فرهنگ عربی به فارسی

افزودن به علاقه‌مندی‌ها

پیش از 874ق که تاریخ نسخه است. چنان می‌نماید که جز واژه‌نامه‌هایی است که برادرم در «فرهنگنامه‌های عربی به فارسی» (تهران، 1337 خ) نشان داده است. در ص. ع. یادداشتی است: «در للمولی المحقق المدقق مولانا احمدالدین البردعی (؟)».
نسخۀ در دست: بی‌دیباچه، نظم است و نثر، سربندهای «فصل» (فصل بی‌شماره) نیز دارد. واژه‌نامه است به ترتیب الفبایی از پایان واژه‌ها: نخست چند بیت به تغزل آورده سپس در پیوند به آن نثر آورده شده است. نخستین عنوان، «الالف» است و واژۀ «الله» (نک‍ : سرآغاز)، دومین عنوان، «الباء» است و واژۀ «کتاب». انبیا: پیغمبران، مفرد نبی، نامۀ کتاب/ نسخه آنچه از وی نویسند و نبشتن الکتاب (ص 11). «التاء» واژه «کاینات» عالم و کون، تَکّو، محدث و هم کاینات (ص 14)... «السین»: وَردْ: گل، صد برگ گل باشد مضاعف رَنْد آس/ یاسمن پیدا چو تاریخ و ترنج سِناس (ص 156).
فصل ]1[: چنانکه دور فلک شمسی در فلک بروج دوازده بخش... فصل ]2[: اسبوع، هفته آسابیع... «فصل» ]3[: شهر ماه عَدَد در روزهای هر ماه سی روز باشد، اسماء الشهور، الاثنی عشر بالعربیه، اسماءالایام المشهور عندالعرب فی السنة، اسماء اللیالی، اسماء الشهور الاثنی عشر بالرومیه، اسماءالشهور الاثنی عشر بالفارسیه (: فروردین، اردیبهشت...) «فصل» حروف ابجد: ا یکی، ب دو، ج سه... «فصل» ]4[ طایفه از علماء علم طبیعی و علم حساب از برای عدد تعاریف چند آورد (28-48).
جایی دیگر:   فصل فی الضمائر (: ضمیر منفصل مرفوع...، منفصل منصوب)، فصل فی الموصولات، فصل فی اسماء الاشاره، فصل فی اسماءالافعال، فصل فی الضروف (ص 222-228).
برای نشانی:   
منزلات ماه و اسبوع و شهور
کز ز نظم دلکشم یـابد ظهـور
بـا حسـاب جهل و نقش عـدد
یاد کن در پنج فصل ای معتمد
برای نشانی:   «فصل» چنانک دور فلک شمسی را در فلک البروج، دوازده بخش متساوی کرده‌اند، و هر بخش را برج نام کرده‌اند. دور فلک قمر را در فلک البروج بیست و هشت بخش متساوی کرده‌اند، و هر بخش را منزل ماه گفتند، زیرا که ماه هر روز در یکی از این منازل نزول کند (ص 28).
آغاز:   بسمله. تمم یا کریم. «الف».
«الله» عــــن اسـمــه انـبــــاء
والـــروح لـحـمـــده ابـــــواء
خدای را از نام او خبر می‌دهـم
و دل را از برای جای می‌سازم
یـــــا مصلح بــال کــل عبــد
اصلـح لــک بــالنـــا و هینــا
الله عـلــم بـــــود خــــدا را
انــدر لغـت عــرب ز اسمـــا
انجام:   جرش شد در آی، و هم اُدخُل درای/ بکن دور از آخر با دل بگو/ که واجب خدای است والله خدای. تم الکتاب...

خرید فایل اسکن