آمده است. 
در پایان مجلد یکم (طهارت) تاریخ انجام 26 ج 2/ 1179ق. آمده است و در پایان مجلد چهارم (صلات) تاریخ انجام 26 ع 1181/1ق، و برای دیگر بخش‌هایش (نک‍ : زیر). 
آغاز (طهارت):   الحمدلله الذی هدانا بواضح الدلیل الی سبیل معادن العلم و التأویل ... اما بعد، فیقول الفقیر... یوسف بن احمد بن ابراهیم... و قد سمیته کتاب الحدایق الناظرة فی... 
منابع دیگر:   ذریعه، 6/ 289 «الحدائق...»؛ اعلام، 2680/3؛ طبقات، 12/ 828-831؛ یوسف الدرزای؛ مشار، عربی، 305 «الحدائق...». 
1482،   نسخ خوب ثلث‌‌آمیز، ابوالحسن اصفهانی «من جملة الطالبین العلوم النبویة فی ارض کربلا»، 14 ذیقعده، 1204ق. مجلد 1، آغاز: بسمله. حمدله. کتاب الطهارة و فیه ابواب اربعة (الاولی) فی المیاه و ینقسم الماء الی مطلق و مظاف و الاول منهما الی جارو راکد. انجام: و الفوز بسعادة الاختنام و هو المجلد الثانی من کتاب الحدائق الناظرة... و یتوه الثالث... و قد وقع الفراغ من تحریره فی الارض المقدسة... ارض کربلا ... فی یوم السادس و العشرین من شهر جمادی‌الثانیة من السنة التاسعة و السبعین بعد المائة و الالف... با نشان مهر «وقف کتابخانۀ مرحوم آقای حاج عبدالرضا خان ابراهیمی اعلی‌الله مقامه» (ص 1). 
535 ص، 31 س، 16×27، 21/5×33 سم‍ ، فتو.     شمث‍ 251687
2126،   نسخ ثلث‌آمیز، محمدتقی، بن محمد حسین، 18 ذیحجۀ 1125ق (ص 339)، مجلد: زکاة، خمس، صیام و حج، با تاریخ نگارش 23 ج 2/ 1278ق. در پایان، آغاز: حمدله. صلاة. کتاب الزکاة و هی فی اللغة تطلق علی معنین الطهارة و الزیادة و النمو. انجام: وسیلة لنیل کل مسئول و مأمول و کان الفوز باتمامه... فی الیوم الثالث و العشرین من شهر جمادی الاخیر من السنة الثامنة و السبعین بعد المائة و الالف... الفقیر الی ربه الکریم یوسف بن احمد بن ابراهیم. حامداً مصلیاً... انجامۀ نویسنده: نقله اقل العباد ابن محمدحسین محمدتقی فی شهر ذیحجةالحرام فی یوم الثامن عشر منه (ص 339) (1126ق) و ... السادسة و العشرین بعد المائة و الالف من الهجرة. (پایان مجلد). 
با نشان مهرگرد درشت تاج‌دار «هو الواقف وقف کتابخانۀ مرحوم آقای حاج محمدخان اعلی‌الله مقامه» (ص 1، 165، 283، 342). با حاشیه‌هایی با نشان «منه رح». 
