آقا ابراهیمیان

آقا ابراهیمیان \āqā ebrāhīmīyān\،   غلامرضا (1300-1375 ش/ 1921-1996 م)، استادکار گره‌سازی، مقرنس و قطاربندی، از تزیینات وابسته به معماری.
آقا ابراهیمیان در اصفهان به دنیا آمد. ابتدا در کارگاه نجاری پدرش، استاد اسماعیل، و سپس در نوجوانی از هنرمندانی چون استاد محمد و استاد کریم، نجاری و گره‌چینی را فراگرفت. سپس قطاربندی را از استاد نصرالله آموخت و هم‌زمان به‌سبب علاقه برای رسمی‌بندی، مقرنس و مشبک، طرحهایی رسم می‌کرد و به مطالعۀ آنها می‌پرداخت (سجادی، معماران ... ، 159-160). این بررسیها سبب شد تا روابط اجزاء نقوش را درک، و حتى شیوه‌ای خاص در رسم گرهها کسب کند (نک‍ : اسلام‌پناه، 500 بب‍ ‌) و توانایی کشف رمز رسم بعضی از نمونه‌های پیچیدۀ گذشتگان را به دست آورد (سجادی، «به یاد ... »، 135)؛ این ویژگی او را ماکسیم سیرو، استاد دانشکدۀ هنرهای زیبای دانشگاه تهران و کارشناس موزۀ لوور، ستوده است (همان، 134). او به‌رغم بهره‌نداشتن از تحصیلات آکادمیک با خطوط بنّایی آشنا بود (همو، معماران، 165). نخستین تجربۀ آقا ابراهیمیان، طراحی گرهِ میان در ورودی حرم امام حسین (ع) بود که پس از تصویب طرح، کار ساخت در نیز، به وی محول، و سبب شد در جوانی در زمرۀ هنرمندان اصفهان قرار گیرد (همان، 159-160). 
استاد غلامرضا کارهای بسیاری در اصفهان انجام داد، ازجمله: گره‌چینی بخشهای گوناگون و قطاربندی سردر مسجد سید، اجرای گنبد ایوان جنوبی مسجد آب‌بخشان، مقرنس‌کاری مسجد محمدی و مرمت ارسی‌خانه‌های حقیقی و قزوینیها؛ اما مهم‌ترین اثر او در اصفهان، اجرای تزیینات چوبی مهمان‌سرای عباسی با نظارت سیرو ــ مدیر طرح تبدیل کاروان‌سرای مادر شاه به هتل ــ است. وی طراحی و گره‌چینی در و پنجره و نرده‌ها را براساس نمونه‌های صفوی، طی سالهای 1338-1341 ش انجام داد و از ماکسیم سیرو دیپلم افتخار دریافت کرد (همان، 161-162). 
ازجمله آثار آقا ابراهیمیان در شهرهای دیگر ایران اینها ست: بازسازی گره‌چینی در حرم حضرت معصومه (ع)؛ مرمت صندوق نفیس متعلق به قبر شاه تهماسب صفوی و نصب آن در موزۀ حرم حضرت معصومه (ع)؛ رسمی‌بندی ایوان شمالی و دو ایوان جانبی و اجرای قطاربندی ایوان شمالی مدرسۀ فیضیۀ قم؛ مرمت مقرنس ایوان حرم امامزاده علی بن سهل اراک؛ سردر مسجدجامع دزفول؛ سردر مزار آقا و سردر مدرسۀ گنجعلی خان کرمان؛ رسمی‌بندی گنبد بقعۀ بهبهانی در اهواز؛ تعمیر گره‌چینی منبر مسجدجامع نائین از آثار دورۀ مغول؛ مرمت مسجد میرعماد کاشان و جز اینها. 
آثار آقا ابراهیمیان در دیگر کشورها عبارت‌اند از: گره‌چینی درِ حرم امام حسین (ع)؛ در حرم حضرت عباس؛ در ورودی حسینیۀ اصفهانیها در کربلا و در ورودی حرم حضرت زینب در دمشق. 
غلامرضا آقا ابراهیمیان در 1375 ش در اصفهان درگذشت.

مآخذ

اسلام‌پناه، محمدحسین، «گره‌سازی در تزیینات هنری»، فرهنگ ایران‌زمین، 1375 ش، شم‍ 29؛ سجادی نائینی، مهدی، «به یاد استاد آقا ابراهیمیان، معمار سنتی اصفهـان»، فرهنگ اصفهـان، 1377 ش، شم‍ 7- 8؛ همو، معمـاران و مرمتگران سنتی اصفهان، اصفهان، 1387 ش. 

سیما طایفه