فریدون آدمیت فرزند میرزا عباسقلیخان آدمیت در۱۲۹۹ش در تهران دیده به جهان گشود. پس از گذراندن تحصیلات ابتدایی وارد دارالفنون شد. در ۱۳۱۸ش به خدمت وزارت پست و تلگراف درآمد. در اوایل ۱۳۱۹ش به وزارت امور خارجه منتقل گردید. بعد از پایان تحصیلات متوسطه وارد دانشکدۀ حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران شد و پس از سه سال فارغالتحصیل گردید. پایاننامۀ وی در خصوص زندگی و اقدامات سیاسی امیرکبیر بود که دو سال بعد با عنوان امیرکبیر و ایران و با مقدمۀ مفصل استادش محمود محمود به چاپ رسید. مدارج و مراتب اداری را در وزارت امور خارجه گذراند تا به مرتبت سفارت در هلند و هند رسید.
نخستین مأموریت او، مأموریتی پنج ساله در سفارت ایران در لندن بود که با مرتبۀ دبیر دومی در آنجا به کار مشغول شد. در این مدت تحصیلات خود را در دانشگاه لندن در رشتۀ تاریخ و فلسفۀ سیاسی ادامه داد و در ۱۳۲۸ش درجۀ دکتری دریافت نمود.
او پس از بازگشت به ایران در ۱۳۲۸ش به معاونت ادارۀ امور حقوقی و سپس به معاونت ادارۀ اطلاعات و مطبوعات در وزارت امور خارجه منصوب شد. در ۱۳۳۰ش دبیر اولی نمایندگی دائمی ایران در سازمان ملل متحد به او واگذار شد. تا هشت سال بعد که به مقام وزیرمختاری در همان نمایندگی نائل شد، ریاست ادارۀ سازمانهای بینالملل و نمایندگی ایران در کمیسیونهای سیاسی و حقوقی مجمع عمومی ملل متحد را بر عهده داشت. پس از بازگشت از سازمان ملل متحد به سمت مدیرکل سیاسی با مقام سفیرکبیری منصوب شد. یک سال نگذشت که به سفارت کبری ایران در لاهه تعیین شد و به دنبال آن سفیرکبیر ایران در دهلی نو گردید. پس از بازگشت از هند به عنوان مشاور عالی سیاسی برگزیده شد. آدمیت در ۱۳۴۴ش به تمایل خود بازنشسته شد. بعد از کناره گرفتن از خدمات دولتی، وقت خود را یکسره در تاریخپژوهی و تاریخنگاری صرف کرد. آثار او برای پیشبرد تاریخنگاری ایران معاصر بسیار مهم و اساسی میباشد.
از او آثار ارزشمندی چون امیرکبیر و ایران؛ فکر آزادی و مقدمه نهضت مشروطیت؛ اندیشههای میرزا فتحعلی آخوندزاده؛ افکار اجتماعی، سیاسی و اقتصادی در آثار منتشرنشدۀ دوران قاجار (با همکاری هما ناطق)؛ ایدئولوژی نهضت مشروطیت ایران و ... به جای مانده است.
او در ۱۳۸۷ش در سن ۸۷ سالگی درگذشت و در مقبرۀ خانوادگیاش در بهشت زهرای تهران به خاک سپرده شد.
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
مجموعۀ اهدایی فریدون آدمیت حاوی آثار بهجایمانده از او و کتابخانهای شامل آثار ارزشمند، پراهمیت و گاه کمیاب است که از سوی خانمها پروین و سودابه عنایتپور، خواهران همسر استاد آدمیت، با لطف و عنایت نویسنده و محقق ارجمند کاوه بیات و کامبیز رزمآرا به مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی اهدا شد.
برای این مجموعۀ گرانبها محل مخصوصی در سالن مجموعههای اهدایی، مزین به نام «دکتر فریدون آدمیت» در نظر گرفته شد.
این مجموعه حاوی کتاب، نشریه، اسناد، یادداشتها، فیشها و عکسهای ارزشمند فریدون آدمیت است. شمار کتابهای اهدایی ۱۹۶۶ مجلد و شمار نشریات آن ۵۲ عنوان است. همچنین به همراه این مجموعه، میز و صندلی و برخی وسایل شخصی او نیز به مرکز اهدا شده که در محل خاصی در کنار گنجینه قرار گرفته است.