765 ص، 31 س، 13×5/21، 21×30 سم‍ ، فتو.     شمث‍ 252351
2047،   نسح تحریری، بی‌نام، شعبان 1242ق، مجلد 7. بخش‌های: تجارت، بیع، دین، رهن، شفعه. آغاز: حمدله. صلاة. کتاب التجارة و فیه مقدمات و فصول. المقدمة الاولی. اعلم انه قد استفاضت الاخبار بحث علی... انجام: والحمدلله... لاتمامه... علی ید مولفه تراب اقدام. العلماء... یوسف بن احمد بن ابراهیمی البحرانی... و کان ذلک فی الارض المقدسة کربلا المعلی، علی مشرفها السلام... و قد وافق الفراغ من نقله الی السواد فی شهر الله المعظم شعبان... 1242. نمایۀ مطالب و یادداشتهایی در ص. ع وقفنامه از حسین بن جعفر علی با نشان مهر بیضی او (ص 2). با نشان مهر بیضی «وقف کتابخانۀ مرحوم... غلام‌رضا خان ابراهیمی...» (ص 1- 480)، شمار و اندازۀ سطرها برابر ش 2048.     شمث‍ 252272
2048،   همان نسخ و همان نویسنده که پس از پایان مجلد 7 (1242ق) بدان پرداخته است. مجلد 8، بخش‌های: ضمان، صلح، شرکت، مضاربه، مزارعه و مساقات، ودیعه، عاریت، اجاره، وکالت، وقوف، صدقات، سبق و رمایه، وصایه را دارد. آغاز: حمدله. صلاة. کتاب الضمان. اعلم ان الضمان عند الفقها لفظ مشترک یطلق علی... انجام: و میراثها المعبّر عنه بغیر ذلک و الاشکال. بحمدالله الملک المتعال و لنقطع الکلام حامدین الملک العلام، التی لاتحصیها الاقلام، ثم الصلوة علی خیر الانام محمد(ص) ما اضاء بدور و ... الظلام. 
وقفنامۀ کوتاه با نشان مهر بیضی کوچک (ص 996)، با نشان مهر بیضی «وقف کتابخانۀ مرحوم آقای حاج عبدالرضا خان ابراهیمی اعلی‌الله مقامه» (همانجا). 
ص 481-996، 32 س، 13×22، 21×30 سم‍ ، فتو.     شمث‍ 252273
2049،   نسخ تحریری، بی‌نام و بی‌تاریخ، پیرامون 1242ق. کتاب نکاح و کتاب طلاق. آغاز: حمدله. صلاة. کتاب النکاح و فیه مقدمات و فصول. المقدمة الاولی فی بذل النکاح واصله. روی الصدوق فی. انجام (کتاب طلاق): و قد ورد فی الاخبار انه مع اختلافهم فی الحکم یوخذ بخلاف ما الیه قضاتهم و احکامهم. 
وقفنامۀ کوتاه بر مردم کرمان، با نشان مهر بیضی کوچک (ص 2، 701)، و نشان مهر گرد درشت تاجدار «هو الواقف وقف کتابخانۀ مرحوم آقای حاج محمد خان اعلی الله مقامه» (ص 2- 70). با یادداشت «کلا این کتاب سی و پنج هزار بیت است» (همانجا). 
702 ص، 32 س، 13×22/5، 21×30 سم‍ ، فتو.     شمث‍ 252274
2050،   نسخ پخته، محمدامین بن ولی‌محمد، آدینۀ سلخ صفر در شهر غری (نجف، 1259ق). مجلد 4 واپسین بخش کتاب صلات. تاریخ به پایان رسیدن این بخش 26 ع 1/1181ق آمده است. آغاز افتاده: الباب الثالث فی بقیة الصلوة و فیه فصول. الاول فی صلاة الجمعة و فیه مقدمة. انجام: بعفوک و احسانک و عاملنا بجودک و رضوانک. هذا آخر الکلام فی المجلد و هو المجلد الرابع من کتاب حدایق الناظرة... و هو آخر کتاب الصلوة و یتلوه انشاءالله تعالی المجلد الخامس فی کتاب الزکاة و الصوم... بیمنه... یوسف بن احمد بن ابراهیم فی ارض‌المقدسة کربلا... بتاریخ یوم‌السادس والعشرین شهر ربیع‌المولود من سنة [1181ق.]انجامۀ نویسندۀ نسخه: تم... فی الیوم الجمعه من سلخ شهر صفرالمظفر فی البلدی الغری من شهور [1259ق] فی ید محمدامین بن ولی محمد بن محمد 1259. افتادگی‌ها در کناره‌ها آورده شده است. 
