عشرۀ كامله؛ ملكات انسانی

افزودن به علاقه‌مندی‌ها

از محمد بن محمود دهدار فانی (د 1016ق). اخلاقی ست عرفانی، در 10 «فقره» كه به نام عبدالرحیم خانخانان (964-1032ق) نگاشته است و خود بدان نام صریحی نداده است. در دیباچه می‌گوید: به موجب «تلك عشرة كاملة» ده فقره از اخبار و آثار مذكور می‌سازد، كه مشتمل است بر اصل صفات كمال انسانی. فقرۀ 1. انسان به ما هو انسان نسخۀ وجود امكانی است، در لزوم تخلق به اخلاق خداوند، 2. پرده‌گشایان جمال دانش را در تعریف علم اقوال است، 3. چون بر صحیفۀ انتقاش تصور مشابهت خاطر دانا شد. در لزوم صحبت با عالمان، 4. هر چه حق تعالی در عالم ملك و ملكوت خلق كرده، نسخۀ آن در مجموعۀ انسانی ثبت نموده، 5. بباید دانست كه سلوك بر دو قسم است: ارباب حقایق و ارباب معاملات، 6. چون ظاهر شد كه علم افضل فضایل است، 7. دربارۀ الشفقة علی خلق الله، 8. چون معلوم شد كه شفقت بر خلق الله از اصول اعمال و اخلاق است، 9. چون به ظهور پیوست كه شرف انسان به فضیلت علم و عمل است، 10. چون بعضی مرغبات مذكور شد، اشعار می‌دارد. ... در اینكه اتصاف به هر صفتی از صفات كمال، مظهریت نامی از نامهای خداست. 
آغاز:   حمد وسپاس مر خداوندی راست كه خواص بندگان خود، به نعمت توفیق برخوردار داشته... اما بعد، چنین گوید عدیم البضاعة... محمد بن محمود الملقب به دهدار... 
انجام:   و بذل مال او را تنگدلی حاصل نشود، بلكه گشادگی افزاید. تمت... 
منابع دیگر:   ذریعه 15/267 «العشرة الكاملة»، همانجا 22/218 «ملكات انسانی»؛ نسخه‌ها (2)2/1692 «ملكات انسانی؛ عشرۀ كامله» (7 نسخه)؛ آستان قدس 6/420 كه به نام «اخلاق» آمده است. 

خرید فایل اسکن