محقق دانشمند، کاوه بیات، در مقالهای در مجلۀ اندیشه پویا به معرفی و توصیف کاملی از این گنجینه پرداخته است که بخشی از آن عیناً نقل میشود:
«کتابخانۀ دکتر فریدون آدمیت طبیعتاً بازتابی از علایق و تجارب زندگانی اوست؛ هم در مقام پژوهشگر تاریخ و هم به عنوان یک دیپلمات... بخش مهمی از کتابهای لاتین آدمیت هریک نشانهای هستند از این دورۀ به هم تنیدۀ دیپلماسی و تاریخ دیپلماسی؛ یعنی مجموعهای از سفرنامههای جهانگردان و فرستادگان سیاسی بریتانیا به ایران و مناطق همسایه... در این مجموعه، تعدادی از کتب مرجع در حوزۀ قوانین و آراء ناظر بر سیاست بینالملل، تاریخ دیپلماسی اروپا و دیگر مضامین مشابه ملاحظه میشوند که به احتمال قوی بخشی از کتب درسی او را در مدرسۀ اقتصاد و علوم سیاسی لندن تشکیل میدادند. از کتابخانۀ آدمیت چنین برمیآید که وی کسی نبود که مانند بسیاری از دانشآموختگان مقطعی، دربارۀ مطالعاتش فقط به همان دورۀ تحصیل و موضوع پایاننامه محدود و منحصر باشد. در کنار آثاری در خصوص ادب و فرهنگ اروپا (و بریتانیا)، توجه خاصی نیز نسبت به فلسفۀ تاریخ (و حتی آموزش تاریخ) از میان کتابهای او ملاحظه میشود: حدود پنجاه جلد کتاب انگلیسی در این زمینه که با توجه به آثار منتشرشده در آن دوره ـ دهۀ ۱۹۴۰ـ اصلاً رقم کمی نیست؛ .....تعداد قابل ملاحظهای کتاب نیز در مورد تاریخ جهان باستان ملاحظه میشودـ حدود بیست جلد ـ که نشان از علاقهای دارد که در نهایت، گوشههایی از آن در تاریخ فکر از سومر تا یونان و روم، یکی از آخرین آثار منتشرشدۀ وی، متجلی شد.
علاوه بر این، به گونهای که از این مجموعه برمیآید فریدون آدمیت به درستی تاریخ ممالک و حوزههای همسایۀ ایران را نیز چون ترکیه، جهان عرب و روسیه (از جمله قفقاز و آسیای میانه) در دورۀ مورد علاقهاش(قرن نوزدهم و اوایل قرن بعد) دنبال میکرد و پارهای از منابع درخور توجه این موضوع را تهیه کرده بود. در بخشهای دیگری از کتابهای لاتین آدمیت نیز میتوان از دو دورۀ دیگر خدمات دیپلماتیک او نشانههایی ملاحظه کرد. یک دورۀ هشت ساله در سازمان ملل در دهۀ ۱۳۳۰ و حدود ۷۰-۸۰ جلد کتاب در این زمینه و دوران مسئولیت سفارت ایران در هند در نیمۀ نخست دهۀ ۱۳۴۰ و مجموعه کتابهایی که از این دوره در کتابخانهاش بر جای مانده است.
بخش اصلی کتابهای فارسی او نیز طبیعتاً کتابهای تاریخی تشکیل میدهد و بسیاری از مآخذ و منابع منتشرشده پیرامون تاریخ قاجار و نهضت مشروطه».
کاربر جدید هستید؟ ثبت نام در تارنما
کلمه عبور خود را فراموش کرده اید؟ بازیابی رمز عبور
کد تایید به شماره همراه شما ارسال گردید
ارسال مجدد کد
زمان با قیمانده تا فعال شدن ارسال مجدد کد.:
قبلا در تارنما ثبت نام کرده اید؟ وارد شوید
فشردن دکمه ثبت نام به معنی پذیرفتن کلیه قوانین و مقررات تارنما می باشد
کد تایید را وارد نمایید