وبا و طاعون

افزودن به علاقه‌مندی‌ها

از ناشناسی که بایستی با نگارندۀ «مجمع الطبین» (نک‍ : هف‍‌ ) یکی باشد. در آن آمده: مؤلف گوید، در زمان ما، در سال 1236ق، امراض خبیثه و ردیه روی نمود، در تبریز و در سایر بلاد قریبه به آنجا وبای شدید عارض گشت... و در 1246ق وبای عظیم حادث شد... تا اینکه در سال پس از آن که تاریخ کتاب است، طاعون از آنکه بود بسیار شدیدتر گشت (فقر 2). 
گفتاری است پزشکی پر از گزارش‌ها و آمار ارزشمند و احوال روز و فرهنگ عامه آن روزه. 
در 15 «فقره» و سربندهای «بدانکه». 1. تعریف وبا و طاعون، 2. سببهای وبا و طاعون، 3. کیفیت عفونت پذیرفتن هوا، 4. علامت‌های هوا که وبائیت داشته باشد (در اینجا گزارش دقیق‌تری از وبا و طاعون 1246ق تبریز داده، از آن میان «مرگ روزانۀ 200-300 تن بل افزون»)، 5. دلیل کثرت شهب (شهابهای شبانه) و امثال آن در ایام وبا و طاعون، 6. کیفیت سیر این دو بیماری در سرزمینها (در اینجا از خط سیری از هند ـ ایران ـ بغداد ـ مکه ـ مدینه ـ استانبول ـ لندن ـ پطرزبورگ نشان می‌دهد)، 7. در سایر احوالات این دو مرض، 8. وجوب احتراز از هوای وبایی، 9. کیفیت محافظت مزاج در صورتی که فرار ممکن نباشد، 10. تدابیری که در حفظ مزاج ضروری است، 11. در تقویت قلب و اصلاح هوا، 12. جلامات ناخوش وبا، 13. علامات طاعون، 14. علاج اقسام وبا، 15. علاج طاعون (نک‍ : امراض اطفال، در همین فهرست). 
آغاز:   در بیان وبا و طاعون. به سیاق ایران. سیاق علاج این دو مرض را از قول فرنگیان، در رسالۀ علیحده مذکور خواهم کرد، انشاءالله. و این کتاب گنجایش تفصیل آن نیست، و در این این باب چند فقره است. فقرۀ اول. 
انجام:   بجوشانند، تقویت قلب و سایر اعضای رئیسه می‌کند. 

خرید فایل اسکن