علینقی منزوی در شهر سامرا در ۱۳۰۲ش (برابر با شناسنامه) دیده به جهان گشود. او فرزند ارشد شیخ آقابزرگ طهرانی صاحب الذریعة الی تصانیف الشیعة است. تحصیلات مقدماتی و قدیمی را نزد پدر و عمویش در سامرا و نجف فراگرفت و در نجف در مدرسۀ سید کاظم یزدی به تحصیل پرداخت و از اساتید خود شیخ عبدالحسین رشتی، آقا میرزا حسن بجنوردی، میرزا باقر زنجانی، حاج شیخ موسی خوانساری و میرزا محمد تهرانی عسکری اجازۀ روایت دریافت کرد. از نوجوانی به موازات تحصیل علوم رسمی، دانش کتابشناسی و فن فهرست‌نویسی را زیر نظر پدر و به صورت عملی فراگرفت و به پدر در تصحیح و چاپ الذریعه یاری رساند.

علینقی منزوی سپس به تهران آمد و علاوه بر چاپ مجلدات الذریعه، موفق به اخذ دیپلم و سپس لیسانس معقول در ۱۳۲۶ش، لیسانس دانشسرای عالی در ۱۳۲۹ش و لیسانس دانشکدۀ حقوق رشتۀ قضایی در ۱۳۳۰ش شد. دورۀ دکترای رشتۀ معقول را نیز در ۱۳۳۷ش به پایان برد.

او دبیر رسمی وزارت فرهنگ بود و ضمن تدریس در دبیرستانها با علامۀ دهخدا و جانشین وی، دکتر محمد معین، در لغتنامه نیز همکاری داشت. در آن مدت جزء چهار تن اول هیئت مدیرۀ مقابله بود. خدمت رسمی وی از ۱۳۳۸ش از وزارت فرهنگ به دانشگاه منتقل شد و به عنوان دبیر راهنمای پایان‌نامه‌ها در دانشکدۀ حقوق فعالیت داشت و در دانشکدۀ ادبیات هم تدریس می‌کرد. آخرین تدریس وی در سالهای ۱۳۴۴-۱۳۴۵ش در کلاس فوق‌لیسانس به جای مرحوم دکتر معین بود. علینقی منزوی به علت فعالیت سیاسی از سوی ساواک تحت تعقیب قرار گرفت و از این‌رو نتوانست از رسالۀ دکتری خود دفاع کند. به صورت تبعید اختیاری به بیروت رفت جایی که موفق به دریافت درجۀ دکترا از دانشگاه سن‌ژوزف شد. در آنجا به چاپ کتابهای پدر و کتابهای خودش مشغول بود. پس از بازگشت به تهران رسماً به تدریس مجدد در دانشکدۀ ادبیات پرداخت تا در ۱۳۶۰ش که از دانشگاه اخراج شد. همچنین مدتی در بخش خطی کتابخانۀ ملی به تصحیح و فهرست‌نویسی نسخ خطی پرداخت و به عنوان مشاور علمی مجلۀ نامه بهارستان با کتابخانۀ مجلس هم در ارتباط بود.

علینقی منزوی صاحب آثار بسیار ارزشمندی است. از آن میان می‌توان به تصحیح نامه‌های عین‌القضات همدانی به همراه دکتر عفیف عسیران؛ ترجمۀ احسن التقاسیم فی معرفة الاقالیم و تألیف کتابهایی چون دو جلد فهرست کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران؛ فهرست کتابخانه سپهسالار به همراه استاد محمدتقی دانش‌پژوه و فرهنگ‌‌نامه‌های عربی به فارسی اشاره کرد. جلد ۴ تا ۱۲، ۱۵، ۲۴ و ۲۵ کتاب الذریعة الی تصانیف الشیعة تألیف شیخ آقابزرگ طهرانی را با تعلیقات خود به چاپ رسانید. همچنین حدود ۸۰ مقالۀ ارزشمند از علینقی منزوی به یادگار مانده است. مقالۀ «احسن التقاسیم فی معرفة الاقالیم» در دائرة‌المعارف بزرگ اسلامی به قلم اوست.

او در مهرماه ۱۳۸۹ در تهران دار فانی را وداع گفت.

ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

در ۱۳۷۲ش، ۲۵ مجلد (مجموعه) نسخۀ خطی دربرگیرندۀ ۶۷ عنوان با حواشی گرانقدر آقابزرگ طهرانی و روانشاد علینقی منزوی به کتابخانۀ مرکز دائرة‌المعارف بزرگ اسلامی اهدا شد. خوانندۀ محترم آگاه است که برای چنین مجموعه‌هایی نمی‌توان ارزشی معین کرد. این مجموعه در بخش نسخه‌های خطی مرکز نگهداری می‌شود.

در میان این مجموعه قرآن کریم، متعلق به شیخ آقابزرگ طهرانی، با خط و امضای ایشان و حاشیه‌هایی به فارسی دیده می‌شود. همچنین نسخۀ البهجة المرضیة با یادداشت شیخ آقابزرگ طهرانی موجود است که نسخه به خامۀ عموی پدرش محمدحسن بن حاج محسن تهرانی (درگذشت ۱۲۵۰ق) می‌باشد.