با نشان مهرگرد تاج‌دار «هو الواقف وقف کتابخانۀ مرحوم آقای حاج محمدخان اعلی‌الله مقامه» (ص 1، 492). با بیت: بر باد داد عشق همه خوان و مان ما ـ یا رب چو ما به باد رود خانمان عشق (ص 492)
492 ص، 29 س، 12×21/5، 21×30 سم‍ ، فتو.     شمث‍ 252275
2046،   نسخ خوش، ابن محمد حسین کرمانی، مشهور به کاتب، 20 ذیحجۀ 1299ق. مجلد 7. مکاسب، دین، رهن، حجر، شفعه. آغاز: حمدله. صلاة ]سربند سفید مانده[ و فیه مقدمات و فصول [سربند سفید] اعلم انه قد استفاضت الاخبار بحث علی طلب الرزق و المکتسب الحلال... انجام: و قد تقدم تحقیق الکلام فی ذلک و بیان قوة العقول الاول. الی هنا آخر الکلام فی هذه المجلد السابع من کتاب الحدایق الناظرة فی احکام العترة و نتلوه انشاءالله الکلام فی المجلد الثامن فی کتاب الضمان. تمت. انجامۀ نویسنده: و قد وقع الفراغ من استنساخه العبد الاثیم الحقیر الجانی و الوحیم الاسیر الفانی ابن محمدحسین الکرمانی الشهیر بکاتب فی عشرین ذیحجة... 
بیشتر سربندها برای سرخی‌نویسی نانویس مانده است. با نشان مهر گرد درشت «وقف مدرسۀ ابراهیمیه دارالامان کرمان» (ص 2، 3). 
499 ص، 32 س، 5/11×23/5، 21×30 سم‍ ، فتو.     شمث‍ 252271
2125،   تحریری پخته، بی‌نام و بی‌تاریخ، سدۀ 13ق. مجلد یکم، طهارت، که با 12 «مقدمه» آغاز می‌‌شود، و در پایان تاریخ نگارش 26 ج 2/1179 آمده است. آغاز برابر نمونه، انجام: و الفوز بسعادة الاختتام و هو المجلد الثانی [چنین] من کتاب الحدایق الناظرة و یتلوه انشاءالله المجلد الثالث [چنین] کتاب الصلاة و قد وقع الفراغ من تحریره فی الارض المقدسة... ارض کربلا... الیوم السادس و العشرین من شهر جمیدی الثانیة من السنة التاسعة و السبعین بعد المأتین [چنین] و الالف... و کتب المؤلف بیمناه الداثرة... یوسف بن احمد بن ابراهیم البحرانی... انجامۀ نویسنده: و قد کمل هذه الاسطر القلیلة المفتقر... خلف بن المرحوم الشیخ حسن... 
وقفنامه به امضا و نشان مهر بیضی «حسین بن جعفر الحرودی برای اهل علم از مردم کرمان» (ص 2، 903). یادداشت‌هایی از محمد بن کریم [کرمانی] (ص 115، 865)، پراکنده‌هایی در ص 1. 
904 ص، 32 س، 13/5×22/25، 21×30 سم‍ ، فتو.     شمث‍ 252350
2051،   نسخ خوش، بی‌نام و بی‌تاریخ، نیمۀ سدۀ 13 ق. مجلد 3، کتاب صلاة. آغاز حمدله. صلاة. کتاب الصلوة و فیه ابواب. الاول فی المقدمات. الاولی فی فضل الصلوة الیومیة و انها افضل الاعمال الدینیة. انجام: و وسع رزقی، نسئل الله تعالی ان یذهب عنا وسوسة الصدور. الی هنا انتهی الکلام فی المجلد الثالث و یتلوه المجلد الرابع فی صلاة الجمعة. م.م. 
بسیاری از سربندها برای سرخی‌نویسی نانویس مانده. با نشان مهر گرد تاج‌دار «هو الواقف وقف کتابخانۀ مرحوم آقای حاج محمدخان اعلی الله مقامه» (ص 327). 
557 ص، 30 س، 12×21، 21×30 سم‍ ، فتو.     شمث‍ 252276
1494،   نسخ تحریری پخته، بی‌نام، بی‌تاریخ، مجلد حج. آغاز: حمدله. صلاة. کتاب و هو یطلق فی اللغة علی معان کما یستفاد من القاموس... انجام: و کان الفوز باتمامه... فی المشهد الحسینی من ارض کربلا المعلی... بالیوم الثالث من شهر جمادی‌الآخر من السنة الثامنة و السبعین بعد المائة و الالف من الهجره. (1178ق)...، با نشان مهر دایره‌ای تاج‌دار «هو الواقف وقف کتابخانۀ آقای مرحوم حاج محمدخان اعلی الله مقامه...» (ص 596)، تملک با نشان مهر ناخوانا (همانجا). 
596 ص، 33 س، 5/13×5/23، 22×33 سم‍ ، فتو.     شمث‍ 251699
1495،   نسخ تحریری پخته، بی‌نام، بی‌تاریخ، مجلد زکات و صوم. آغاز: حمدله... کتاب الزکوة و هی لغة تطلق علی معنین الطهارة و الزیادة و النمو. انجام: هذا آخر الکلام فی الجزء الرابع من کتاب الحدائق الناظر فی... و یتلوه کتاب الحج و قد وقع الفراغ... یوم الثلاث عشر بشهر جمادی‌الثانیه من السنة السابعة و السبعین بعد المائة و الالف (1177ق) من الهجرة... فی ارض المقدسة کربلا... یوسف بن احمد بن ابراهیم البحرانی... با همان نشان مهر دایره‌ای تاج‌دار «هو الواقف...» (بالا) (ص 378). وقفنامه به تولیت خود و سپس فرزندان خود با نشان مهر بیضی کوچک ناخوانا شاید «یا امام حسین» (ص 2). 
387 ص، 13/5×23/5، 22×33 سم‍ ، فتو.     شمث‍ 251700
1497،   نسخ تحریری پخته، بی‌نام، بی‌تاریخ، مجلد 4، صلات. آغاز: حمدله و صلی‌الله... کتاب الصلوة و فیه ابواب. الباب الاول فی المقدمات. المقدمة الاولی فی فضل الصلواة. انجام: و المعنی اللغوی. هذا آخر الکلام فی هذه المجلد و هو المجلد الرابع من کتاب الحدایق و هو آخر کتاب الصلوة و یتلوه المجلد الخامس من کتاب الزکوة و الصوم... وقفنامه با نشان مهر بیضی ناخوانا، وقف بر مردم کرمان (ص 1168)، با نشان مهر «وقف کتابخانۀ مرحوم آقای حاج عبدالرضا خان ابراهیمی اعلی‌الله مقامه» (ص 543)، با یادداشت اینکه مجلد در دست دربرگیرندۀ شصت و چهار هزار مگر سیصد بیت است (ص 1). 
1168 ص، 33 س، 13×24، 21/5×32/5 سم‍ ، فتو.     شمث‍ 251702
2217،   نسخ خوش، بی‌نام و بی‌تاریخ. کتاب تجارت، آغاز: بسمله... فی البیع و ارکانه ثلاثة: الصیغة و المتعاقدان و العوضات و البحث عن ذلک یقتضی بسطه فی مقامات. انجام: بحقایق احکامه و اولیائه القائمون بمعالم حلاله و حرامه (ص). حمدله. سربندها نانویس مانده. رکاب زیر رویه‌های دست راست. با نشان مهر گرد درشت تاج‌دار «هو الواقف وقف کتابخانۀ... حاج محمد خان...» (ص 532). 
532 ص، 10×17/5، 21×30 سم‍ ، فتو.     شمث‍ 252442

خرید فایل اسکن