تنقیح المناظر لاولی الابصار و البصائر

افزودن به علاقه‌مندی‌ها

از کمال‌الدین ابوالحسن فارسی. گزارش «المناظر و المریا»ی ابوعلی محمد بن حسین بن حسن بن سهل بن هیثم بصری (د 430ق) است، که به دستور استادش قطب‌الدین شیرازی (د 710ق) انجام داده و بر متن که در هفت «مقاله» بوده، دنباله و «خاتمه» در قوس و قزح افزوده و در 718ق به انجام رسانده است. این فارسی «حاشیه»ای بر «تذکرۀ نصیریة» خواجۀ طوسی نیز دارد (ذریعه 6/38). 
اصل کتاب «المناظر» اقلیدوس صوری است. که خواجه نصیرالدین آن را تحریر کرده است (ذریعه 3/393). 
مقالۀ 1. فی کیفیة الابصار، 2. فی تفصیل المعانی التی یدرکها البصر، 3. اغلاط البصر (خطا می‌دید)، 4. کیفیة ادراک البصر، 5. فی مواضع الخیالات، 6. اغلاط البصر فیما یدرکه بالانعکاس و عللها، 7. کیفیة ادراک البصر بالانعطاف من وراء الاجسام. خاتمة فی مباحث من الانعطاف، ذیل فی اسباب القوس و الهالة، اللواحق فی تلخیص ثلاث مقالات لابن الهیثم. 
آغاز:   الحمدلله نورالانوار و مظهر عجایب الاسرار و واهب السمع والابصار... و بعد، فقیر خاف علی من تنور عقله... 
منابع دیگر:   ذریعه، 3/393 «تحریر المناظر»، همانجا، 4/467 «تنقیح المناظر»؛ اعلام، 1/591: حسن الفارسی؛ حاجی خلیفه، 1/500 مرعشی، 10/166 به تفصیل. 
1683،   نسخ خوش، بی‌نام، شنبه 22 شعبان 1100ق. برای کتابخانۀ رستم‌خان. آغاز برابر، انجام: و شیعته الابرار و المسلمین تسلیماً کثیراً کثیراً، م. م. م. م. به رسم کتابخانۀ سلالة الخواتین العظام و برهان الحکما الکرام... و معینا بالتوجهات الشاهیة... افتخار الحاج الحرمین الشریفین... رستم خان دامت دولته و حشمته. قد فرغ من تحریر هذا النسخة... با یادداشت «حاشیه‌ای از مرحوم آقای بزرگ آقا در ص 23 وجود دارد» (ص 1). با رسم‌های دقیق از انعکاس نور. 
527 ص، 27 س، 5/12×23، 21×30 سم‍ ، فتو.     شمث‍ 251908

خرید فایل اسکن