زبدةالحکمه

افزودن به علاقه‌مندی‌ها

از دکتر پولاک نمساوی، استاد دارالفنون و پزشک ویژۀ ناصرالدین شاه (1264-1313ق)، (نک‍ : تشریح، هف‍‌ ). تحریر شاگرد او، علینقی بن محمد اسماعیل ]دیباچه[ حکیم الممالک بعدی (د 1293ق). 
در 1 «مقدمه» و 2 «جمله» و «فصل»ها و «رکن»هایی: مقدمه در تعریف علاج. جملۀ یکم در تدابیر سته (حفظ صحت)، در 8 «فصل»: فصل در هوای مجاور، نور و ظلمت، 2. نوم و یقظه، 3. اکل و شرب، 4. حرکت و سکون، 5. حرکت و سکون نفسانی، 6. استفراغ و احتباس، 7. کیفیت الک ترِسیتِ (کاه ربا)، 8. در مغناطیس، جملۀ دوم در خواص و استعمال ادویه، در 6 «رکن»: رکن 1. طریق یافتن ادویه، 2. کیفیت و طریق تأثیر آنها، 3. ملاحظات در استعمال آنها، 5. طریق استعمال ادویه، 6. طریق انقسام ادویه و محل استعمال و خواص آنها. به نام اعتمادالدوله معتمدالسلطنه صدراعظم به سال 1272ق چاپ شده است. 
آغاز:   حمدله. صلاة. اما بعد، این رسالۀ وجیزه صورت تحریری است، از تقریرات استاد مکرم و حکیم معظم دکتر پولاک نمساوی معلم مدرسۀ دارالفنون و طبیب خاصۀ اعلیحضرت... ناصرالدین شاه... علینقی بن محمداسماعیل تلمیذ حکیم مشارالیه... مشتمل است بر یک مقدمه و دو جمله. اما مقدمه در تعریف علاج و انقسام او. جملۀ اولی. 
انجام:   افیون است، هرچند مدت که بگذرد نیکوتر می‌شود. 
منابع دیگر:   فهرستواره 5/3495، همانجا 4012 نمایه؛ نسخه‌ها 1/548 (3 نسخه)؛ مشار، فارسی 2/2755 که نشانی همان 1 چاپ را داده؛ استوری، پزشکی، 294؛ ذریعه 12/25 با لغزش چاپی در نام نگارنده، که نام او علیقلی آمده است؛ مشار، مؤلفین 2/178 برای کار دیگر پولاک، همانجا 4/602 برای دو کار چاپی حکیم الممالک؛ نجم‌آبادی، طبی 442 نمایۀ کتاب. 

خرید فایل اسکن