شامل ۲۳۸۸۶ جلد کتاب و مجله، ۲۷ جلد نسخۀ خطی و تعدادی چاپ سنگی
غلامعلی توسطی - علامرضا توسطی

زندگینامۀ روانشاد غلامعلی توسطی که توسط فرزند ایشان، دکتر غلامرضا توسطی، نوشته شده با اندکی تغییر نقل می‌شود:

«پدرم در ۱۳۰۳ش در خانواده‌ای تقریباً متمول و با بنیانی استوار بر سنت و پایبندیهای اخلاقی در شهرستان اراک متولد شد. او تنها فرزند پسر خانواده بود، در نتیجه از هیچ‌گونه توجه و مساعدت و مراقبت در رشد و تربیت ایشان کوتاهی نشده بود. به طور مثال اولین کتابخانۀ کوچک ایشان در سنین ۸ تا ۹ سالگی در اتاق کوچک زیرپلۀ منزل بزرگ پدربزرگ با کتابهای موش و گربه و کلیله و دمنه و داستانهای کوچک بچه‌گانه دایر گردید. چندی نگذشت در سنین ۱۵-۱۶ سالگی به فکر دایر کردن هفته‌نامه‌ای افتاد ولی به علت قانونی نبودن سن ایشان پدربزرگ از ادارۀ فرهنگ و معارف آن زمان به نام خویش کسب امتیاز نمود و به انتشار هفته‌نامۀ فرهنگی ادبی و سیاسی کوکب اتحاد مبادرت ورزید. در ضمن هر روز بر تعداد کتابها و منابع کتابخانه افزوده می‌گردید و به فضایی بزرگتر با تشکیلاتی به‌روز انتقال پیدا کرد و سازمانی به نام سازمان توسعۀ فرهنگی ایران تأسیس نمودند که به یکی از مشغله‌های روزانۀ پدر در کنار تحصیل تبدیل گردید.

در آن زمان پدربزرگ در ادارۀ دارایی اراک اشتغال داشتند ایشان را نیز در ادارۀ امور مالی دارایی اراک مشغول به کار گردانیدند. نوجوان پرتلاش با امکانات مالی بهتر تلاش و کوشش فراوان برای گردآوری منابع برای کتابخانه و هفته‌نامه را ادامه داد و با مراکز فرهنگی و انجمنهای ادبی داخلی و خارجی در مکاتبه و مبادله بودند. در همین هنگام از ادارۀ دارایی اراک به تهران انتقال یافت.

حال دیگر شتاب و مشغلۀ زندگی در تهران بزرگ بیشتر می‌شود ادامۀ کار و تحصیل را در مقاطع مختلف و بالاخره شروع به نوشتن مقالات و ارسال مکاتبات داخلی و خارجی به مراکز فرهنگی به گونه‌ای عجیب یکی از مشغولیات ایشان می‌شود. ایشان در نوشتن و تصحیح کتابهایی چون تبصرة المومنین و تاریخ سلجوقی و رساله‌های مختلف صرف وقت می‌نمود و در کنار تمام این فعالیتها نیز کارمندی درستکار و موفق بود و در سمتهایی چون ناظر مالی دولت در ارتش و شهرداریها و در نهایت با سمت دادیاری در دیوان محاسبات به این آب و خاک خدمت نمودند. از بد زمانه مرگ مادرم به علت عارضۀ قلبی که یاری فداکار و همواره همفکر بود بیشتر ایشان را تنها گردانید و چندی نگذشت با بروز انقلاب ایشان از دیوان محاسبات با حکم بازنشستگی مواجه گردیدند و در این شرایط جدید کتاب و کتابخانه ایشان را بیشتر به خود مشغول نمود. چندی بعد فرزندان مجبور به جلای وطن شدند و تنهایی ایشان جز پناه به کتاب و محیط کتابخانه رفع نمی‌گردید ولی به زودی دوران کهولت فرا رسید. انبوه کتاب جسمی قوی‌تر و توانی برتر می‌خواست که متأسفانه در حال تحلیل بود. دیگر آن جوان پرانرژی و هدفمند تبدیل به پیری با گذشته‌ای پرکار و آرزوهای ناتمام برای تشکیل یک کتابخانه بود. زمان دوباره به یاری او آمد و من پس از سالیان متمادی دور از وطن به خانه پدری برگشتم. حال پدر خوش‌فکر من توانایی ادارۀ این کتابخانۀ شخصی بزرگ را نداشت و تصمیم‌گیری برایش سخت بود. آخر هرکدام این کتابها برایش چون عزیزان بودند که در گذشت زمان طولانی بیش از ۸۰ سال مونس و نشاط آفرینش بودند، وداع با آنها کاری ناشدنی بود و با این تفکر که ما می‌رویم و کتابخانه و تاریخ و زمان باقی می‌ماند او را به فکر جدید هدایت کرد و این بود که او این گنجینه بزرگ را به من هدیه دادند. در زمان کوتاهی که ایشان در کانادا اقامت داشتند من فرصت اهدای این میراث را به مرکز دائرة‌المعارف بزرگ اسلامی برای بقای تفکر انسانی ایشان و هدیه‌ای چون شادی و آرامش از طرف فرزند به پدر در آخرین روزهای حیات پدر داشتم که مبادرت به اهدا نمودم.

