مهدی محقق

سوابق علمی-اجرایی

عضو شورای عالی علمی دايرة المعارف بزرگ اسلامی از 1376 تاکنون (1393)
رئيس انجمن آثار و مفاخر فرهنگی ايران از 1378-1388، از 1392
رئيس بخش نسخه‌‌های خطی کتابخانه ملی ايران از 1337 تا 1339
مدير گروه ربان و ادبيات فارسی دانشگاه تهران از 1348 تا 1357
عضو پيوسته فرهنگستان زبان و ادبيات فارسی از 1369
رئيس دانشگده دماوند 1357
استاد دانشگاه تهران از 1345 تا 1361
مدير مؤسسۀ مطالعات اسلامی دانشگاه تهران و دانشگاه مک‌گيل کانادا از 1347 تاکنون
رئيس دانشگاه دماوند از 1357 تا 1358

تالیفات

الف) کتاب:
ابن هندو پزشک و فيلسوف طبرستانی و کتاب مفتاح الطب او، با مقدمه‌ای درباره علم پزشکی در اسلام و ايران، تهران، دانشگاه تهران، 1387؛
طب روحانی رازی، تهران، معاونت امور فرهنگی، حقوقی و مجلس وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، دبيرخانه کنگره بين‌المللی اخلاق پزشکی، 1372؛
شکوک رازی بر جالينوس و مسأله قدم عالم، تهران، دانشگاه تهران، 1346؛
طرح تدوين دائـرةالمعارف تشيع و فهرسـت عنوانهـای مقالات، بنياد اسلامی طاهر، 1362؛
فرهنگ لغات و ترکيبات و تعبيرات ديوان ناصر خسرو، تهران، دانشگاه تهران، 1387؛
فيلسوف ری، محمد بن زکريا رازی، انجمن آثار ملی، 1349؛
مجموعهء متون و مقالات در تاريخ و اخلاق پزشکی در اسلام و ايران، انتشارات سروش، 1374؛
منطق و مباحث الفاظ. (مجموعه متون و مقالات تحقيقی)، دانشگاه تهران، 1370؛
(تصحيح) الشکوک علی جالينوس، محمد بن زکريا رازی، مالزی، المعهدالعالی العالمی للفکر والحضارة الاسلاميه، 1413ق؛
(تصحيح) اوايل‌المقالات في‌المذاهب والمختارات، شيخ مفيد، موسسه مطالعات اسلامی، 1372؛
(گردآورنده) آرام نامه: مجموعه مقالات علمی و ادبی تقديم شده به استاد احمد آرام، انجمن استادان زبان و ادبيات فارسی، 1361؛
(تصحيح) اشترنامه، انتشارات زوار، 1339؛
(تصحيح) بستان الاطباء و روضةالالباء، بنياد دايرةالمعارف اسلامی، مرکز انتشار نسخ خطی، 1368؛
(مترجم همکار) جراحی و ابزارهای آن مترجم احمد آرام، دانشگاه تهران، 1374؛
(تصحيح) القبسات ميرداماد، دانشگاه تهران، 1356؛
(مصحح همکار) شرح منظومه ملاهادی سبزواری، بخش امور عامه و جوهر و عرض، با همکاری ايزوتسو، تهران، 1348؛
ب) مقاله:
"تجربه در علم پزشکی و داروسازی"، پيام بهارستان، بهار 1391، دوره دوم، سال چهارم، ضميمۀ شماره 15؛
"علل پيشرفت علوم در جهان اسلام"، بازتاب انديشه، آبان 1388، شماره 115؛
"ميرداماد و فلسفۀ مشاء"، اطلاعات حکمت و فلسفه، سال اول، شهريور 1385، شماره 7؛
"ايزوتسو شيفتۀ فرهنگ ايرانی"، چشم‌انداز ارتباطات فرهنگی، آذر و دی 1384، شماره 19؛
"تأثير حکمت ايرانی بر متفکران آسيای جنوب شرقی"، چشم‌انداز ارتباطات فرهنگی، دی 1383، شماره 13؛
"رمز شکوفايی علم در ايران اسلامی"، چشم‌انداز ارتباطات فرهنگی، تير 1382، شماره 1؛
"مروری در تاريخ رياضيات در زمان ابوالوفای بوزجانی"، نامه انجمن، بهار 1380،شماره 1؛
"ترجمۀ منثور و منظوم قصيدۀ لامية العجم طغرايی اصفهانی"، دانشکدۀ ادبيات و علوم انسانی دانشگاه اصفهان، بهار و تابستان 1379، ‌شماره‌های 20 و 21؛
"قطب الدين شيرازی و شرح حال خودنگاشت او"، حکمت اسراء، بهار 1392، سال پنجم، شماره 15؛
"برخی از اصطلاحات فلسفی در شعر ناصر خسرو"، پژوهشنامه ادبيات تطبيقی، بهار 1390، شماره 9؛
"مقام علمی بيرونی و عنايت او به هند"، اطلاعات حکمت و معرفت، دی 1386، شماره 22؛
"پنجاه ضرب المثل مشترک در زبان ‌های عربی و فارسی و انگليسی"، مطالعات ادبيات تطبيقی، تابستان 1386، شماره 2؛
"منزلت دانش در جهان اسلام و انعکاس آن در ادب فارسی"، پژوهش زبان و ادبيات فارسی، بهار و تابستان 1384، شماره 4؛

تصحیح و گردآوری

ترجمه ها

سخنرانی ها

"محقق شرقی"، اطلاعات حکمت و معرفت، اسفند 1387، شماره 36؛
"واژه‌شناسی پزشکی دورۀ اسلامی"، کتاب ماه علوم و فنون، مهر 1387، شماره 106؛
"ترسيم نقشۀ جامع علمی کشور"، رهيافت، پاييز و زمستان 1385، شماره 38؛
"از مقلد تا محقق فرقهاست"، آييۀ ميراث، تابستان و پاييز 1387، شماره‌های 5 و 6؛
"تبادل و تهاجم فرهنگی"، نامه فرهنگ، بهار 1377، شماره 29؛
"فرهنگ اسلامی و فرهنگ ملی"، نامه فرهنگ، بهار 1376، شماره 25؛

جوایز و افتخارات

دريافت لوح تقدير بهترين کتاب برای تأليف کتاب فيلسوف ری، محمد بن زکريای رازی، کتاب سال 1349
دريافت لوح تقدير و جايزۀ بهترين کتاب سال برای تصحيح کتاب مفتاح الطب و ترجمۀ آن به فارسی و انگليسی در 1369
دريافت لوح تقدير و جايزه بهترين کتاب دوازدهمين جشنوارۀ خوارزمی برای تأليف کتاب تاريخ و اخلاق پزشکی در اسلان و ايران، در سال 1377
چهره ماندگار سال 1380
کسب درجۀ "استاد ممتاز فلسفۀ اسلامی" از سوی مؤسسۀ بين‌المللی انديشه و تمدن اسلامی کوالالامپور مالزی در سال 1993
دريافت نشان درجه دو دانش: 1379
دريافت نشان درجه يک ادب فارسی 1382