روض الجنان

افزودن به علاقه‌مندی‌ها

از ابوالحسن بن احمد شریف قاینی، از سدۀ 10ق. دانشمندی پرکار بوده، کارهایی از وی به فارسی و عربی بازمانده است، از آن میان: «ارکان الایمان» به فارسی (ذریعه 1/525) و «شرح الفرایض النصیریة» که در 25 محرم 962ق (ذریعه13/379) به انجام رسیده است، و هر دو را به نام شاه تهماسب (930-984ق) ساخته است. وی فرزند احمد قاینی (طبقات 10/16) و پدر حسین قاینی نگارندۀ «نوروزیه» (ذریعه 24/383) می‌باشد. نخست «فاتحه» است سپس 4 «حدیقه» و هر حدیقه در چند «روضه» و هر روضه در چند «منظر»: الحدیقة الاولی فی المباحث العامة، در 15 روضة: الروضة الاولی فی موضوعه. الروضة الثانیة فی کشف استاره، الثالثة فی تتمیم المبحث المتقدم. الرابعة فی مبادی الاجسام، الخامسة فی الابعاد الجسمانیة. السادسة فی اثبات التلازم بین المادة و الصورة. السابعة فی الصورة النوعیة. الثامنه فی الحرکة و حقیقتها، التاسعة فی المقولات التی یقع فیها الحرکة. العاشرة فی مسایل الحرکة: ... الخامسة عشر فی بقایا مباحث الحرکة. الحدیقة الثانیة فیما یتعلق بالاجرام العلویة، در چند «روضة»، الروضة الاولی فی نحو وجود العالم الجسمانی و تحدیده، الثانیة فی نبذ من احوال الجسم. الثالثة فی اَن الفلک فیه مبدء میل مستدیر. الرابعة فیما یتعلق بحرکة الفلک. الخامسة فی اَن الفلک نفس مجردة. السادسة فی اَن الفلک قوة منطبعة فی جرم هی صورته النوعیة بعینها. الحدیقة الرابعة (الثالثة) فی تفصیل شیئ مما یتعلق بالاجسام المنضودة. در 9 «روضة»: الروضة الاولی فی العنصریات مما وقع فی حشوالفلک. الروضة الثانیة فی اَن الاجسام الاربعة مختلفة الحقایق. الثالة فی سبب اختلاف حال اللاهوتیة بحسب الفصول و اختلاف الاقالیم. الرابعة فی الکون و الفساد. السادسة فی افعال و انفعالات منسوبة الی العناصر الاربع و الی الکیفیات الاربع، السابعة فیما یتکون عن العناصر الاربع. الثامنة فی المزاج. التاسعة فی المعادن. الحدیقة الرابعة فی کشف احوال ذوات الانفس، در 7 «روضة»: الروضة الاولی فی احوال النفس الانسانیة، الثانیة فی الحیوان و تفصیل اعضائه. الثالثة فی القوة الذائقه و الشامة و السامعة. الرابعة فی القوة البصریة. الخامسة فی القوی الباطنة. السادسة فی القوی المحرکة و اتمام القول فی القوی السابعة فی نبذ من المباحث المتعلقة بالنفس. 
آغاز:   بسمله. طوبی لحدیقة کلام ینظر ربیع افنانه بازهار محامد... و بعد، فانی اشد الناس فقراً الی رحمة... ابوالحسن بن احمد، اوتیا کتابهما بیمناهما... . 
انجام:   نفی الجسمیة عنها و فی الکل تأمل. هذا آخر ما رمناه من جمع القواعد الطبیعیة، حامدین لمفیض الخیر و الجود و مبدع سلسلة الوجود، مصلین علی خاتم الرسالة... . 
منابع دیگر:   اعلام 1/570؛ طبقات، 10/56 ابوالحسن... ، همانجا 11/145؛ ذریعة 11/274 «روض الجنان» و برای دیگر نگاشته‌هایش؛ ذریعه 1/102 «اثبات الواجب»، 439 «ارث» فارسی، همانجا «الارث» عربی، 525 «ارکان الایمان» فارسی، همانجا 3/376 «التحریر»، همانجا 11/12 «رسالة فی اثبات الواجب»، همانجا 13/379 «شرح الفرایض النصیریة» عربی، همانجا 13/380 «شرح الفرایض النصیریة» فارسی، همانجا 26 «الحسنی» که گزیدۀ همین «روض الجنان» است. 

خرید فایل اسکن