دکتری زبانهای باستاتی 1343ش دانشگاه کاليفرنيا، برکلی
1308 تهران
بدرالزمان قریب (۱ شهریور ۱۳۰۸ – ۷ مرداد ۱۳۹۹) زبانشناس ایرانی است. در تهران به دنیا آمد و اصالتاً اهل روستای گرکان، شهرستان آشتیان، استان مرکزی و از نوادگان شمسالعلما قریب گرکانی بود.بدرالزمان قریب تحصیلات ابتدایی و متوسطه را در همین شهر با گرفتن دیپلم علوم طبیعی به پایان برد. پس از آن از ادامه تحصیل در آن رشته طبیعی بازماند. تا اینکه فرصتی پیش آمد و به ادبیات فارسی علاقهمند شد. او در ۱۳۳۳ در آزمون ورودی دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران پذیرفته شد. بدرالزمان قریب در سال ۱۳۳۶ مدرک کارشناسی زبان و ادبیات فارسی گرفت و یک سال بعد برای تحصیل در زبانهای باستانی ایران با گرفتن بورس تحصیلی از دانشگاه پنسیلوانیا به ایالات متحده آمریکا رفت. او از گروه زبانشناسی و خاورشناسی دانشگاه پنسیلوانیا مدرک کارشناسی ارشد گرفت و برای یک سال نیز در دانشگاه میشیگان مشغول به تحصیل آواشناسی شد. در این مدت علاوه بر زبان سانسکریت، زبانشناسی هند و اروپایی را نیز آموخت. قریب در سال ۱۳۴۰ (خورشیدی) با استفاده از بورس تحصیلی شاگردان اول، به دانشگاه کالیفرنیا، برکلی وارد شد و با راهنمایی والتر هنینگ به پژوهش پرداخت و پایاننامه دکترای خود را با عنوان تحلیل ساختاری فعل در زبان سُغدی نوشت.بدرالزمان قریب پس از بازگشت به ایران پس از یک سال در دانشگاه شیراز با رتبه استادیاری به مدت چهار سال و نیم به آموزش زبان فارسی باستان، زبان پهلوی، و تاریخ زبان فارسی پرداخت. پس از آن، بار دیگر با دریافت فرصت مطالعاتی به آمریکا رفت و همزمان با پژوهش، مدتی را به عنوان استاد مدعو در دانشگاه یوتا زبان فارسی درس داد و یک ترم نیز به عنوان پژوهشگر در دانشگاه هاروارد پژوهش کرد و بار دیگر به دانشگاه شیراز بازگشت. وی در سال ۱۳۵۰ (خورشیدی) به دانشگاه تهران منتقل شد.بدرالزمان قریب در سال ۱۳۷۷ (خورشیدی) به عنوان عضو پیوسته فرهنگستان زبان و ادب فارسی و در سال ۱۳۷۸ (خورشیدی) به سمت سرپرست گروه گویششناسی این فرهنگستان انتخاب شد. او در سال ۱۳۸۳ (خورشیدی) نیز مدیریت گروه زبانهای ایرانی فرهنگستان را بهعهده گرفت. بدرالزمان قریب تنها عضو پیوستهٔ زنِ فرهنگستان زبان و ادب فارسی بود.بدرالزمان قریب بیش از دو دهه عضو شورای عالی علمی مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی بود.
عضو شورای عالی علمی دايرة المعارف بزرگ اسلامی از 1384ش تاکنون (1393)عضو بازنشسته هيئت علمی دانشگاه تهران، گروه زبانشناسی و زبانهای باستانی از 1350ش عضو شورای عالی علمی زبانهای ایرانی در فرهنگستان زبان پارسی از 1376ش
الف) کتاب:پژوهش های ايرانی باستان و ميانه، مجموعه مقالات، تهران، انتشارات طهوری، 1386ش؛خط ميخی فارسی باستان، اقتباس يا ابتکار، ميراثی از کوروش يا داريوش، تهران، بنياد ايرانشناسی فرهنگستان ادب فارسی، 1386ش؛فرهنگ سغدی: سغدی- فارسی- انگليسی، تهران، انتشارات فرهنگان ، 1374ش؛مطالعات سغدی، مجموعه مقالات، تهران، انتشارات طهوری، 1386ش؛(مؤلف همکار) گويش عبدوئی، احمد صفار مقدم، تهران، بیجا، 1352ش؛Analysis of the verbal system in the Soghdian language, University of Pennsylvania, 1965.(تصحيح و ترجمه متن کهن) داستان تولد بودا، روايت متن سغدی وسنتره جاتکه، تهران، نشر آويشن، 1371ش؛ مرکز بينالمللی گفتگوی تمدنها؛ نشر اسطوره، 1384ش؛(مترجم همکار) زبانهای خاموش، يوهانس فريدريش، ترجمه يدالله ثمره، تهران، مؤسسه مطالعات و تحقيقات فرهنگی وابسته به وزارت فرهنگ و آموزش عالی، 1365ش؛ب) مقاله: "روديگر اشميت، کتيبههای فارسی باستان هخامنشی 2009"، ويژهنامه نامه فرهنگستان، خرداد 1384، شماره 5؛"سغديها و جاده ابريشم"، نامه فرهنگستان، تابستان 1376، شماره 5؛"خدای دين مزديسنان در يک متن مانوی"، نامه فرهنگستان، 1378، شماره 14؛"عيسی از ديدگاه مانی"، چيستا، 1369ش، شماره 68؛"قانون هموزنی مصوتها در زبان سغدی"، مجله دانشکده ادبيات و علوم انسانی دانشگاه تهران، زمستان 1354، شماره 90؛"کتيبهای به خط پهلوی در چين"، مجله دانشکده ادبيات و علوم انسانی دانشگاه تهران، مهر 1345، شماره 53؛"هفته در ايران قديم"، نامه فرهنگستان، زمستان 1376، شماره 12؛"کتيبه تازه يافتۀ خط ميخی منسوب به خشايار شا"، مجله دانشکده ادبيات و علوم انسانی دانشگاه تهران، بهمن 1347، شماره 67؛``New Light on Two Words in the Sogdian Version of the `Light Paradise or the Realm of Light'', in Studia Manichaica, IV, Berlin, 14-18 july 1997;"Persan Kesavarz (agriculteure)", Studia Iranica, 1994, vol. 23, fasiccule 1.
"جستجو در سنت ادبی ايران"، کتاب ماه ادبيات و فلسفه، 1382ش، شماره 68؛"تعامل جهان بينی و اسطوره در هنر ايران"، کتب ماههنر، مهر و آبان 1379، شمارههای 25 و 26؛
کتابهای فرهنگ سغدی؛ و زبانهای خاموش: برندۀ جايزۀ کتاب برگزيده سال 1374شبرگزيدۀ همايش دوم چهرههای ماندگار: 1381ش
کاربر جدید هستید؟ ثبت نام در تارنما
کلمه عبور خود را فراموش کرده اید؟ بازیابی رمز عبور
کد تایید به شماره همراه شما ارسال گردید
ارسال مجدد کد
زمان با قیمانده تا فعال شدن ارسال مجدد کد.:
قبلا در تارنما ثبت نام کرده اید؟ وارد شوید
فشردن دکمه ثبت نام به معنی پذیرفتن کلیه قوانین و مقررات تارنما می باشد
کد تایید را وارد نمایید