آذرتاش آذرنوش

سوابق علمی-اجرایی

عضور شورای علمی دايرة المعارف بزرگ اسلامی: از 1364 تاکنون (1393)
مدیر گروه ادبیات عرب مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی: از 1364 تاکنون
نخستين مدير گروه ادبيات عرب دانشگاه تهران: 1346
معاونت دانشکده الهيات و معارف دانشگاه تهران: 1347
مدير گروه ادبيات عرب در دانشگاه الهيات

تالیفات

الف) کتاب:
النحو التجریبی، تهران، دانشگاه تهران، 1349ش؛
آداب و روسم ملی ايران، مرکز مطالعات و هماهنگی فرهنگی، 1355ش؛
تاريخ زبان و فرهنگ عربی، سازمان مطالعه و تدوين کتب علوم انسانی دانشگاهها (سمت)، 1381ش؛
راههای نفوذ فارسی در فرهنگ و زبان تازی (پيش از اسلام)، انتشارات دانشگاه تهران، 1354ش؛
چالش ميان فارسی و عربی، سده‌های نخست، تهران، نشر نی، 1385ش؛
در باب ادب تازی (مجموعه مقالات)، گردآورنده رضوان مساح، تهران، مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی (مرکز پژوهشهای ايرانی و اسلامی)، 1392ش؛
واکاوی و معادل يابی تعدادی از واژگان قرآن کريم، تهران، جهاد دانشگاهی واحد تهران، 1390ش؛
موضع گيری های پيامبر (ص) در قبال عرف های زمان خود، (مؤلف همکار)، تهران، چاپ محمد عادل ضيايی، 1382ش؛
فرهنگ ايران در برخورد با فرهنگهای ديگر، شورای عالی فرهنگ وهنر، مرکز مطالعات و هماهنگی فرهنگی، 1355ش؛
تاريخ چوگان در ايران و سرزمين‌های عربی، تهران، نشر ماهی، 1392ش؛
فرهنگ معاصر عربی - فارسی براساس فرهنگ عربی - انگليسی هانس ور، نشر نی، 1379ش؛
هنرهای ايرانی و آثار برجسته آن، تهران، مرکزمطالعات فرهنگی، 1355ش؛
آموزش زبان عربی 1، مرکز نشر دانشگاهی، تهران، 1366ق
آموزش زبان عربی 2، مرکز نشر دانشگاهی، تهران، 1367ق
راهنمای آموزشی زبان عربی (1)، تهران، دانشگاه پیام نور، 1374.
تاریخ ترجمه از عربی به فارسی (از آغاز تا عصر صفوی)، تهران، انتشارات سروش، 1375.
اسلام، پژوهشی تاريخی و فرهنگی، (مجموعه مؤلفان) زير نظر کاظم موسوی بجنوردی، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی؛ مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی، 1383ش؛

ب) مقاله:
"نگاهی به اجتماع اشرافی حجاز از خلال غزلیات عمربن ابی ربیعه"، مقالات و بررسیها، ش 5 و 6، 1350ق.
"نگاهی به تاریخ ثمود"، مقالات و بررسیها، ش 9 و 10، 1351ق.
"ایران ساسانی در اشعار عدی بن زید شاعر" یادنامه آنکتیل دوپرون، نشریه انجمن فرهنگ ایران باستان، 1350ق.
"نگاهی به تاریخچه انتقاد در شعر جاهلی عرب" (شماره های مسلسل1-2-3)، تهران، معارف اسلامی، 1353ق؛
"پژوهش در زمي«ه علوم قرآن و حديث: پديده‌های ايرانی در زبان ادبيات عرب"، مقالات و بررسيها، زمستان 1381، دفتر 72،
"درنگی بر واژۀ قرآنی صلاة"، (مؤلف همکار محمود مکوند)، علوم قرآن و حديث، بهار و تابستان 1390، شماره 86؛
"اختلاف ترجمه‌های قرآن بر اساس دستور زبان عربی و ساختار آن"، (مؤلف همکار عظيم عظيم‌پور مقدم)، علوم انسانی دانشگاه الزهرا (س)، زمستان 1383، شماره 52؛
"زنان در کشاکش نبرد: حضور زنان مسلمان در جنگها تا پايان دورۀ اموی"، (مؤلف همکار زهره دهقان پور)، زن در فرهنگ و هنر، پاييز 1388، دوره اول، شماره 1؛
"فرهنگ ایران در برخورد با فرهنگهای دیگر"، بررسیهای درباره فرهنگ ملی ایران، تهران، شورای عالی فرهنگ و هنر، 1354ق.
"ايران ساسانی در ديوان اعشی"، مقالات و بررسیها، زمستان 1386، شماره 62؛
"رسالۀ التبصر بالتجارة جاحظ و واژه‌های فارسی آن"، مقالات و بررسيها، زمستان 1375، شماره‌های 59 و 60؛
"ترجمه اشعار کهن فارسی به عربی"، مقالات و بررسيها، تابستان 1380، شماره 69؛
Elements de religions iranienns chez les Arabes a lepopue preilamique ، مقالات و بررسیها، شماره 27، سال 1355.
"کشاکش بر سر زبان بهشت"، مقالات و بررسيها، بهار و تابستان 1384، شماره 77 (دفتر اول)؛
"بررسی واژه‌شناختی واژۀ قرآنی کفر"، (مؤلف همکار مريم قاسم احمد)، ادب عربی، پاييز 1391، شماره 3؛
"چوگان به سبک ایرانی"، فصلنامه فرهنگستان، ش 7، اسفند 1375.

تصحیح و گردآوری

فتوح البلدان بلاذری (بخش مربوط به ایران)، تهران، بنیاد فرهنگ ایران، 1346ق
خریدۀ القصر عمادالدین اصفهانی... (مصحح همکار)، تونس، الدار التونسیۀ للنشر، ج 1، 1971م/1350ق؛ ج 2، 1972م/1351ق.

ترجمه ها

تاریخ ادبیات عرب (عبدالجلیل)، امیرکبیر، تهران، 1363ق، چاپ دوم، 1373ش
( Histoire de la litterature arabe)
تاریخ ادبیات عرب، اثر رژی بلاشر، تهران، مؤسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی، 1363ش؛ (Histoir de la litterature Arabe des origines a la fin du XVe Siecke)
موسیقی الکبیر اثر فارابی، تهران، مؤسسه مطالعات و پژوهش فرهنگی، 1375.
فرهنگ مصطلحات (مجمع اللغات)، دفتر نشر فرهنگ اسلام، تهران، 1363ش؛ (Fourlingual Dictionary: Economic, Laws, eduction)
مقدمۀ کتاب الشعر و الشعرای ابن قتيبه درآيين نقد ادبی؛ همراه با متون عربی اشعار و ترجمهء فارسی آنها و تعليقات گودفروا دومونبين، تهران، اميرکبير، 1363ش؛
اطلس تاریخ الاسلام، اثر حسین مؤنس، تهران، سازمان جغرافیایی ارتش، 1375.
تاریخ زبان و فرهنگ عربی، تهران، 1377.
فرهنگ معاصر عربی به فارسی، تهران، 1378.

سخنرانی ها

"کنگره خاورشناسان پاریس" (سخنرانی به زبان فرانسه)، 1352.
"کنگره طه حسین، قاهره، سخنرانی به عربی درباره آثار ترجمه شده او به فارسی، 1353.
"ادیان ایرانی در میان اعراب جاهلی"، کنگره (13) جهانی ادیان در لانکاستر (انگلیس) سخنرانی به زبان فرانسه، 1354.
"آیین ترجمه در ادبیات کهن فارسی"، سخنرانی در دانشگاه اصفهان، 1371.
• میز گرد فرهنگ‌سرای اندیشه، درباره ترجمه‌های قرآن، تابستان 1375.
• سخنرانی به زبان فرانسه در انجمن ایران‌شناسی فرانسه موضوع: تبادلات فرهنگی ایران و عرب، 1375.
• سخنرانی در پاریس به عنوان La formation persem classique sous... ، 1376.
(مصاحبه) "بحران اصطلاح شناسی"، خردنامه همشهری، بهمن 1386، شماره 23؛
(مصاحبه) "پارسيان عرب‌گرا"، اطلاعات حکمت و معرفت، مرداد 1386، شماره 17؛

جوایز و افتخارات

برندۀ کتاب سال 1375 در بخش ترجمه، برای ترجمۀ فارسی کتاب اطلس تاريخ الاسلام، اثر حسين مؤنس.پ
برندۀ کتاب سال 1375 در بخش تصحيح اثر، برای تصحيح کتاب موسیقی الکبير فارابی.
برنده کتاب سال 1378 برای تألی، کتاب فرهنگ معاصر عربی به فارسی.