باشد با تلاش این مرکز روح بزرگ پدر که در اعماق وجودی این گنجینه است شاد و آزاد باشد و این میراث برای آیندگان این مرز و بوم با همکاری این مرکز و من و سایرین باقی بماند.

در کتابی به نام تاریخ اراک و مشاهیر اراک نام ایشان در کنار بزرگان دیگر با شرح حالی کوتاه آمده است».

ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

گنجینۀ اختصاصی غلامعلی توسطی، محقق و پژوهشگر، از جانب ایشان و فرزندش غلامرضا توسطی در ۱۳۹۰ش به کتابخانۀ مرکز اهدا گردید. افزون بر این، علاقمندی و توصیۀ آقای نظام‌الدین قهاری برای اهدای این مجموعۀ بسیار گرانقدر به این مرکز را نباید نادیده گرفت. این مجموعه مشتمل بر همۀ کتابها، مجله‌ها و روزنامه‌های چاپی و خطی و اسناد توسطی است. شمار کتابها و مجلات آن بالغ بر ۲۳۸۸۶ جلد، ۲۷ نسخۀ خطی و تعدادی چاپ سنگی است. ۱۱ قلم وسایل متعلق به کتابخانه از جمله ماشین تحریر دستی، نقشۀ جغرافیایی و غیره هم که در صورت‌جلسۀ کتابخانۀ ایشان شرح آن آمده، به همراه کتابخانه به مرکز اهدا شده است. این مجموعۀ گرانبها حاصل سالها کوشش و گردآوری آن روانشاد و نیز فرزند برومند ایشان به منظور تأسیس یک کتابخانۀ مرجع است.

کتابخانۀ خاندان توسطی در محلی جداگانه و به نام ایشان نگهداری می‌شود. در کنار مجموعه، بخشی از وسایل شخصی غلامعلی توسطی نیز دیده می‌شود. این گنجینه بیشتر در زمینۀ علوم انسانی است. موضوع اغلب کتابها در زمینه‌های ادبیات، تاریخ، جغرافیای تاریخی، سفرنامه‌ها و حقوق است. در این مجموعه مجلات نایاب و قدیمی، سالنامه‌ها، دورۀ کامل انتشارات بنیاد فرهنگ و بنگاه ترجمه و نشر کتاب وجود دارد.

در میان نشریات این گنجینه، شماره‌هایی از نشریات آسمان ایران، پلیس و مردم، تلاش، دانشمند، صدای پاکستان، فرهنگ ایران زمین، کابل، مجلۀ حقوقی وزارت دادگستری، وحدت، قشون، مکتب عدل، میثاق و .... به چشم می‌خورد.

گفتنی است که آن زنده‌یاد را ۳ روز پیش از فوتش به مرکز دائرة‌المعارف بزرگ اسلامی آوردند و از مجموعۀ خود بازدید کرد. تنها درخواستی که در پایان عمر خود داشت این بود که در مجموعه‌ای که بدان تعلق خاطر داشت بماند و در همانجا بدرود حیات گوید.

 

 

ورود به سایت

مرا به خاطر بسپار.

کاربر جدید هستید؟ ثبت نام در تارنما

کلمه عبور خود را فراموش کرده اید؟ بازیابی رمز عبور

کد تایید به شماره همراه شما ارسال گردید

ارسال مجدد کد

زمان با قیمانده تا فعال شدن ارسال مجدد کد.:

ثبت نام

عضویت در خبرنامه.

قبلا در تارنما ثبت نام کرده اید؟ وارد شوید

کد تایید را وارد نمایید

ارسال مجدد کد

زمان با قیمانده تا فعال شدن ارسال مجدد کد.: